Vier families die een asielaanvraag hebben lopen maar geen opvang krijgen van Fedasil klagen minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) aan. Een persoonlijke aanklacht tegen een minister is hoogst uitzonderlijk. ‘Ze moet de ernst van de situatie inzien.’
Ahmad uit Afghanistan sliep twaalf dagen met zijn vrouw en kinderen van 1,5 en bijna 3 in een tent op straat. Hij getuigt daarover bij VRT NWS: ‘Ik lag heel de nacht wakker om mijn kinderen te kunnen beschermen. ‘s Nachts waren er veel mensen onder invloed van alcohol of drugs. Op zo’n moment voel je je machteloos als vader.’
Ahmads gezin is een van de vier gezinnen die minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt (N-VA) aanklaagt. Zijn gezin, en drie anderen, werden erkend als vluchteling in Griekenland, maar kregen daar geen hulp, laat staan het perspectief om iets op te bouwen. Dus reisden ze door naar België.
In België aangekomen deden ze een nieuwe asielaanvraag. Dat is hun recht. De Belgische asieldiensten bekijken dan of ze al voldoende bescherming genoten in Griekenland of niet. Hoewel hun asielaanvraag loopt, krijgen ze in België geen opvang. Een rechter in kort geding verplichtte Fedasil om hen onderdak te geven, maar Van Bossuyt legt die vonnissen naast zich neer.
Advocate Farah Feguy is lid van de Liga voor Mensenrechten en vertegenwoordigt een van de vier families die de minister aanklaagt.
U klaagt minister Van Bossuyt aan voor onmenselijke of vernederende behandeling, schuldig verzuim en willekeurige handelingen. Waarom?
Farah Feguy: Volgens de minister is er plaats voor hen in de opvang van Fedasil, maar alleen als ze ermee instemmen om hun asielaanvraag in België op te geven. Die eis is illegaal. Zij hebben het recht om hier een nieuwe asielaanvraag te doen.
Het gezin dat ik vertegenwoordig, slaapt momenteel buiten, dicht bij de humanitaire hub in Brussel. Ze hebben vijf kinderen – de jongste is drie – waardoor het moeilijker is om opvang te vinden voor een langere periode. Sommige andere gezinnen hebben onderdak gevonden bij vrijwillige gastgezinnen.
‘Een zittend minister heeft onschendbaarheid, maar die beschermt haar niet om illegale zaken te doen.’
Waarom dienen jullie een klacht in tegen Van Bossuyt persoonlijk en niet tegen de Belgische staat?
Feguy: Het is de eerste keer dat een minister zegt dat ze de gerechtelijke uitspraken niet wil toepassen, omdat ze het er niet mee eens is. Dat is een precedent.
De vorige minister van Asiel en Migratie, Nicole De Moor (CD&V), sprak nog van ‘overmacht door een crisissituatie’. Dat was larie. Er was geen crisis, want het ging om een politieke keuze om in te weinig opvangplaatsen te voorzien. Maar door haar argumentatie was het moeilijk om aan te tonen dat ze opzettelijk rechterlijke uitspraken negeerde en dus illegaal beleid voerde.
Bij Van Bossuyt is het helderder: er zijn opvangplaatsen voor die families, maar de minister wil die gewoon niet benutten ondanks de wettelijke verplichting daartoe. Ze zegt: ‘Ik respecteer de wet en justitie niet.’ Om iemand strafrechtelijk aan te klagen, moet je bewijzen dat er opzet in het spel is. Van Bossuyts woorden maken dat duidelijk.
Is er enige kans dat de minister daadwerkelijk veroordeeld zal worden?
Feguy: Een zittend minister heeft onschendbaarheid, maar die beschermt haar niet om illegale zaken te doen. We hebben een klacht ingediend bij de procureur-generaal van het Brusselse hof van beroep. Hij kan het parlement vragen om de onschendbaarheid van de minister op te heffen. Enkele dagen geleden had diezelfde procureur in L’Echo nog een duidelijke boodschap voor de minister: ‘De wet geldt voor iedereen.’
Is het door dat interview dat u nu deze klacht indient?
Feguy: We waren dat al eerder van plan, maar die uitlating van de procureur-generaal in de pers stelde ons gerust dat het effectief zinvol is om de klacht nu in te dienen.
Het is uiteraard niet toevallig dat vier families tegelijkertijd zo’n klacht indienen. Hoe ontstaat zoiets?
Feguy: Bij de Legal Helpdesk van Vluchtelingenwerk krijgen asielzoekers die opvang wordt geweigerd juridische bijstand van vrijwillige advocaten. Zo kwamen we erachter dat verschillende families zich in deze precaire situatie bevinden. Hoewel de arbeidsrechtbank Fedasil verplicht om hen op te vangen, worden die vonnissen genegeerd. Toen Van Bossuyt ook nog in de pers ging verklaren dat ze de gezinnen niet wíl opvangen, was de maat vol.
Zijn er nog meer gezinnen in deze situatie?
Feguy: Ja, maar hoeveel is onduidelijk. In de Begijnhofkerk worden zeker nog drie andere gezinnen opgevangen die in hetzelfde schuitje zitten.
Wat hopen jullie te bereiken met deze actie?
Feguy: Ons doel is geenszins een minister straffen óm een minister te straffen. Zullen we de juridische strijd winnen of niet? Ik hoop vooral dat de minister op een gegeven moment de ernst van de situatie zal inzien.
Dit is vergelijkbaar met de vonnissen en bijbehorende dwangsommen die de overheid moet betalen. Als advocaten willen we de overheid niet bestoken met aanklachten of dwingen om boetes te betalen. We willen gewoon dat de wet wordt gerespecteerd. Ik hoop niet op een zware veroordeling van mevrouw Van Bossuyt, maar deze praktijk moet stoppen.
Knack vroeg minister Van Bossuyt om een reactie, maar zij reageerde niet.