‘Hopelijk wordt met Tshisekedi een open dialoog gevoerd die verder gaat dan een beleefdheidsgesprek’

‘President Tshisekedi torst een enorme verantwoordelijkheid om Congo terug op het spoor te krijgen’, schrijft Jan Goossens van Mamas for Africa, die hoopt dat het bezoek aan België meer is dan een formaliteit.

Eind augustus werd het al officieel aangekondigd: ‘Vanaf 17 september zal President Tshisekedi van de Democratische Republiek Congo een officieel bezoek brengen aan België’, zo was te lezen.

Terwijl in België de onderhandelingen voor een nieuwe regering nog volop aan de gang zijn en de benoemingscarrousel draait, zijn ze in Congo na 8 maanden geland en is er een nieuwe regering op de been. Geheel in lijn met de gang van zaken rond de benoeming van de president, werden ook de ministerposten verdeeld. De variante op het gekende spreekwoord was niet ver weg: ‘de Congolese bevolking wikt, maar Kabila beschikt’. Het zal voor de nieuwe president nog een aardig rondje armworstelen worden om zich te doen gelden, zeker nu de belangrijkste sleutelministeries in handen zijn van Kabila-getrouwen.

Het was enigszins te verwachten en deze uitkomst heeft me niet bepaald uit mijn hengsels gelicht. Maar de vraag is niet wat ik of wij daarvan vinden, maar hoe de Congolese man of vrouw in de straat daarnaar kijkt.

Kersvers premier Sylvestre Ilunga Ilunkamba hield op 3 september een meer dan 2 uur durend discours voor de nationale afgevaardigden. Hij proclameerde daar de belofte van een transformatie van Congo, gebaseerd op een werf met 15 pijlers (hoezo, had vorige president geen werf met 5 pijlers?). De 15 pijlers staan bol van de volmaakte democratie en als deze gerealiseerd worden, nog voor België een regering heeft, dan kan je er gif op innemen dat er vanuit ons land een migratiegolf naar Congo op gang zal komen. Maar goed, nieuwe bezems keren goed en een vleugje ironie ten spijt: iedereen heeft recht op een eerlijke kans,… ‘jusqu’à la preuve du contraire‘.

Congo heeft vele katten te geselen. Zo heeft Pijler 11 het o.a. over educatie; ook President Tshisekedi beloofde dat het onderwijs vanaf dit schooljaar (we zijn al 2 weken bezig), gratis zou worden. Het zal een heel uitdaging worden om deze belofte waar te maken, want bij het openen van de schatkist zal wellicht enkel de echo van deze belofte klinken: het geld is er gewoonweg niet. Pijler 4 spreekt over “Lutte contre la corruption“: als alle spiegels in Congo waarvoor politici dit ooit hardop tegen hun evenbeeld hebben gezegd, zouden gebarsten zijn, dan zou men het land kunnen bedekken met de scherven ervan… En in Pijler 14 wordt kort melding gemaakt van “Autonomisation de la femme“, maar of het ook het geweld tegen vrouwen zoals in Oost-Congo zal doen afnemen is maar zeer de vraag.

De oproep van Nobelprijswinnaar Dr. Denis Mukwege op de recente G7 in Biarritz waar hij pleitte voor een ‘fond de réparation pour les victimes de viol‘ moet het huidige regime toch ook tot enig voortschrijdend inzicht dwingen. Deze en ook de andere pijlers moeten de speerpunten vormen van een beleid dat enkel kan gevoerd worden door integere en gemotiveerde leiders, of ze nu democratisch verkozen zijn of niet, want zo zachtmoedig zijn de Congolezen dat ze de dissonantie van het verkiezingsparcours wel willen vergeven. Immers dáár zitten de Congolezen op te wachten: een regulerende overheid die de zaken in handen neemt en in een veilige maatschappij hun levensomstandigheden gaandeweg helpt te verbeteren.

Congo en België hebben een verweven relatie en ik wil geloven dat ons land met het bezoek van president Tshisekedi een zoveelste historische rol kan spelen: het koninklijk paleis, Charles Michel en vele anderen zullen Tshisekedi officieel en met de nodige egards ontvangen. Zo liet Buitenlandse Zaken al weten: ‘Dankzij deze uitwisselingen over verwachtingen en projecten van de Congolese overheid kunnen beide landen de domeinen identificeren waarin België de hervormingsinspanningen en de door de Congolese overheid aangekondigde veranderingen zou kunnen steunen, ten gunste van de bevolking.’

Er zal dus veel gepraat worden en ik hoop dat men er in slaagt om buiten de lijnen van de beleefdheidretoriek te kleuren. En met het nodige gevoel voor realiteit een open gesprek aan te gaan, want twee monologen maken nog geen dialoog en het helpt niet om met meel in de mond rond de feitelijkheden te fietsen: de 15 pijlers die de speerpunten voor een ommeslag moeten zijn, zijn voor de Congolezen vandaag net de pijnpunten: daar moet over gesproken kunnen worden, immers wat je in de doofpot stopt, kookt gewoon verder.

President Tshisekedi torst een enorme verantwoordelijkheid om Congo terug op het spoor te krijgen. Ik benijd hem niet. In zijn lied ‘Welterusten mijnheer de president‘ zingt Boudewijn de Groot over de dromen vol met verwijzingen naar ellende. De toestand in Congo heeft meer weg van een nachtmerrie.

Ik hou het voorlopig op ‘Welkom Mijnheer de President’.