Het ging de voorbije week over de toenemende impasse in de regeringsvorming: Paul Magnette eist nu een evaluatie van de taxshift, Open VLD raakt steeds meer verscheurd en Joachim Coens pleit nu zelfs voor een afspiegelingsregering. Iemand nog verbaasd dat steeds meer mensen afhaken? Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Evaluatie
‘PS eist doorlichting taxshift, nog voor start formatie.’
Knack.be, 6 februari
De PS wil dat er een grondige doorlichting komt van de taxshift van de regering-Michel, nog voor de vorming van een nieuwe regering van start gaat. De Franstalige socialisten reageren daarmee op het nieuws dat het begrotingstekort dit jaar dreigt op te lopen tot 2,4 procent, of 12 miljard euro.
Twee zaken. Eén, dat het begrotingstekort dit jaar oploopt tot 2,4 procent kan nauwelijks nieuws worden genoemd. De Europese Commissie voorspelde al eerder dat het begrotingstekort dit jaar 2,3 procent zou bedragen en zoals we hier al in november vorig jaar schreven: ‘We kunnen wel hopen op een beleid dat het tekort vermindert, maar de kans lijkt groter dat het tekort nog zal toenemen.’ Volgens het Planbureau wordt het 2,4 procent en de kans dat het begrotingstekort nog zal oplopen blijft groot.
Twee, dat de PS aandringt op een grondige doorlichting van de taxshift is ook een beetje onnozel. Want de taxshift is al een paar keer grondig doorgelicht. Bijvoorbeeld door de Gentse econoom Gert Peersman, die in Knack daarover een eerste keer al in 2017 verslag uitbracht en vorig jaar vlak voor de verkiezingen nog wat uitvoeriger daarop inging. Tussenin waren er nog de evaluaties van de Leuvense economen rond André Decoster. En in december 2019 werd er in het economisch tijdschrift van de Nationale Bank ook nog een evaluatie gepubliceerd.
Dat de PS aandringt op een grondige doorlichting van de taxshift is een beetje onnozel.
En allemaal zeggen ze hetzelfde: er zijn minder jobs bij gekomen dankzij de taxshift dan de regering-Michel beweert en de taxshift is niet budgetneutraal en zorgt voor een gepeperde rekening. De hogere btw en accijnzen die werden ingevoerd zorgen ervoor dat niet-werkenden, ouderen en werklozen dus, de verliezers zijn van de taxshift.
Een evaluatie eisen van de taxshift, zoals de PS nu doet, is dan ook potsierlijk: het is ruim laat en we kennen de uitkomst. Dat PS-voorzitter Paul Magnette nu nog aanstuurt op een evaluatie is een onderdeel om zich verder te profileren naar zijn (potentiële) kiezers. Zoals hij trouwens ook zijn informateurschap zag en uitoefende, wat hier al eens werd beschreven. Dat Magnette nu eist dat er een evaluatie komt voor er een regering wordt gevormd is een andere manier om ‘nee’ te zeggen tegen een regering met N-VA en CD&V, die beide de taxshift blijven verdedigen. Het zorgt er alleen maar voor dat een nieuwe regering verder af is dan ooit. En dat steeds meer mensen hun buik vol hebben van dit politiek schouwspel.
2. Clash
‘Liberalen clashen over opvolging Rutten.’
De Tijd, 4 februari
De voorzittersverkiezingen bij Open VLD zorgen, zoals voorspeld, voor grote onenigheid binnen de partij. Zakenkrant De Tijd bracht dinsdag verslag uit van een woelig partijbureau en sprak van een ‘clash’.
Vincent Van Quickenborne, burgemeester van Kortrijk en campagneleider van kandidaat Egbert Lachaert, had in het weekend in een interview met Het Laatste Nieuws gezegd dat hijzelf, Lachaert en Alexander De Croo ervoor hadden gezorgd dat de linkse paars-groene regeringscoalitie niet was doorgegaan. En dat terwijl de andere kopstukken maar lieten betijen en onder meer voorzitter Gwendolyn Rutten een paars-groene coalitie meer dan gunstig gezind was. Op het partijbureau werd Van Quickenborne verweten dat hij de tegenstelling binnen de partij ten top dreef en tweedracht zaaide.
Het ging er op dat partijbureau zo heftig aan toe dat er geen termijn voor het verkiezen van de voorzitter kon worden vastgelegd. Volgens Het Laatste Nieuws zouden sommige liberalen, onder wie Karel De Gucht, erover denken de voorzittersverkiezing uit te stellen. Dat uitstel zou maximaal drie maanden kunnen bedragen. Hoe dan ook, als men eind maart voorzittersverkiezingen wil houden zoals gepland, dan moet dat stilletjes aan worden vastgelegd, want volgens het partijreglement moet er tussen het openstellen van de verkiezingen en de verkiezingen zelf minstens zes weken liggen.
Open VLD is een schip op drift, zonder kapitein en zonder duidelijke koers.
Open VLD is vandaag een schip op drift, zonder kapitein en zonder duidelijke koers. Dat is niet bevorderlijk om ze nu bij een regeringsformatie te betrekken, want wie zal de partij morgen leiden? En welke brokken zullen er nog komen? Er wordt rekening mee gehouden dat sommigen uit te partij zullen trekken, hier en daar wordt zelfs gesproken van een scheuring.
O ja, er is na Bart Tommelein, Els Ampe en Egbert Lachaert nog een vierde kandidaat-voorzitter opgedoken: Stefaan Nuytten (56 jaar), een ondernemer, fiscalist en boekhouder-consultant. Hij raakte in 2014 niet verkozen voor het Vlaams Parlement en vier jaar later ook niet bij de gemeenteraadsverkiezingen in Koksijde. Alleen met het opportunisme dat zo veel liberalen kenmerkt kan iemand geloven dat hij wel wordt verkozen als voorzitter van Open VLD.
3. Tijd winnen
‘Spontaan een regering vormen is niet gelukt. De afspiegelingsregering is dan de enige logische oplossing voor een coalitie die aan de twee kanten van de taalgrens gedragen is.’
CD&V-voorzitter Joachim Coens, De Morgen, 5 februari
CD&V-voorzitter Joachim Coens lanceerde deze week nog eens het idee van een afspiegelingsregering. Daarmee bedoelt hij dat de Vlaamse regeringspartijen N-VA, Open VLD en CD&V een regering zouden vormen met de Waalse coalitiepartners PS, MR en Ecolo. Die heeft een mooie meerderheid van 95 zetels op 150 en ook in elke taalgroep een meerderheid. Maar professor Herman Matthijs heeft hier al eens de moeilijkheden opgesomd: wil Ecolo besturen zonder Groen? Bovendien willen de Franstalige groenen niet besturen met de N-VA.
Los daarvan doet de ronde dat vóór zo’n afspiegelingsregering van de grond zou komen Open VLD in de Vlaamse regering zou worden vervangen door SP.A. Dan zouden PS en SP.A samen de grootste politieke familie worden in zo’n afspiegelingsregering, N-VA zou de grootste partij zijn. Dat MR dan Open VLD kwijt speelt in de federale regering zouden de Franstalige liberalen niet zo erg vinden, want Open VLD stapte ook zonder de MR in de Brusselse regering. En zo gaat het gespin zijn gang. Maar een nieuwe regering komt geen stap dichter.
Zo gaat het gespin zijn gang. Maar een nieuwe regering komt geen stap dichter.
In ieder geval is het opmerkelijk dat Coens nu pleit voor een afspiegelingsregering. Vorige week is hier in herinnering gebracht wat hij begin november nog zei: als er op 1 januari 2020 nog geen volwaardige regering zou zijn, dan moest er binnen de kortste keren een zakenkabinet worden gevormd, bestaande uit een tiental experts uit de academische, de administratieve en de bedrijfswereld.
Coens legde toen uit: ‘Naar het voorbeeld van Italië in 2011, in volle financiële crisis. Toen heeft Mario Monti, die twee keer Eurocommissaris was geweest, een regering van specialisten in de diverse domeinen gevormd. Een governo tecnico. Een regering van technocraten die voor stabiliteit heeft gezorgd. Daar is vandaag ook België aan toe. Ons land zit in een gevaarlijk vacuüm. Het is ofwel dit, ofwel nieuwe verkiezingen, maar die zouden niets oplossen.’
We zijn nu februari 2020 en van een volwaardige regering is in de verste verte geen sprake. Een mens kan zich niet van de indruk ontdoen dat koninklijk opdrachthouder Koen Geens (CD&V), net als vele van zijn voorgangers-informateurs, vooral tijd moet winnen tot… Tot wat eigenlijk?
Veel andere opties dan nieuwe verkiezingen zullen er na verloop van tijd niet resten.
Het is duidelijk dat het hof én de meeste (traditionele) politieke partijen bang zijn voor nieuwe verkiezingen. Maar veel andere opties zullen er na verloop van tijd niet resten. Misschien nog eerst een noodregering, maar ook dan: hoe zal die zijn samengesteld?
Het trieste politieke vertoon heeft als resultaat dat steeds meer mensen afhaken. Zeer begrijpelijk. De verantwoordelijkheid van de politici gaat vandaag dan ook veel verder dan het vormen van een nieuwe regering. Het gaat steeds meer over het vertrouwen in de politiek dat zienderogen vermindert.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
