In de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen heeft Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) maandag het manuscript onthuld van de dichtbundel ‘Bezette Stad’ van Paul van Ostaijen. Het door Vlaanderen aangekochte werk werd op de onthulling ‘het belangrijkste handschrift uit de moderne Nederlandse literatuur’ genoemd.
Paul van Ostaijen schreef de dichtbundel ‘Bezette Stad’, over het leven in Antwerpen tijdens en vlak na de Eerste Wereldoorlog, in 1920. Het bekendste gedicht in het expressionistische werk is ‘Boem Paukeslag’.
De Vlaamse Topstukkenraad adviseerde de Vlaamse regering bij de aankoop van het manuscript, dat sinds 2 maart 2020 op de Topstukkenlijst stond. ‘Het is een absoluut uniek manuscript, waarop de omschrijving “zeldzaam en onmisbaar” uit het topstukkendecreet zonder de minste twijfel van toepassing is’, zegt voorzitter Thomas Leysen. ‘Het gaat om een topstuk dat lang uit de openbaarheid verdwenen was. Onze blijdschap was dan ook groot toen het plotseling weer opdook.’
‘Toen dit meesterwerk begin vorig jaar te koop werd aangeboden, hebben we niet geaarzeld’, zegt minister Jambon. ‘Dit iconische en onschatbare manuscript zal voor de komende generaties Vlamingen bewaard blijven en steeds toegankelijk zijn.’
Kapotte wereld
Matthijs de Ridder, biograaf van Paul van Ostaijen en auteur van een boek over ‘Bezette Stad’, noemt het werk ‘zonder enige overdrijving het belangrijkste handschrift uit de moderne Nederlandse literatuur’.
Dat komt volgens de specialist door een heel simpel maar grensverleggend principe. ‘Van Ostaijen besloot dat hij de wereld die tijdens de Eerste Wereldoorlog aan flarden was geschoten niet kon weergeven in klassieke verzen met een strak metrum en een bevrijdend eindrijm. Die kapotte wereld kon hij alleen vangen in aan flarden geschoten poëzie.’
Ook Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) noemt ‘Bezette Stad’ een van de meest cruciale manuscripten uit de geschiedenis van de Vlaamse, Nederlandse en zelfs Europese letteren. ‘Honderd jaar later is het verloren gewaande manuscript van Paul van Ostaijen weer thuis en maakt het onze stad zoveel rijker.’
Het manuscript zal voor het eerst getoond worden aan het brede publiek vanaf 27 maart, tijdens de expo ‘Boem Paukeslag. Bezette stad 100!’.
