Premier Bart De Wever (N-VA) trekt naar de koning om te ‘rapporteren’ over de mislukte begrotingsgesprekken. Volgens politoloog Bart Maddens (KU Leuven) is dat een ‘absurde’ beslissing. ‘Alsof de meester de directeur erbij haalt omdat hij zijn klas niet onder controle krijgt.’
De zoektocht naar 10 miljard euro is mislukt, en dus trekt eerste minister Bart De Wever (N-VA) naar de koning. Op een moment dat iedereen met de beschuldigende vinger naar MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez wijst, komt koning Filip in het spel. Via het staatshoofd hoopt de premier de druk op te drijven.
Maar volgens politoloog Bart Maddens (KU Leuven), een kenner van het Vlaams-nationalisme, is de demarche van De Wever absurd. ‘Dit wekt de indruk dat de premier de verantwoordelijkheid van zich afschuift.’
Is het dan niet normaal dat het hof wordt ingeschakeld als het regeringswerk blokkeert?
Bart Maddens: Ja, op één voorwaarde: als de regeringsleider zijn ontslag aanbiedt. De truc met de koning is legitiem. Premier Jean-Luc Dehaene deed dat in 1993, wat uiteindelijk leidde tot het Globaal Plan. Maar Dehaene bood zijn ontslag wel aan, dat in beraad werd gehouden door koning Boudewijn. Als De Wever naar het hof trekt om gewoon op audiëntie te gaan, heeft de koning geen rol te spelen.
Er wordt ook gefluisterd dat de premier en koning samen een nieuwe deadline zouden afspreken waarop er een begrotingsakkoord zou moeten zijn. Dat zou ongehoord zijn. Dat is helemaal niet de taak van de koning, die een ceremoniële functie bekleedt en geen verantwoording aflegt tegenover het parlement.
‘De Wever instrumentaliseert het hof. Voor een Vlaams-nationalist is dat extra opvallend.’
Kan koning Filip dan geen sense of urgency creëren door bijvoorbeeld de partijvoorzitters bij zich te roepen?
Maddens: Nee, zolang de premier zijn ontslag niet aanbiedt, is dat de taak van De Wever. Nu lijkt hij een meester die zijn klas niet onder controle heeft en daarom de directeur erbij haalt om achteraan in de klas te zitten. Dat ondermijnt het gezag van de meester nog meer.
Is het ontslag van De Wever nu wel gepast in tijden van dronedreigingen?
Maddens: De drones komen De Wever in elk geval goed uit. Daarmee koopt hij extra tijd, als een verantwoordelijke premier die het in tijden van nationale crisis geen moment vindt om de regering te laten vallen.
De premier gaat elke week op audiëntie bij de koning.
Maddens: Dat De Wever enkele dagen geleden al via de pers aankondigde dat hij bij het uitblijven van een akkoord op 6 november zal ‘rapporteren’ aan de koning, was dus heel dubbelzinnig. Het is de taak van de premier om het staatshoofd op de hoogte te houden van de politieke ontwikkelingen. Die wekelijkse audiëntie, meestal op maandag, wordt nooit aan de grote klok gehangen. In die zin instrumentaliseert De Wever het hof. Voor een Vlaams-nationalist als De Wever is dat extra opvallend.
Er wordt al jaren gezegd dat het hof en de N-VA een correcte, bijna warme verstandhouding hebben.
Maddens: Dat voel je ook aan de manier waarop De Wever over de koning spreekt – vaak noemt hij hem de ‘soeverein’. Terwijl in mijn ogen in een democratie het parlement de vertegenwoordiger is van het soevereine volk, maar goed.
Knack berichtte onlangs over de vertegenwoordiging van twee N-VA’ers in de Koning Boudewijnstichting, die zeer nauw gelieerd is aan de monarchie. Dat alles past in de strategie van de N-VA om België te veroveren. De N-VA denkt dat ze de koning voor haar kar kan spannen. Alleen is de vraag of het omgekeerde niet aan het gebeuren is. De N-VA dreigt de Belgische burcht te versterken die ze net wil afbreken.