De procureur des Konings in Brussel Julien Moinil ligt op ramkoers met de politiek. Zijn directe stijl, impulsiviteit en veeleisendheid vallen in verkeerde aarde in de Wetstraat. ‘Maar Brussel zal op lange termijn beter worden van Julien Moinil.’ Wie is de man die de drugsbazen angst inboezemt?
‘Iedereen kan neergeschoten worden in Brussel,’ zei Julien Moinil, procureur des Konings in Brussel, 12 augustus op een persconferentie. Hij toonde een foto van een autoruit die door een kogel verbrijzeld was. De auto reed toevallig langs een afrekening in het drugsmilieu. De inzittenden, een vrouw met haar dochtertje van negen op de achterbank, kwamen er met de schrik af.
‘Ik krijg niks van de politiek’, zei Moinil (40), die zeven maanden in functie is. Hij vreest de strijd tegen het drugsgeweld in onze hoofdstad – 57 beschietingen dit jaar – te verliezen. Het was een noodkreet om meer middelen die Bart De Wever en co. misschien wel hoorden tot op hun vakantiebestemming.
Idealist
Nationaal drugscommissaris Ine Van Wymersch was niet verrast door die stevige taal: ‘Moinil gaat er soms vol in, volle kracht vooruit. Voor politici is dat niet gemakkelijk. Hij kan het systeem op zijn grondvesten doen daveren. Precies die energie en dat charisma kunnen de handhaving bij de aanpak van de georganiseerde criminaliteit nu de nodige boost geven.’
Waarom de Brusselse procureur Moinil bewust paniek zaait
Moinil begon in 2008 als advocaat financieel strafrecht bij het prestigieuze kantoor Stibbe en als assistent aan de rechtenfaculteit van Louvain-la-Neuve. Hoewel hij zicht had op een academische of goedbetaalde advocatencarrière, stapte hij na twee jaar over naar het parket.
‘Misschien ontbreekt het Moinil aan diplomatie en soepelheid, maar daarmee stop je de beschietingen in de Brusselse straten niet.’
Moinil gaf ooit deze goede raad aan toekomstige rechtenstudenten: ‘Sommigen overwegen rechten te gaan studeren voor het geld. Zeker, een rechtendiploma kan lucratief zijn, maar we moeten de raison d’être van het recht niet vergeten: samenleven mogelijk maken en burgers (vooral de zwaksten) beschermen.’
Geen holle woorden, zegt topadvocaat Nathalie Gallant, die Moinil al kende aan de balie: ‘In 2011 had hij net een clientèle opgebouwd en begon hij goed geld te verdienen, toen hij plotseling naar het parket overstapte. Niemand begreep dat. Hij is een pure idealist, hij houdt van risico’s. Anders kan ik die switch niet verklaren.’
Crimefighter pur sang
‘Het is fantastisch hoe hij met zijn intellectuele capaciteiten een carrière in de advocatuur links heeft laten liggen’, zegt ook voormalig minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) die hem begin dit jaar aanstelde als procureur des Konings in Brussel. ‘Hij smijt zich volledig voor het algemeen belang, een crimefighter pur sang.’
Gallant herinnert zich nog scherp toen ze Moinil voor het eerst tegenkwam aan de andere kant, niet meer als collega-advocaat maar als procureur. ‘Moinil was twee dagen openbaar aanklager in Brussel, toen ik een drugskoerier verdedigde die 200 kilo had gesmokkeld. Hij verving toen een collega die op vakantie was. Die collega had een zéér lichte straf gevraagd: een werkstraf. Uiteraard was ik zeer tevreden voor mijn cliënt. Toen de rechter die straf uitsprak, sprong Moinil recht. Rood aangelopen riep hij: ‘Dit is een schandaal! Een delict van justitie!’ Hij was furieus, niet om persoonlijke redenen, maar omdat hij compleet verrast was dat zijn collega zo’n lichte straf had geëist.’
Topmagistraten Guido Vermeiren en Bart Willocx: ‘Ons instituut wordt op een sluipende manier ondergraven’
‘Met die impulsieve houding heeft hij niet alleen vrienden gemaakt binnen het Brussels parket. Dat hij vijftien jaar later (na functies bij het parket van Bergen-Doornik en het federaal parket, nvdr) is teruggekeerd als de big boss, zou je een mooie revanche kunnen noemen. Zelf ziet hij dat niet zo. Voor hem telt alleen zijn missie: het drugsgeweld stoppen.’
Van Wymersch werkte al samen met Moinil in 2011 bij het parket in Brussel. ‘Hij viel op door zijn ongebreidelde energie, onstuimige alles-of-nietshouding en zijn pak met rolkraagtrui – nu is dat gangbaar, toen was dat nieuw. What you see is what you get, you hate him or you love him… We werken nog altijd goed samen. Het is geruststellend te weten dat er nog collega’s zijn die risico’s durven te nemen en nooit zullen opgeven.’
Geldwolf
Zelf is hij dan misschien niet geïnteresseerd in een hoog advocatenloon, als parkethoofd is Moinil wel een geldwolf. Hij wil criminelen in hun portefeuille raken.
In De Tijd vertelt hij hoe hij als jonge substituut-procureur meereed met patrouillewagens om te speuren naar patserbakken gekocht met crimineel geld. ‘Als mensen met een uitkering in een auto van 100.000 euro rondrijden, klopt er iets niet. Als daar geen reactie op komt, is dat extreem onrechtvaardig’, zei Moinil. ‘We mogen niet het signaal geven dat misdaad meer loont dan hard werken en je best doen.’
Die tactiek doet de drugsbaronnen pijn. Een aanslag op Moinil zelf is dan ook niet uitgesloten. Hij rijdt permanent rond met beveiliging in een geblindeerde wagen. Het dreigingsniveau rond zijn persoon is opgetrokken tot ‘vier’ omdat een aanslag op zijn leven ‘imminent’ is. Daarover zei hij op de persconferentie geen woord.
Van Tigchelt: ‘Hij is geen magistraat die in zijn ivoren toren wacht totdat de dossiers binnenkomen. Integendeel, hij stuurt de politie proactief aan, zoals het hoort. Zijn cri de coeur om meer middelen is dan ook stevig onderbouwd. Ik ken zijn plan en hij zal dat uitvoeren. Zoals hij bewees met de stevige politieactie in de Peterboswijk (in die Anderlechtse wijk voerden 900 agenten in juni een actie uit waarbij 411 mensen werden gecontroleerd en 29 opgepakt, nvdr) kakelt hij niet alleen, hij legt ook eieren.’
Max Verstappen
De lofbetuigingen voor Moinil zijn breed gedragen. Frédéric Van Leeuw, procureur-generaal bij het hof van beroep van Brussel, noemde hem in La Libre ‘de Max Verstappen van de magistratuur’: ‘een racepiloot die zijn eerste grand prix won nog voor hij zijn rijbewijs had en wiens uitzonderlijke resultaten een paar uitschuivers door zijn rijstijl goedmaken’.
Volgens Van Wymersch is voor de kinderloze Moinil ‘zijn werk zijn leven’. ‘Hij werkt dag en nacht – en neemt volgens mij ook geen vakantie –, hij studeert zijn dossiers in tot de kleinste details. Zonder notities vordert hij uit het hoofd straffen voor de meest genuanceerde tenlasteleggingen voor tientallen verdachten. Zijn requisitoirs zijn welbespraakte pareltjes.’
Zelf lijkt hij niet geïnteresseerd in een hoog advocatenloon, als parkethoofd is Moinil wél een geldwolf. Hij wil criminelen in hun portefeuille raken.
Alleen zijn directe stijl zou een valkuil kunnen zijn. Van Tigchelt hoopt van niet: ‘Ik vind Moinil niet té bruusk. De politiek moet zijn scherpe uitspraken overstijgen en zijn noodkreten beantwoorden met daden. Als hij zegt dat “de taskforce georganiseerde criminaliteit op het niveau van de premier nog nul resultaat heeft opgeleverd” heeft hij simpelweg gelijk.’
Bad cop
Premier Bart De Wever (N-VA) noemde hem in Villa Politica iemand met een duidelijk ‘PS-etiket’, maar excuseerde zich later voor die ‘plaisanterie’. Topadvocate Gallant: ‘De politiek helpt hem niet. Dat premier De Wever hem zo bestempelde is belachelijk. Moinil is zeker geen socialist, eerder rechts. Politici zouden hem beter helpen in zijn nobele strijd, in plaats van hem te bekritiseren.’
Dat die strijd een uphill battle is, beseft Moinil ondertussen zelf ook. Gallant: ‘Ik denk dat hij echt geloofde dat hij in enkele maanden tijd het Brussels parket op orde kon brengen. Nu blijkt dat moeilijker dan gedacht.’ ‘Moinil zou té snel kunnen gaan’, vreest ook Van Tigchelt. ‘Als locomotief moet hij zien dat iedereen mee is. Zijn gedrevenheid mag ook niet ten koste gaan van hemzelf.’
Brussels Hoofdstedelijk Gewest bijna bankroet: 10 feiten die u moet kennen
‘Het enige wat Moinil misschien ontbreekt is diplomatie en soepelheid,’ aldus Gallant, ‘maar daarmee stop je de beschietingen in de Brusselse straten niet.’
Dat talent heeft nationaal drugscommissaris Ine Van Wymersch wél. Van Tigchelt: ‘Zij zal zaken niet zo bruut stellen als Moinil. Ze zijn complementair.’
‘Die complementariteit zien Moinil en ikzelf ook’, zegt Van Wymersch. ‘Wat onze stijl en privélevens betreft kunnen de contrasten niet groter zijn, maar inhoudelijk zitten we op dezelfde lijn. Moinil onderschrijft volledig de multidisciplinaire aanpak waar ik voor sta. Zo roept ook hij Volksgezondheid op om mensen die verslaafd zijn te helpen. Hij zegt terecht dat politie en justitie dat niet alleen kunnen.’
Nationaal drugscommissaris Ine Van Wymersch en Brussels procureur des Konings Julien Moinil lijken dus de perfecte tandem. Als een soort good cop bad cop om de politiek wakker te schudden. En in Brussel, waar het drugsgeweld welig tiert, is die bad cop misschien meer nodig. Van Tigchelt: ‘Op termijn kan onze hoofdstad alleen beter worden van Julien Moinil.’