‘Het is niet door de kiosk weg te halen, dat er geen drek meer zal zijn’

‘Een beschaafde stad zorgt er minimaal voor dat burgers en bezoekers op een menswaardige wijze naar toilet kunnen’, schrijft Margot Vanderstraeten. In een veel gelezen post op Facebook, die we hier als opiniestuk overnemen, staat ze stil bij het verdwijnen van de kiosk op de Groenplaats in Antwerpen. Volgens het Antwerps stadsbestuur is de kiosk in een openbaar toilet veranderd.

Ik was het niet van plan. Ik heb het lang opgehouden. Maar nu moet het eruit. 

Ik ga het vandaag eens over uitwerpselen hebben, over al die stront aan de Antwerpse knikker.

Afgelopen week werd door het stadsbestuur besloten om de – weliswaar lelijke – kiosk op de Groenplaats, het meest toeristische plein van het historische stadscentrum, voorgoed te verwijderen.

De reden voor de verwijdering is niet dat de kiosk niet langer gebruikt wordt als cultureel en muzikaal podium, zoals de prachtige kiosk van de zoo, die zeker in de zomer dagelijks voor welluidend leven in de brouwerij zorgt.

De reden is dat de kiosk in een openbaar toilet is veranderd.

Je zou nu natuurlijk kunnen denken dat de Antwerpse burgemeester, die zijn affiniteiten met het oude Rome nooit onder stoelen of banken heeft gestoken, de kiosk heeft laten transformeren in een Romeins badhuis, met alle welvarendheid die bij deze oorden voor dagelijkse hygiëne hoort.

Dat is verkeerd gedacht.

De kiosk wordt dag in dag uit ingepalmd door mensen die zich daar van hun grote en kleine behoeften ontdoen. De ene zet zich daarvoor nog neer, de andere blijft gewoon rechtop staan, er zijn er die een tussenweg – half gehurkt – vinden.

Uiteraard valt dit gedrag op geen enkele manier goed te praten.

Maar het gedrag van de stad al evenmin.

Een beschaafde stad zorgt er minimaal voor dat burgers en bezoekers op een menswaardige wijze naar toilet kunnen. 

Het is niet door de kiosk weg te halen, dat er geen drek meer zal zijn.

Wie de samenleving onder de loep neemt, moet onder ogen zien dat die constant wijzigt.

Nu wordt de overlast door het stadsbestuur bijna eenzijdig bij verslaafden en daklozen gelegd.

Die zijn er zeker. In stijgende mate. Zoals ook armoede in stijgende mate zichtbaar toeneemt en schrijnender is dan ooit te voren. De mix van die elementen brengt nooit rozengeur en maneschijn, waar dan ook.

In het stadspark past het stadsbestuur dezelfde tactiek toe als nu met de Groenplaats.

Elke parkwachter en elke medewerker van de Antwerpse groendienst zal je vertellen dat er in het stadspark nog nooit zoveel ‘grote behoeften’ werden gevonden als vandaag de dag.

Tussen de struiken, in de bosschages, achter de bomen: dagelijks gaan er vele mensen hun grote behoeften doen. Los van de kleenex en de condooms die er in hopen liggen, dag na dag. Waar drugs en armoede samengaan, is er prostitutie, in het stadspark, dat is genoegzaam bekend, vooral van mannen met mannen.

Bij de vijver lag tot vorig jaar een dikke boomstronk.

Ideaal en idyllisch voor verliefde stellen; gezinnen met kinderen picknickten er.

Tot ook die boom een ideaal openbaar toilet werd en er zoveel uitwerpselen en ook zoveel condooms werden gevonden, dat er dan maar, na meerdere vergaderingen, beslist werd de fraaie en romantische boomstronk te verwijderen.

Op het verzoek om fatsoenlijke openbare toiletten te plaatsen, werd negatief gereageerd.  De argumenten: ‘Die trekken nog meer verslaafden aan. Is onveilig. Kunnen we niet controleren. De toiletvrouw-of man zal in elkaar geklopt en overvallen worden.’ En zo voort.

Is met het verwijderen van die boomstam het probleem van de baan? 

Natuurlijk niet. 

Want het probleem is de totale afwezigheid van openbare sanitaire voorzieningen.

Over ‘baan’ gesproken. En over de evolutie van de samenleving. En steden die niet mee zijn met hun tijd en menselijkheid verliezen.

Allemaal maken we gebruik van koerierdiensten. Die met de fiets, die met een bakfiets en die met witte bestelbussen. 

De koeriers staan vrijwel altijd onder grote werkdruk. Hun lonen zijn doorgaans schamel. Ze zijn geen coureurs en heten geen Mathieu Van der Poel, dus als ze ergens stoppen om naar het toilet te gaan, worden ze niet met open armen ontvangen. Het hele koeriersysteem – dat wij die er gebruik van maken dus ook ondersteunen – is in wezen erg onvriendelijk tot onmenselijk voor de koerier zelf.

Maar: waar denkt u dat velen, snel tussen de ritten door, naar het toilet gaan? In een stad zonder openbare sanitaire voorzieningen? 

Denkt u dat ze uit – of afstappen en ergens gaan lunchen en van die gelegenheid dan maar gebruik maken om blaas en darmen te ledigen? Dat ze daar tijd en geld en mogelijkheid voor hebben?

Ik kan u voor de vuist weg een aantal stadsstraten aanwijzen die verworden zijn tot openbaar toilet. Ze liggen meestal dwars tussen de centrale doorgangswegen.

Ze zijn openbare pispotten geworden en meer dan eens ligt er meer dan dat.

Vooral als in die straten nog bestelbussen van bouwfirma’s staan, of containers, is dat ideaal.

Heb je gelijk een metalen muur waarachter je je kunt verstoppen.

Ideaal voor dealers, dat trouwens ook.

Het probleem is niet de kiosk.

Het probleem ligt niet enkel bij zij die hun gevoeg in het openbaar denken te moeten doen.

Het probleem is de totale afwezigheid van menswaardige alternatieven –  een stad werkelijk onwaardig. 

Er heeft in het stadspark een tijd een affiche gehangen.

Op de affiche stond een mannetje getekend dat zijn straal in een grote boog naar een boom mikte. Daarboven de letters ‘Doe dit niet hier.’ 

Een parkbezoeker had er, in dikke viltstift, onder geschreven: Waar dan wel?

Noot voor de snelle lezers: nergens staat dat de openbare toiletten ‘gratis’ moeten zijn. Er wordt een hoogdringend probleem aangekaart. Ook deze kanttekening: het stadsbestuur bestaat, tot spijt van wie het benijdt, niet enkel uit N-VA, maar is een coalitie N-VA, Vooruit en Open Vld. De Antwerpse burgemeester is, voor zover bekend, wel de enige van het college met een grote keizerlijke belangstelling.

Margot Vanderstraeten is schrijver en journalist. Deze bijdrage schreef ze op haar Facebookpagina.