Het ging de voorbije week over de tumultueuze start van de Vlaamse regering, de verdeling van de gouverneurspostjes, de sluipende splitsing van de sociale zekerheid en de verloren eer van Dominique Leroy. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Tumultueuze start
‘Tussen haakjes: we hebben die (begrotings)tabellen. Ze liggen in een map op mijn bureau op het Martelarenplein. We hebben die tabellen. Maar als de oppositie die vraagt dan ben ik juist geneigd ze niet te geven.’
Jan Jambon tijdens een sponsordiner van de opiniewebsite Doorbraak, geciteerd door Jan De Meulemeester op Knack.be, 3 oktober
Er is heel wat verschenen over de eerste stappen van de regering-Jambon, het overzicht van de beste Knack-stukken is maar één klik verwijderd. Er was vooral heel wat commotie over het feit dat er bij het regeerakkoord geen duidelijkheid kwam over hoe alle plannen van de nieuwe Vlaamse regering gefinancierd zullen worden.
Zoals in een analyse in Knack al stond: de regering-Jambon wil de volgende jaren veel uitgeven en investeren. Er gaat geld naar de werkbonus, onderwijs, rusthuizen, het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg, mobiliteit, de steden en gemeenten, een groener Vlaanderen, sociale woningen, het verlichten van de elektriciteits- en ziekhuisfactuur enzoverder. Daarbij wil de nieuwe Vlaamse regering de belastingen niet verhogen – zelfs eerder verlagen – en tóch een begroting in evenwicht afsluiten. Hoe ze dat voor elkaar wil krijgen, blijft onduidelijk.
Het was al bij al een moeilijke en weinig moedige start voor de nieuwe Vlaamse regering en met name voor minister-president Jambon.
Het was al bij al een moeilijke en weinig moedige start voor de nieuwe Vlaamse regering en minister-president Jambon. Eerst lieten ze de partijcongressen, die moesten instemmen met het regeerakkoord, wachten op de teksten, zodat er nauwelijks tijd was om driehonderd bladzijden te lezen. Vervolgens werd het parlement op zijn honger gelaten: de broodnodige cijfers van de meerjarenbegroting kwamen er niet.
Jambon sloot zijn regeerverklaring in het Vlaams Parlement als volgt af: ‘Een zeer respectabele voorganger van mij zag zijn belofte ook als een opdracht: wat we zelf doen, moeten we beter doen. Dat kan alleen maar als we geloven en willen doen wat gebeiteld staat boven de deur van het prachtige paleis van de heren van Gruuthuse in Brugge: “Plus est en vous“. Ik wil dat nog versterken: “Plus est en nous“!’
De kans om dat adagium meteen in de praktijk te brengen hebben de nieuwe Vlaamse regering en haar minister-president glansrijk gemist.
2. Politieke benoemingen
‘Gouverneurs opnieuw politiek benoemd.’
De Tijd, 3 oktober
Onder de regering-Bourgeois kwam er een objectieve selectieprocedure voor provinciegouverneurs. Tijdens de onderhandelingen voor de regering-Jambon zijn N-VA, Open VLD en CD&V akkoord gegaan om de gouverneurs opnieuw te benoemen zoals voorheen. Ofwel: het worden opnieuw louter politieke benoeming. Het is opvallend dat N-VA daarmee akkoord is gegaan. Zij pleitte voor een afschaffing van de provincies, wat dan uitmondde in de afschaffing van de objectieve procedure. Je moet het maar doen.
De Vlaamse coalitiepartners hebben de gouverneurspostjes alvast onderling verdeeld.
De Vlaamse coalitiepartners hebben de (toekomstige) vrije gouverneurspostjes alvast onderling verdeeld. In Oost-Vlaanderen wordt dat iemand van de Open VLD, allicht federaal parlementslid Carina Van Cauter. Zo komt daar een eind aan een soap, want na een selectieproef kwam vorig jaar Wim Leerman, algemeen directeur van de stad Aalst, als beste uit de bus. Dat was niet naar de zin van de Open VLD, die toen al Van Cauter naar voren schoof. Ook dat is opmerkelijk, want het net de Open VLD had altijd geijverd voor een objectieve selectieprocedure. Je moet het maar doen.
Terwijl de Open VLD dus de gouverneur in Oost-Vlaanderen mag aanduiden, mag de N-VA dat in Vlaams-Brabant doen. Daar zal Lode De Witte nog deze regeerperiode afscheid nemen, hij wordt eind dit jaar 65. Wie hem zal opvolgen, is nog onduidelijk.
De Vlaamse socialisten zullen al hun gouverneurs kwijtspelen.
Ook Herman Reynders, gouverneur van Limburg, kan deze regeerperiode nog vervangen worden. Hij wordt 65 in februari 2023. Daarmee zouden de Vlaamse socialisten meteen al hun gouverneurs kwijtspelen – De Witte en Reynders mogen beiden tot de SP.A worden gerekend.
Volgens zijn carrièreplanning wordt Wouter Beke over vier jaar gouverneur van de provincie Limburg.
Limburg zou de CD&V toekomen, en daarbij valt stellig de naam van Wouter Beke. De afscheidnemende partijvoorzitter en burgemeester van Leopoldsburg kreeg de jongste dagen veel kritiek omdat hij goed voor zichzelf had gezorgd tijdens de regeringsonderhandelingen. In het besef dat er een eind kwam aan zijn voorzitterschap volgde hij in juni eerst Kris Peeters (CD&V) op als minister van Werk, Economie en Consumentenzaken in de federale regering. Begin deze week werd hij minister van Welzijn in de Vlaamse regering. Volgens de carrièreplanning wordt Wouter Beke over vier jaar gouverneur van Limburg. Ook dat moet je maar doen.
3. Sociale zekerheid: een sluipende splitsing
‘We gaan niet telkens onze wang draaien en zeggen: klop nog een keer. Als men aan de overzijde de federale loyauteit opblaast, zie ik niet waarom wij loyaal moeten blijven.’
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts, De Tijd, 4 oktober
Al jarenlang houdt de Franse Gemeenschap zich niet aan de afspraken over de verdeling van de artsenquota. Ze worden er telkens overschreden, terwijl Vlaanderen zich wel houdt aan de afspraken over hoeveel artsen er elk jaar bij mogen komen. Federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) dreigde ermee om die overtollige Franstalige studenten geen Riziv-nummer toe te kennen. Maar onder druk van de Franstalige partijen voerde ze dat dreigement nooit uit.
Kersvers Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) heeft het daarmee gehad. In een interview met De Tijd zei hij: ‘Men maakt er in dit systeem een sport van de slechte leerlingen te belonen en de goede te bestraffen. In dat spel spelen wij niet meer mee. We gaan niet telkens onze wang draaien en zeggen: klop nog een keer. Als men aan de overzijde de federale loyauteit opblaast, zie ik niet waarom wij loyaal moeten blijven.’
Ook Vlaanderen zal de federale afspraken over de artsenquota niet meer volgen.
Vlaanderen zal de federale afspraken over de artsenquota ook niet meer volgen. Het zal daar in de toekomst zelf over beslissen. Er komt een planningscommissie die op basis van de zorgbehoeften zal bepalen hoeveel studenten de studies geneeskunde en tandheelkunde mogen volgen. Dat zullen er meer zijn dan het federael quotum.
‘Daarmee zegt het de federale regering de wacht aan’, schreef commentator Stefaan Michielsen in De Tijd. ‘Die heeft de keuze: ofwel Franstalig België dwingen zich te schikken naar de federaal afgesproken verdeling van de artsenquota, ofwel aanvaarden dat ze haar gezag daarover kwijt is en de regio’s hun eigen koers varen.’
Het zou logisch zijn als de deelstaten zelf de financiële gevolgen dragen voor het overschrijden van hun quota.
Als de federale overheid toestaat dat de regio’s hun eigen koers mogen varen, komt zeker de vraag naar boven wie zal opdraaien voor het overschrijden van de quota. De federale overheid? Dat is twijfelachtig. Het zou logisch zijn als de deelstaten zelf de financiële gevolgen zouden dragen. Dat betekent dat de sociale zekerheid nog wat meer wordt gesplitst.
4. Blamage
‘KPN trekt voorgenomen benoeming van Dominique Leroy als ceo in’
Persmededeling KPN, 30 september
Het ging wat verloren in het gedruis rond de Vlaamse regeringsvorming, maar de benoeming van Dominique Leroy als ceo wordt door het Nederlandse telecombedrijf KPN ingetrokken. Leroy nam begin september ontslag bij Proximus om naar KPN over te stappen, een nieuwe uitdaging waarvoor ze ook meer zou voor opstrijken.
Al snel bleek dat Leroy de maand voor ze haar beslissing bekendmaakte een pakket Proximus-aandelen had verkocht ter waarde van 285.000 euro. Beurswaakhond FSMA begon daarop een routine-onderzoek om te kijken of ze gehandeld had met voorkennis. Ook het gerecht opende een onderzoek.
Leroy heeft altijd ontkend dat haar besluit om Proximus te verlaten al vaststond toen ze de aandelen verkocht. Dat neemt niet weg dat KPN haar benoeming introk, met deze motivatie: ‘Het is onduidelijk hoelang het onderzoek van de Belgische autoriteiten naar Leroy gaat duren. De raad van commissarissen (zoals een raad van bestuur in Nederland heet, nvdr) van KPN acht deze onzekerheid niet in het belang van KPN en haar aandeelhouders en heeft daarom besloten de voorgenomen benoeming van Leroy als ceo van KPN in te trekken.’
De affaire-Leroy is een blamage voor de raad van bestuur van Proximus.
Dat is een pijnlijke afgang voor Leroy, die nu publiek te kijk wordt gezet en naast een topjob grijpt. Maar de beslissing van KPN is ook een les voor de raad van bestuur van Proximus: zijn Nederlandse tegenhanger durft wél moeilijke beslissingen te nemen ‘in het belang van KPN en haar aandeelhouders’. Ondertussen benoemde KPN zelfs al een opvolger voor Leroy.
De hele affaire is een blamage voor de raad van bestuur van Proximus, onder leiding van ex-CD&V-politicus Stefaan De Clerck, die allesbehalve daadkrachtig optreedt. Ze bevestigt de indruk dat De Clerck en co. niet in de eerste plaats in het belang van het bedrijf en zijn aandeelhouders handelen. En aangezien de Belgische staat 53 procent van de Proximus-aandelen bezit, zijn wij allemaal aandeelhouders. We mogen wel wat meer eisen van onze bestuurders.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
