‘Bart De Wever wint bijna altijd, zelfs als de beeldspraak middelmatig is, en zijn verhaal maar half waar’

Handig! Ook van de ontevredenheid van de Vlaamse kiezer bestaat tegenwoordig een schemaatje. Het is Bart De Wever die het onbehagen voor ons gratis heeft onderzocht, en afgelopen weekend in een interview in de krant De Tijd in een makkelijk overzichtje heeft gegoten. De Antwerpse burgemeester noemde er vier redenen voor de welig tierende Vlaamse misnoegdheid. En warempel: dat ‘klavertjevier’ past perfect bij het programma van de N-VA.

De Wever, het moet gezegd, is een kenner van allerlei vormen van ontevredenheid, maar zijn echte troef is zijn retorische kracht. Zeker nu Conner Rousseau, de voormalige voorzitter van Vooruit, het toneel tijdelijk heeft verlaten, overklast De Wever elke politieke concurrent met zijn redenaarstalent. Hij wint bijna altijd, zelfs als de beeldspraak middelmatig is, en zijn verhaal maar half waar. ‘Het klavertjevier van ongenoegen’, om het recentste voorbeeld te geven, omvat de onderwerpen die hij ‘altijd’ tegenkomt, zo legde hij dit weekend uit. De Wever noemt migratie, energie, belastingen en begroting.

Het is een hapklaar verhaal, dat her en der wordt uitgelegd als een aanval op de centrumpartijen, weg van de extreemrechtse luchtkastelen van het Vlaams Belang. Maar er zit meer achter. Want wie is verantwoordelijk voor het ongenoegen? Dat is volgens het klavertjevier – je zou het niet verwachten – níét de Vlaamse regering. En al helemaal niet de N-VA.

Er is een cruciaal thema dat in het klaverblad van De Wever vreemd genoeg ontbreekt: onze koopkracht.

In zijn orakelende uiteenzettingen over de staat van de politiek, het land en de planeet wordt De Wever nog zelden gehinderd door kritische vragen. Als er überhaupt al vragen aan de Yuval Noah Harari van de Koekenstad kunnen worden gesteld, dan tussen een stroom van statements en eyerolls in: als onderbrekingen in monologen die achteraf als ‘interviews’ moeten worden verkocht. Zodoende passeerde het klavertjevier dit weekend zonder noemenswaardige problemen. En meteen ook de stelling dat het allemaal de schuld is van Vivaldi, want de vier thema’s zouden allemaal strikt federaal zijn.

Een beetje Antwerps burgemeester schudt véél Antwerpse handjes en is daarom zijn eigen peilingbureau. En jawel, op één punt sluiten de bevindingen van De Wever naadloos aan bij wat de onderzoeken van de laatste maanden (en jaren) hebben laten zien. Dat het haperende migratiebeleid een brisant gespreksthema is, dat lijdt weinig twijfel. Het thema staat steevast in de top drie van de gepeilde verkiezingsthema’s. Maar of dat goed nieuws is voor De Wever, valt nog te bezien: wie migratie het belangrijkste thema vindt, zal eerder voor het Vlaams Belang dan voor de N-VA stemmen.

Bovendien is er een cruciaal thema dat in het klaverblad van De Wever vreemd genoeg ontbreekt: onze koopkracht. Dat is raar, want het is een onderwerp dat niet alleen voor de hand ligt, maar ook nog eens zeer hoog scoort in de onderzoeken, soms nog hoger dan migratie.

Zou dat komen omdat ook koopkracht geen thema is waarbij kiezers spontaan aan de N-VA denken? Of zou hij met die belastingen ‘koopkracht’ bedoelen? De staat van onze begrotingen is niet al te best. Wie zegt belastingen te willen afschaffen zal met een goede uitleg moeten komen, of moet aan de sociale zekerheid raken. En toeval bestaat niet: ook de sociale zekerheid scoort hoog tot zeer hoog als verkiezingsthema. Ook die valt in De Wevers klavertjevier nergens te bespeuren. Omdat ook dát geen N-VA-thema is?

Blijven over: energie en begroting. Energie houdt de kiezer bezig, zeker wel, maar dat heeft vooral met de betaalbaarheid ervan te maken, en slechts in tweede instantie met de bevoorradingszekerheid. Dat tweede is een issue waar de N-VA zwaar op heeft ingezet, maar dat eerste gaat de facto alweer over koopkracht. Helaas. En over de begroting kunnen we helemaal kort zijn: dat is alleen in het hoofd van De Wever een winner. Zoals zijn partijgenoot Theo Francken ooit heeft gezegd: met een goede begroting win je geen verkiezingen.

Maar de grootste goocheltruc van het klavertjevier is natuurlijk dat De Wever in één klap een heleboel ongenoegen heeft weggetoverd, niet toevallig over het Vlaamse beleid. Zeg ‘klavertjevier’ en wég is de woede over ontoereikende kinderopvang, wég is ons falende onderwijs, wég is de lamentabele staat van De Lijn. Je zou bijna denken: daar trapt toch niemand meer in? Maar dan vergeet u één ding. Dat is buiten het grootste retorische talent van de laatste 25 jaar gerekend.