Waarom Nederlandse rechters België niet meer vertrouwen in asielzaken

De Nederlandse Raad van State buigt zich over de vraag of België genoeg doet voor de opvang van asielzoekers. Meerdere Nederlandse rechters twijfelen aan de intenties van onze regering. ‘Minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) komt er openlijk voor uit dat ze geen dwangsommen betaalt.’

Sinds enkele maanden weigeren Nederlandse rechters om asielzoekers naar België terug te sturen. Het gaat om alleenstaande mannen die eerst een asielaanvraag hadden ingediend in ons land en daarna waren doorgereisd. Volgens de Europese Dublin-regels moet België de asielprocedure dan op zich nemen, maar door de opvangcrisis riskeren deze mannen een ‘onmenselijke behandeling’, aldus de Nederlandse rechtbanken.

Alleenstaande asielzoekers mogen niet terug naar België: Nederlandse rechters grijpen opnieuw in

Op dit moment behandelt de Nederlandse Raad van State een belangwekkende vraag: doet België eigenlijk wel moeite om asielzoekers correct op te vangen? In een eerste uitspraak vorig jaar oordeelde de Raad van wel. ‘Maar omdat er meer en meer bekend werd over de aanpak in België, is die zaak nu heropend’, zegt de Nederlandse advocate Machteld van Werven, gespecialiseerd in migratie- en asielrecht. Zij vertegenwoordigt een asielzoeker die volgens haar niet naar België mag worden teruggestuurd.

Waarom oordeelde de Raad van State vorig jaar dat België wel te vertrouwen is?

Machteld van Werven: Er waren verschillende elementen. Zo had de toenmalige regering (met Nicole de Moor als CD&V-staatssecretaris voor Asiel en Migratie, nvdr) aanbestedingsprocedures lopen voor 3500 extra opvangplaatsen. Ook was er de mogelijkheid om asielzoekers aan te bieden bij de daklozenopvang.

Waarom is de zaak dan toch heropend?

Van Werven: Door nieuwe informatie, onder meer dankzij de ngo Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ging de rechtbank twijfelen aan het interstatelijk vertrouwensbeginsel. Eigenlijk draait het om de vraag of de Belgische autoriteiten al dan niet hun best doen om iedereen op te vangen.

Wat denkt u?

Van Werven: Natuurljk niet, dat lijkt me evident. Ik ben zelfs verbaasd dat daar überhaupt discussie over is.

Waarom?

Van Werven: Onlangs las ik over iemand uit Gaza die in Brussel op straat was beland. Er leven mensen op straat die duidelijk recht hebben op asielbescherming. Dat kan echt zomaar niet. Bovendien is de nieuwe minister van Asiel en Migratie (Anneleen Van Bossuyt van de N-VA, nvdr) niet van plan om nieuwe opvangplaatsen te openen. Haar lijn is die van de Nederlandse regering: zodra de instroom van asielzoekers afneemt, zal het opvangprobleem vanzelf verdwijnen.

Ondertussen wordt Fedasil aan de lopende band veroordeeld omdat het asielzoekers niet opvangt.

Van Werven: En de nieuwe minister volgt de lijn van de vorige staatssecretaris: België is al ruim 10.400 keer veroordeeld voor het niet opvangen van asielzoekers, toch wordt er geen enkele dwangsom betaald. De minister komt daar openlijk voor uit. Dat betekent dat mensen die niet worden opgevangen ook geen geld krijgen om in hun primaire behoeftes te voorzien. Dat alles kun je duiden als ‘onverschilligheid’, zoals dat juridisch heet, en dat heeft mede tot gevolg dat mensen in armoede belanden.

Even terzijde, weigert ook de Nederlandse regering dwangsommen te betalen?

Van Werven: Nee, dat komt in Nederland niet voor. Er zijn wel enkele wetten veranderd ten aanzien van de beslissingstermijnen en de dwangsommen, maar elke dwangsom wordt betaald. Het grote verschil is dat mensen hier in Nederland opvang krijgen en niet op straat terechtkomen.

Wat gebeurt er als de Raad van State oordeelt dat België niet genoeg doet?

Van Werven: Dan zou het niet meer toegelaten zijn om niet-kwetsbare alleenstaande mannen over te brengen in het kader van ‘Dublin’. België dreigt zo in de categorie van Griekenland of Italië terecht te komen. Al geldt de blokkering van Dublinoverdrachten daar vaker voor alle soorten asielzoekers, ook voor gezinnen.

Niemand kan Nicole de Moor dwingen om dwangsommen te betalen: ‘Je kunt de schatkist niet openbreken met een koevoet’