Kroniek van de week over vergeten zaken zoals impact immigratie en effectentaks

Het ging deze week natuurlijk vooral over de Amerikaanse verkiezingen en daardoor was er te weinig aandacht voor andere belangrijke onderwerpen, zoals een studie over de economische impact van immigratie en het invoeren van de effectentaks. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.

1. VS

Alle aandacht ging deze week naar de tweestrijd tussen Donald Trump en Joe Biden om het Amerikaanse presidentschap. En terecht, want het ging niet alleen om het leiderschap van het land dat nog steeds als de belangrijkste staat ter wereld wordt gezien, maar ook over het overleven van de democratie.

Elders op deze site wordt uitvoerig bericht over de spannende ontknoping en de Knack-special die woensdag in de late namiddag verscheen is nog steeds actueel en lezenswaardig. Bijvoorbeeld het stuk van collega Jeroen Zuallaert over hoe het trumpisme volwassen werd: ‘Zelfs als Trump zichzelf niet opvolgt als president, geldt het trumpisme voortaan als een legitieme politieke stroming. Die vaststelling heeft wereldwijd gevolgen.’

2. Immigratie

Het ging een beetje verloren in het geweld van de Amerikaanse verkiezingen, maar na twee jaar studiewerk presenteerde de Nationale Bank een rapport over ‘De economische impact van immigratie in België’. Het is een zeer gedegen werkstuk, dat alle aandacht verdient. In de Knack die nu dinsdag, 10 november verschijnt, komen we erop terug, maar bij deze toch al twee belangrijke conclusies uit de studie.

Eén, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd zet immigratie geen druk op de lonen, werkgelegenheid of welvaart van de autochtone Belgen. Wie wel onder druk komt van nieuwkomers zijn de immigranten die hier al langer zijn.

Twee, het is van het allergrootste belang dat we erin slagen om de immigranten (en hun kinderen) zo veel mogelijk aan het werk te krijgen. Dat is niet alleen uiterst belangrijk voor hun integratie in de samenleving, maar ook om hun bijdrage aan de overheidsfinanciën en dus onze welvaartsstaat (nog) te verhogen.

Deze tweede conclusie sluit aan bij eerdere bevindingen, bijvoorbeeld in het rapport van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid dat twee jaar geleden verscheen en waar Knack toen uitvoerig aandacht aan besteedde. De veel te lage werkzaamheidsgraad van de migranten in België, zeker in vergelijking met andere Europese landen, werd daar toen al in een bredere context geplaatst. En die context geldt vandaag nog steeds: niet alleen de werkgelegenheidsgraad van mensen met een migratieachtergrond is erg laag, hetzelfde geldt voor laaggeschoolden, vrouwen, 55-plussers enzovoort.

‘Meer nog’, zo staat in het artikel van twee jaar geleden, ‘de werkgelegenheidsgraad van onze bevolking tussen 20 en 64 jaar ligt met 68 procent een stuk lager dan dat van onze buurlanden Duitsland (79 procent), Nederland (78 procent) en Frankrijk (70 procent) en dan het EU-gemiddelde (72 procent). Vlaanderen (73 procent) doet het wel veel beter dan Wallonië (63 procent) en Brussel (61 procent), maar internationaal gezien evenmin denderend.’

Daarom werd er toen al geopperd dat er eens grondig moet worden gekeken naar ‘de manier waarop ons land vandaag sociaal-economisch werkt (of niet werkt)’. Bijvoorbeeld hoe de loonvorming verloopt, of de regulering nog van deze tijd is, en wat de rol is van sociale partners zoals de vakbonden en werkgeversorganisaties. Dat is nog steeds de olifant in de kamer. Maar de discussie daarover wordt uit de weg gegaan. Gevolg is dat er ook niet snel een fundamentele verbetering te verwachten valt.

3. Effectentaks

De regering-De Croo gaat een nieuwe effectentaks lanceren op initiatief van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). Iedereen – ook vennootschappen – die een effectenrekening heeft van meer dan 1 miljoen euro zal die taks moeten betalen. Dat zou de schatkist 420 miljoen moeten opleveren. Kevin Spiritus, econoom aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verbonden aan de KU Leuven, bestempelde dit eerder deze week al in Knack als ‘symboolpolitiek’: ‘Bedragen van een paar honderd miljoen euro zijn ruis in de begroting, dat stelt echt niets voor.’

In elk geval is deze effectentaks niet de hervorming van de belastingen op kapitaal en vermogen die eigenlijk nodig is. Er kan gediscussieerd worden over hoe zwaar de Belgische fiscus kapitaal en vermogen aanpakt, maar volgens de Europese Unie zit ons land op dit vlak in de top drie. Daarbij worden sommige zaken zwaar belast en andere helemaal niet.

Zo halen we heel veel opbrengsten uit erfbelasting en het verkooprecht (de vroegere registratierechten) en maar relatief weinig uit de heffingen op de inkomsten uit vermogen, de roerende voorheffing. De werkelijke huurinkomsten en de meerwaarden op aandelen worden niet belast. Dát is het probleem.

‘De belastingen op kapitaal en vermogen gaan mank aan hetzelfde euvel als ons hele belastingsysteem: het is veel te ingewikkeld, kent te veel uitzonderingen, hanteert te veel verschillende tarieven’, zo schreven Michaël Van Droogenbroek en ik anderhalve maand geleden al in een opinieverhaal op deze site naar aanleiding van het verschijnen van ons boek Investeren in de tweede helft van je leven.

‘Dat kluwen staat faire, billijke en eerlijke fiscaliteit in de weg, en dat geldt ook voor de belastingen op kapitaal’, vervolgden we. ‘De hervorming van de personenbelasting, met inbegrip van de belasting op kapitaal, is dan ook dringend aan de orde. Geen zoveelste uitzondering op de uitzondering, met dan nog een achterpoortje. Wel een eenvoudige, maar duidelijke fiscaliteit.’

Los van het feit dat de geschatte opbrengst van de effectentaks peanuts is, zal het onze fiscaliteit niet eenvoudiger, maar juist ingewikkelder maken. Bovendien worden de gaten in de vermogensbelasting er niet mee gedicht. De effectentaks van de regering-De Croo is dan ook niet alleen een vorm van symboolpolitiek, maar ook een hervorming die onze fiscaliteit nog complexer maakt en niet eerlijker. Daarom is de effectentaks een miskleun.