Een ruime meerderheid van de Belgen (65 procent) wil niet besparen op ontwikkelingssamenwerking. Dat blijkt uit de nieuwe Barometer Internationale Solidariteit van 11.11.11. Dat cijfer moet minister Maxime Prévot (Les Engagés) munitie geven om zijn departement te verdedigen.
Voor Georges-Louis Bouchez mag het budget voor ontwikkelingssamenwerking naar nul. Ontwikkelingssamenwerking is volgens de MR-voorzitter immers een bodemloze put. ‘Ik ken niet één land dat ons al is komen zeggen: wij zijn nu voldoende ontwikkeld, we hoeven uw geld niet meer’, zei hij in De Tijd.
De Arizona-regering kortte al 25 procent op ontwikkelingssamenwerking. Daardoor kan het departement vanaf 2027 ongeveer 320 miljoen euro minder besteden. Ondanks druk uit MR-hoek wijst bevoegd minister Maxime Prévot (Les Engagés), voorlopig toch, verdere besparingen van de hand. En daarvoor heeft Prévot volgens de nieuwe Barometer Internationale Solidariteit van koepelorganisatie 11.11.11 de steun van een ruime meerderheid van de Belgische bevolking.
‘65 procent van de Belgen vindt dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking minstens gelijk moet blijven (21 procent) of moet stijgen (44 procent)’, zegt Els Hertogen, algemeen directeur van 11.11.11. Er werd in de enquête ook gekeken naar de steun voor internationale solidariteit bij de achterban van politieke partijen.
‘Het is heel interessant om te zien hoe groot het draagvlak is bij Arizonapartijen zoals de CD&V, Vooruit en Les Engagés’, vervolgt Hertogen. ‘70 procent van de kiezers van de CD&V, 75 procent van de kiezers van Vooruit en 74 procent van de kiezers van Les Engagés vinden dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking zou moeten toenemen of gelijk blijven om armoede in de wereld aan te pakken.’
Bij de N-VA-achterban gaat het maar om 53 procent, al blijft dat toch een meerderheid. Maar bij de kiezers van Georges-Louis Bouchez gaat het opvallend genoeg om 68 procent. ‘Hopelijk zetten deze cijfers partijen zoals de CD&V, Vooruit en Les Engagés aan om te blijven opkomen voor een sterke ontwikkelingssamenwerking. Dat is ook wat de Belgen verwachten.’
Honger in Afrika
De Amerikaanse president Donald Trump ontmantelde in het begin van zijn tweede ambtstermijn USAID, het agentschap dat instond voor zeker 40 procent van alle buitenlandse hulp in de wereld. PVV-leider Geert Wilders wilde in Nederland de btw op boodschappen schrappen met het geld van ontwikkelingssamenwerking – ‘dan hebben ze maar iets meer honger in Afrika’. In Vlaanderen was het ooit een Vlaams-nationalistisch punt van trots dat ze ontwikkelingssamenwerking deels hadden weten te regionaliseren. Maar in de laatste begroting bezuinigde Vlaams minister-president Matthias Diependaele (N-VA) 15 miljoen euro bij ontwikkelingssamenwerking weg. Er is alleen nog geld voor noodhulp.
‘Ontwikkelingssamenwerking is in ideologisch vaarwater terechtgekomen.’
Ontwikkelingssamenwerking is in ideologisch vaarwater terechtgekomen, zegt Els Hertogen, en onderdeel van de cultuuroorlog. ‘Daarin staat solidariteit met het eigen volk voorop, wat heel kortzichtig is want in een onveilige en ongelijke wereld is niemand veilig. En dan is er nog een afkeer van middenveldorganisaties die als linksig en te kritisch worden gezien.’
De gevolgen van de schrapping van buitenlandse hulp gaan een stuk verder dan alleen wat meer honger in Afrika: ze zijn ronduit dodelijk. ‘Volgens een recent onderzoek in The Lancet zullen er tegen 2030 als gevolg van het wegvallen van de steun van USAID 14 miljoen extra sterfgevallen zijn, onder wie 4 à 5 miljoen kinderen.’
Hertogen is al 25 jaar actief in de sector en zag het debat verschuiven. ‘Vroeger gingen discussies over: wat is de meest impactvolle manier om aan ontwikkelingssamenwerking te doen? Waar zet je het best op in? Er was kritiek en er werd bijgestuurd. Maar vandaag wordt ontwikkelingssamenwerking zélf ter discussie gesteld.’
Nationaal belang
Volgens professor ontwikkelingsbeleid Nadia Molenaers (Universiteit Antwerpen) is ontwikkelingssamenwerking het slachtoffer van de ideologische polarisering wereldwijd. ‘Aan de ene kant is er de opgang van radicaal-rechtse populisten, voor wie internationale solidariteit gewoon moet worden afgeschaft. Ook in Europa hakken rechtse regeringen met de botte bijl in ontwikkelingshulp. Aan de andere kant is er de woke-beweging, die om tegengestelde redenen juist wil breken met ontwikkelingssamenwerking omdat die wordt gezien als een uiting van kolonialisme, witte superioriteit en elitair denken.’
De gematigde middengroep die ontwikkelingssamenwerking belangrijk vindt, legt Molenaers uit, wordt dan weer gevoed met artikels en rapporten waarin vooral op de zwakke punten van ontwikkelingssamenwerking wordt gehamerd. ‘Ontwikkelingssamenwerking is niet zo effectief als we dachten, dat klopt. Maar succesverhalen blijven buiten beeld.’
Daardoor, aldus Molenaers, is er nog weinig politieke steun voor ontwikkelingshulp. ‘Veel westerse landen hebben bovendien grote begrotingstekorten, en moeten dus harde keuzes maken. Er zijn internationale veiligheidsdreigingen. Dan hebben landen al snel de neiging om daarin te investeren. Je ziet ook dat de landen die wel nog ontwikkelingssteun geven, heel gericht gaan inzetten op veiligheid of migratie. Er is duidelijk een verschuiving naar hulp vanuit het nationale belang, veel meer nog dan vroeger.’
9 andere opvallende cijfers uit de Barometer Internationale Solidariteit 2025
81 procent van de Belgen (óók 72 procent van de N-VA-kiezers en 80 procent van de MR-kiezers) is voorstander van een belasting op grote vermogens (groter dan 1 miljoen euro) in België
79 procent van de Belgen staat achter de invoering van een wereldwijde minimumbelasting op bedrijfswinsten
74 procent van de Belgen vindt dat in het buitenlandbeleid mensenrechten zwaarder moeten wegen dan economische en politieke belangen
69 procent van de Belgen vindt dat extra uitgaven voor defensie niet ten koste mogen gaan van uitgaven in de zorg en de sociale zekerheid
69 procent van de Belgen vindt het huidige klimaatbeleid ontoereikend
68 procent van de Belgen vindt dat landen meer moeten samenwerken rond grote uitdagingen zoals klimaat, migratie en veiligheid
55 procent van de Belgen is voorstander van een regularisatie en werkvergunning voor mensen die al vijf jaar zonder wettig verblijf in België zijn en hun integratie kunnen aantonen
53 procent van de Belgen vindt dat internationale handelsakkoorden waarover de Europese Unie onderhandelt bindende sociale en milieunormen moeten bevatten
53 procent van de Belgen vindt dat het migratiebeleid conform de mensenrechten moet zijn
(enquête uitgevoerd door onderzoeksbureau Dedicated research bij 1500 Belgen)
