Conner Rousseau (Vooruit) waarschuwt de regering en vooral coalitiepartner MR dat er een ander en duidelijker standpunt moet komen over Gaza. Rousseau dreigt zelfs met een regeringscrisis. Maar daarom nog niet met de val van de regering. Al dreigt MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez in een reactie meteen wél met dat ‘einde van de regering’.
Terwijl eerste minister Bart De Wever (N-VA) op safari is in Zuid-Afrika, heeft Vooruit-voorzitter Conner Rousseau in eigen land de zomerrust doorbroken. In De Ochtend op Radio 1 zei hij: ‘Ik kan niet beloven dat we altijd meestemmen met de regering als we ons eigen standpunt niet kunnen nakomen. Er moet een standpunt komen, en wel over de partijgrenzen heen, want menselijkheid overstijgt de politiek.’
Achter dat dreigement zit geen voorbedacht plan – Rousseau antwoordde op vragen die hem in De Ochtend werden gesteld – maar wel een maandenlange frustratie. In de maanden voor het reces draaide alles binnen de meerderheid rond de totstandkoming van het zomerakkoord. In de onderhandelingen over pensioenen en gezondheidszorg, bijvoorbeeld, had Vooruit veel te verliezen. Het ging er sowieso vaak hard aan toe, het was niet het moment om Gaza daar nog eens bovenop te gooien.
Binnen Vooruit begreep iedereen die tactische opstelling wel, maar het was natuurlijk niet van harte. Inhoudelijk was niemand het eens met de zeer passieve Belgische opstelling inzake Gaza. Als partijvoorzitter moest Conner Rousseau zijn eigen Kamerfractie bij herhaling overtuigen om de kaken op elkaar te houden over een standpunt en een houding waarmee hij zelf de grootst mogelijke problemen had.
Geduld is opgedroogd
Maar de episode van het zomerakkoord is op 21 juli afgerond, ook de laatste stemmingen in de Kamer liggen achter de rug. Tegelijk is de laatste weken en dagen het geduld van de internationale gemeenschap met Israël in snel tempo opgedroogd. Het is geen toeval dat belangrijke landen als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, met in hun zog landen als Australië, Canada en Nieuw-Zeeland, of andere EU-lidstaten als Ierland, Spanje, Slowakije, Zweden en Nederland, zich allemaal hebben uitgesproken voor een strengere houding inzake Israël, en meer steun aan Palestina. Een voortrekker als Frankrijk wil Palestina officieel erkennen als staat. Andere, zoals Nederland, mikken vooral op sancties om Israël onder druk te zetten om te stoppen met de vernietiging van Gaza.
Terwijl de hele wereld in rep en roer staat, lijkt dat allemaal voorbij te gaan aan de federale regering. Maar niet alle regeringspartijen zijn het daarmee eens. Rousseaus geduld is op.
België bevindt zich in een merkwaardige positie. Het standpunt van de federale regering is onveranderd: ons land is voor een tweestatenoplossing. Alleen impliceert dat níét voor België dat daarom Palestina ook automatisch een volwaardige staat moet zijn. En ook al engageert de Belgische luchtmacht zich om voedselhulp tot bij de Palestijnen te brengen, dat betekent niet dat België voorstander zou zijn van sancties tegen Israël. Dat was de houding van de Belgische regering en daaraan hebben ook de recente ontwikkelingen bitter weinig veranderd, behalve dat de Kamercommissie Buitenlandse Zaken in augustus vervroegd bijeenkomt.
Maar terwijl de hele wereld in rep en roer staat, lijkt dat allemaal voorbij te gaan aan de federale regering. Terwijl die passieve houding niet eens unaniem gedragen wordt door alle regeringspartijen. ‘We zijn al maanden aan het touwtrekken binnen de regering. Ons geduld is op’, zegt Rousseau. ‘Er is internationaal echt een beweging bezig, we moeten als land zelf ook meer doen. Het is niet omdat we niet weten of het iets zal uithalen, dat we onze verantwoordelijkheid niet moeten nemen.’
Blokkering
De blokkering zit aan de rechterzijde. De Wevers eigen N-VA is verdeeld: voorzitter Valerie Van Peel en Vlaams onderwijsminister Zuhal Demir staan niet op dezelfde lijn inzake Israël en Palestina als de hardliners met onder anderen defensieminister Theo Francken en Kamerlid Michael Freilich.
Het echte probleem zit ditmaal beneden de taalgrens. Het Laatste Nieuws pakt er zelfs groot mee uit op zijn voorpagina: ‘Bart De Wever wil Israël tot de orde roepen / Alleen de MR verzet zich nog tegen sancties.’
Dat gebeurt altijd bij monde van partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez. Hij vindt een tweestatenoplossing ‘een geschenk voor Hamas’ – als het verkiezingen zijn in Palestina, zal Hamas natuurlijk een aanzienlijk deel van de stemmen halen. Rousseau vindt die benadering ongepast: hoever van het padje moet je zijn om nog te kunnen denken dat er ‘cadeaus’ uit te delen vallen aan een volk dat van honger en oorlogsgeweld al maandenlang aan het creperen is?
Door zijn houding en door de dynamiek binnen de regering bepaalt – of beter: beperkt – Georges-Louis Bouchez vandaag de actieradius en het standpunt van Vooruit inzake Gaza. Dat heeft natuurlijk geen zin.
‘Als Vooruit uit de regering stapt, wordt het gewicht van de MR alleen maar groter. Daar is geen enkele Palestijn mee geholpen’, aldus Rousseau.
Kopstukken Maxime Prévot (Les Engagés) en Sammy Mahdi (CD&V) hebben ook al aangegeven dat het hen niet lekker zit dat de visie-Bouchez de lijn van de regering-De Wever kan blijven bepalen. Alleen neemt Conner Rousseau nu het woord ‘crisis’ in de mond. ‘Ik ben een zeer loyaal persoon, maar we moeten ook vooral loyaal blijven aan onze principes, regels en aan de menselijkheid’, zei hij in De Ochtend: ‘Op een bepaald moment zal de regering dus in crisis kunnen gaan als we er niet uit raken.’
Als een voorzitter van een meerderheidspartij dat doet, heeft de regering een probleem.
Rousseau zegt nochtans niet wat er concreet moet gebeuren. In het regeerakkoord staan er geen bindende afspraken over de lijn in verband met Israël en Gaza. Er is dus politieke manoeuvreerruimte. Dat zou erin kunnen bestaan dat de Kamerleden in eer en geweten mogen stemmen over de erkenning van Palestina, zonder partijtucht, en dus over de grenzen van meerderheid en minderheid heen. De kans is heel groot dat er een oplossing komt waarbij meer solidariteit getoond wordt met Palestina dan vandaag, en mogelijk ook meer afstand genomen wordt van Israël.
Nog geen ‘val’
Aan die strategie zit natuurlijk een angel. Vooruit (13 zetels) plaatst zich dan in een brede coalitie met weliswaar ook de PS (16), Open VLD (8), Groen (7) en Ecolo (2) en Défi (1) – en mogelijk ook CD&V (11) en Les Engagés (14) maar het blijft een verbond waarin ook de stemmen van de PVDA (15) in niet geringe mate zullen bijdragen aan het ‘succes’ van een solidariteitsoperatie met de Palestijnse zaak. De groep van Kamerleden die wellicht/mogelijk solidair wil zijn met Palestina, controleert dus maximaal 87 zetels op 150. Dat is beduidend meer dan de 63 zetels van het rechtse blok van N-VA (24), Vlaams Belang (20) en MR (19).
Dan zet Vooruit de deur open voor de N-VA om dat bij een andere gelegenheid te doen met het Vlaams Belang. Gratis bestaat niet in de politiek: eerder vroeg dan laat wordt de rekening gepresenteerd.
Het wordt nog prangender, omdat Georges-Louis Bouchez meteen dergelijk scenario uitsloot. Indien de rechtse meerderheidsheidspartijen die het kabinet-De Wever steunen, straks in de Kamer worden geminoriseerd omdat het centrumlinkse deel van diezelfde meerderheid met een deel van de oppositie in zee gaat, is het voor de MR voorbij. ‘Een wisselmeerderheid betekent het einde van de regering’, verklaarde Bouchez aan VTM Nieuws. ‘Een regering is een blok en moet dat blijven als men wil dat de regering blijft bestaan.’
Vooruit mikt zeker niet op de val van de regering: ook dat maakte Conner Rousseau duidelijk. ‘Als iemand kan bewijzen dat we mensen in Gaza helpen door de regering te laten vallen, dan zal ik dat direct doen. Alleen vrees ik het tegenovergestelde. Als Vooruit uit de regering stapt, wordt het gewicht van de MR alleen maar groter. Dan zijn we zeker dat er in de federale regering helemaal niets meer gebeurt. Daar is geen enkele Palestijn mee geholpen.’
Maar het zal ook nu razend moeilijk worden voor Vooruit: Bouchez weigert niet alleen een wisselmeerderheid, hij is voorlopig nog niet van plan om ook maar één millimeter toe te geven binnen de regering. Van sancties wil hij hoe dan ook niet horen. ‘Dat heeft geen enkel effect’, aldus Bouchez. ‘Die contracten gaan dan gewoonweg naar de Verenigde Staten.’ Besluit: ‘We moeten stoppen met te ageren op basis van emotie, maar rationeel handelen. Ik ga geen maatregelen nemen die niet nuttig zijn.’
Wat de MR wel ‘nuttig’ vindt om een einde te maken aan wat in Gaza gebeurt, en koning Filip in zijn 21 juli-toespraak nog ‘een schande voor de mensheid’ heeft genoemd, daarover spreekt Georges-Louis Bouchez zich nog niet uit.