School voor buitengewoon onderwijs beoordeelt wetenschappers

Vorige week mochten leerlingen uit het buitengewoon onderwijs de uiteenzetting van jonge wetenschappers beoordelen tijdens een ‘wetenschapsbattle’ op hun school.

‘Je uitleg was leuk en je gebruikte ook goed materiaal’, zegt Nicolas Dupon. Twaalf is hij pas, maar zijn rol als jurylid neemt hij bijzonder ernstig. En hij niet alleen. Voor hem op het podium staat Marjolein Vanoppen. Ze mag dan dubbel zo oud zijn, vandaag hecht ze veel belang aan zijn mening. Bio-ingenieur Vanoppen is een van de vijf wetenschappers die zich presenteren aan de leerlingen van Berkenboom Mozaïek, een lagere school voor buitengewoon onderwijs in Sint-Niklaas. Daar vindt de Oost- Vlaamse voorronde plaats van de tweede editie van de Wetenschapsbattle. Die wedstrijd is een initiatief van The Floor is Yours, een organisatie die onderzoekers leert hoe ze goede presentaties kunnen maken. De voorbije weken werd in elke Vlaamse provincie een voorronde georganiseerd waarbij telkens vijf wetenschappers een kwartier tijd kregen om hun onderzoek voor te stellen aan een zaal vol lagereschoolkinderen, die hen vervolgens mochten beoordelen. De provinciale winnaars nemen het op 28 maart tegen elkaar op tijdens de finale in Technopolis.

Dat de Wetenschapsbattle voor het eerst neerstrijkt in een school voor buitengewoon onderwijs komt door leerkracht Elke Van Haver. ‘Ik heb onze school ingeschreven om te laten zien dat onze kinderen net zo goed in staat zijn om zo’n battle te organiseren als leerlingen uit een gewone school’, zegt ze. ‘Wat sommige mensen ook mogen denken: leerlingen uit het buitengewoon onderwijs zijn niet dom. Dat vooroordeel willen ze hier vandaag weerleggen.’

Dat doen ze met verve. Stil en geconcentreerd zitten de leerlingen te luisteren in de ontwijde kapel van hun school. Heel af en toe is er even geroezemoes of wordt er luid gelachen. Wanneer er met ballen mag worden gegooid om denkbeeldige eiwitten aan te maken of wanneer een computer een tomaat met een appel verwart. Maar verder valt vooral op hoe ernstig ze de wedstrijd nemen. ‘Werkt dat ook met asfalt?’ vraagt een jongen als Laurence De Meyst, doctoraatsstudente aan de faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur, vertelt over beton dat zichzelf kan herstellen als er een bepaald poeder aan is toegevoegd. ‘Je zegt dat het poeder begint te werken als er regen op valt. Maar aan de onderkant van een brug valt toch geen regen?’ merkt een andere leerling op.

De kinderen mogen de wetenschappers niet alleen beoordelen, ze moeten de wedstrijd ook in goede banen leiden. In Berkenboom Mozaïek is de organisatie in handen van een type 9-klas, met kinderen met een autismespectrumstoornis. Niet dat daar veel van te merken valt. Alsof ze nooit iets anders hebben gedaan, bemannen ze de jurytafel, presenteren ze de wedstrijd en staan ze de pers te woord.

De wetenschappers lijken een pak zenuwachtiger. De meesten hebben al hun creativiteit bovengehaald om de jury te bekoren. Met filmpjes van bekende YouTubers, foto’s, emoji’s, demonstraties en attributen die je doorgaans niet ziet tijdens een toespraak van een wetenschapper. Om het publiek uit te leggen hoe eiwitten in elkaar zitten, laat Astrid Gedeyne een filmpje zien van haar eigen kinderen die een kralenketting rijgen. ‘En nu zoeken wij naar een manier om de start van de aanmaak van eiwitten sneller en beter te maken zodat maïs ook met minder mest hoger groeit’, zegt de postdoctoraal onderzoeker bij het Vlaams Instituut voor Biotechnologie.

Marjolein Vanoppen van de vakgroep Groene Chemie en Technologie vraagt de kinderen of ze zin hebben in een challenge. Drie leerlingen krijgen elk een mysterieuze beker aangeboden. Een jongen proeft ervan en spuugt de inhoud meteen weer uit. ‘Dat is water uit de zee!’ Laat het nu net van zeewater zijn dat Vanoppen schoon drinkwater wil maken. ‘Met een heel speciale filter die water doorlaat maar zout niet’, zegt ze.

Bram Steenwinckel, doctoraatstudent bij het Internet Technology and Data Science Lab (IDLab), scoort met slimme computer Jimmy. Samen met de kinderen leert hij hem om een appel te herkennen. Hekkensluiter is communicatiewetenschapper Steffi De Jans, die de zaal wijst op het gevaar van verborgen reclame in tv- programma’s, games en online filmpjes.

Uiteindelijk is het Laurence De Meyst van het zelfherstellende beton die de meeste stemmen uit de zaal krijgt. ‘Een verdiende winnaar’, vindt jurylid Nicholas Dupon. ‘De zaal heeft goed gestemd.’ Missie volbracht dus. De leerlingen hebben bewezen dat ze zo’n wedstrijd kunnen organiseren en verre van dom zijn. Maar willen ze later ook zelf wetenschapper worden? Amper zes kinderen steken aarzelend hun vinger op. ‘Hé zeg, wetenschapper zijn is leuk hoor, jongens! En iedereen kan het worden’, probeert Marjolein Vanoppen. Daar is een jongen achterin de zaal nog niet zo zeker van. ‘Ik denk dat ze vergeet dat wij op een speciale school zitten’, fluistert hij tegen zijn vriend. ‘Kinderen als wij kunnen geen wetenschapper worden, toch?’