Niet alleen binnen de Vlaamse regering, maar ook binnen het hele partijlandschap staat Vooruit geïsoleerd met de verdediging van Mijn Kortingsbon, de zogenaamde ‘koelkastpremie’. Dat blijkt uit de enquête van Knack, één jaar na de verkiezingen.
‘Gratispolitiek en cadeaupolitiek is slechte politiek.’ Het antwoord van de Vlaamse regeringspartij CD&V liegt er niet om. Voor de eerste verjaardag van de verkiezingen van 9 juni 2024 legden we 15 stellingen voor aan alle Vlaamse partijen. Een stelling ging over Mijn Kortingsbon, een Vlaamse premie van 250 euro voor de aankoop of huur van een energiezuinig huishoudtoestel. De premie staat ook bekend als de ‘koelkastpremie’ of ‘frigobon’.
‘De maatregel leidde tot misbruik en de middelen kwamen niet terecht bij wie deze het meeste nodig had’, vervolgt de CD&V. ‘Het is beter om structureel in te zetten op een verlaging van de energiefactuur van gezinnen en het mogelijk maken van betaalbare energetische renovaties voor iedereen.’
De premie werd ingevoerd onder de vorige Vlaamse regering, meer bepaald door de toenmalige energieminister Zuhal Demir (N-VA). Haar beleidsperiode werd gekenmerkt door de energiecrisis die volgde op de Russische invasie van Oekraïne.
Vooruit wil debat over erfbelastingen heropenen: ‘We moeten de achterpoortjes sluiten’
18 miljoen euro
Maar ook de huidige minister van Energie, Melissa Depraetere (Vooruit), toont zich een groot verdediger van de premie. Haar partij antwoordt als volgt: ‘Een nieuwe wasmachine of koelkast is een grote hap uit het budget van heel wat Vlaamse gezinnen. Met deze premie kunnen gezinnen een energiezuinig toestel kopen.’ Goed voor de energiefactuur én het klimaat, redeneren de Vlaamse socialisten.
Maar Vooruit staat daarmee geïsoleerd. Ook de N-VA, de grootste regeringspartij, verwerpt de koelkastpremie: ‘Ten tijde van de energiecrisis was dit een nuttige maatregel om het beheersen van de elektriciteitsfactuur extra te ondersteunen. Die is nu voorbij, dus de maatregel is niet meer nuttig.’
Vooruit staat overigens niet alleen geïsoleerd binnen de Vlaamse meerderheid, maar zelfs in het hele Vlaamse partijlandschap tout court. Van de PVDA tot het Vlaams Belang: op Vooruit na antwoordden alle partijen ‘akkoord’ op de stelling dat Mijn Kortingsbon moet worden afgeschaft.
Recent bleek dat de premie ruim vier keer zoveel heeft gekost als aanvankelijk begroot. Voor 2025 bedraagt het prijskaartje 18 miljoen euro.
Spilzucht
Voor meerdere partijen is de koelkastpremie een voorbeeld van spilzucht op het Vlaamse niveau. Nu de federale regering geld zoekt, onder meer voor Defensie, wordt er schamper gedaan over regionale cadeautjes. ‘We komen tot een toestand waarbij het federale niveau niet genoeg middelen heeft om zijn kerntaken uit te voeren, zoals de veiligheid waarborgen, terwijl de regio’s zulke dingen uitdelen’, aldus federaal begrotingsminister Vincent Van Peteghem (CD&V) in De Zondag.
In elk geval wil de geïsoleerde positie van Vooruit niet zeggen dat de koelkastpremie zal verdwijnen. Zoals elke minister heeft ook Depraetere heel wat beleidsmarge op haar eigen bevoegdheden – waardoor de rest van de regering er weinig over te zeggen heeft. Bovendien gaf Vlaams minister van Begroting Ben Weyts (N-VA), ook in De Zondag, toe dat dit nu eenmaal het gevolg is van besturen. ‘Doordat wij dat destijds ingevoerd hebben, was het iets moeilijker om ons te verweren. Soms moet je zaken slikken. Ik zou deze cheque nooit zelf voorgesteld hebben.’
Zou u nog op dezelfde partij stemmen als bij de verkiezingen van juni 2024? Doe de test op knack.be/1jaarlater