Humanitaire visa: Theo Francken blijft erbij dat er geen sprake was van voorkeursbehandeling

Theo Francken in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken op 29 januari 2019. © Belga

In de zaak van de toekenning van visa voor mensen uit conflictgebieden is er zeker geen VIP-behandeling gebeurd. Dat heeft Theo Francken, gewezen staatssecretaris voor Asiel en Migratie, dinsdag in de Kamer benadrukt in de marge van de hoorzitting over de humanitaire visa. De N-VA-politicus benadrukte ook dat hij zijn volledige medewerking geeft aan het gerechtelijk onderzoek.

In de Kamercommissie Binnenlandse Zaken vond dinsdag een hoorzitting plaats over de humanitaire visa. Onder meer directeur-generaal Freddy Roosemont van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) en de Commissaris-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen Dirk Van den Bulck kwamen toelichting geven over de procedures.

‘Het belangrijkste dat ik vandaag heb gehoord is dat de experts zeggen dat er geen voorkeursbehandeling is geweest.’

Theo Francken, voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie

De hoorzitting kwam er naar aanleiding van de heisa rond Mechels gemeenteraadslid Melikan Kucam (N-VA). Die zou zo’n visa hebben geregeld voor mensen uit conflictgebieden als Syrië en Irak in ruil voor veel geld. Hij bezorgde daarvoor lijsten aan het kabinet van toenmalig staatssecretaris Francken. In de marge stond Francken enkele media te woord. ‘Het belangrijkste dat ik vandaag heb gehoord is dat de experts zeggen dat er geen voorkeursbehandeling is geweest. Iedereen is op dezelfde manier behandeld, zoals het altijd gebeurd is. Er is een selectie en screening gebeurd. Dat is correct gelopen en het is duidelijk dat er geen aparte lijst was of speciale behandeling. Daar was onduidelijkheid over en dat is nu toch wel rechtgezet’, aldus Francken.

De deskundigen hebben volgens Francken ook sterk de nadruk gelegd op het feit dat het zogenaamde het hervestigingsprogramma van de Verenigde Naties (VN) een zeer goed programma is en dat dat verdere navolging verdient. ‘Ik ben het daarmee eens. België doet dat al. En ook belangrijk: deze reddingsoperatie van christenen uit de klauwen van Islamitische Staat (IS) was niet mogelijk geweest als we dat hadden gedaan met het UNHCR van de VN. Die waren op dat moment niet actief in Syrië. En zij doen ook geen selectie op religie. Het is wel een keuze geweest om een extra inspanning te doen voor de christenen aangezien zij bijna niet hier geraken. Ze zijn enorm bedreigd ginds en zij moesten zeker ook gered worden. En dat is wat we gedaan hebben voor een beperkte groep’, aldus Francken.

Francken benadrukte tot slot dat hij voor 100 procent mee werkt aan het gerechtelijk onderzoek in de zaak-Kucam. ‘Ik hoop dat er zo snel mogelijk opheldering komt en ik verleen volledige transparantie en medewerking. Verder is er ook de afspraak dat ik daar geen verder commentaar geef in het belang van het onderzoek.’

Kritiek op lijsten

Vanuit verschillende fracties kwam er stevige kritiek op de manier van werken met lijsten voor humanitaire visa. ‘Er is de DVZ-weg, die moeilijk en omslachtig is, en er is de kabinetsweg, die een short cut bevat met een voorkeursbehandeling’, sneerde Nahima Lanjri (CD&V). Dat voor iedereen dezelfde procedure geldt eens ze hier zijn, zoals commissaris-generaal Dirk Van den Bulck verklaarde, noemde ze niet meer dan normaal. ‘Dat is niet de vraag. Het gaat om wie naar België mag komen’, aldus Lanjri, die de woorden politiek cliëntelisme in de mond nam.

Carina Van Cauter (Open VLD) was verontwaardigd dat mensen op de lijsten terechtkwamen zonder enig onderzoek naar de prangende humanitaire omstandigheden. Zowel Van Cauter als Hendrik Vuye (Vuye & Wouters) wezen erop dat het systeem met humanitaire visa werd gebruikt om de verstrengde criteria voor gezinshereniging te omzeilen.

Wouter De Vriendt (Groen) noemde het ‘de schande van het systeem-Francken’ dat het niet duidelijk is of het kwetsbare mensen waren die op de lijsten kwamen, of mensen met geld.

Verschillende partijen wilden ook weten of de diensten ooit zelf geruchten hebben opgevangen dat er grof geld gemoeid was met het plaatsen van mensen op lijsten.

Commissaris-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen Dirk Van den Bulck en directeur-generaal Freddy Roosemont van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) tijdens een hoorzitting over de humanitaire visa op 29 januari.
Commissaris-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen Dirk Van den Bulck en directeur-generaal Freddy Roosemont van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) tijdens een hoorzitting over de humanitaire visa op 29 januari.© Belga

‘Lijsten ongebruikelijk, maar niet nieuw’

Directeur-generaal Freddy Roosemont van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) zei dat het ongebruikelijk is om gebruik te maken van lijsten voor het verlenen van humanitaire visa, maar het is zeker niet nieuw. De evacuatie uit Rwanda ten tijde van de genocide in 1994 gebeurde met lijsten, net als de adoptie van kinderen uit Haïti na de aardbeving van 2010 snel met lijsten werd afgehandeld. ‘Mocht de machtsoverdracht aan Félix Tshisekedi in Congo met geweld gepaard zijn gegaan, dan zouden we ook zeker met lijsten gewerkt hebben’, verzekerde Roosemont.

Zoals bekend kwam een eerste lijst tot stand naar aanleiding van de reddingsoperatie van christenen uit Aleppo. Het ging toen om 244 personen, maar nadien volgden nog operaties. Roosemont liet zich ontvallen dat die procedure, waarbij een screening van het OCAD en de Staatsveiligheid kwam kijken, op weinig of geen weerstand heeft gebotst, tot het dossier-Kucam de media haalde. ‘Hoe de lijsten werden samengesteld, kan ik niet beantwoorden. Wij kregen die lijsten. Dat moet u vragen aan de vroegere staatssecretaris’, aldus Roosemont.

Partner Content