‘Het lijkt een bewuste verrottingsstrategie: de druk zo opvoeren dat mensen uiteindelijk uitvallen’

De vele stakingen en vakbondsacties zijn ‘een teken aan de wand’, schrijven SP.A’ers John Crombez en Kurt De Loor: overheden verwachten een hoogstaande dienstverlening, ‘maar kwaliteit blijven leveren met steeds minder, wordt steeds moeilijker.’

De vakbonden van de openbare diensten voeren morgen, aan de vooravond van het Feest van de Arbeid, actie. De personeelsleden van de jeugdzorginstellingen in Vlaanderen volgen hun voorbeeld later, in de aanloop naar Rerum Novarum. Tel daarbij de talloze acties in de privé van de voorbije dagen – denk maar aan Lidl of Brussels Airlines, Telenet en Inbev – en dan weet je dat er iets mis loopt. Dat dit niet business as usual is. Politieke partijen die het niet zo voor vakbonden hebben liggen daar niet wakker van. Ze gaan er van uit dat deze acties op weinig sympathie kunnen rekenen. Nochtans zijn deze acties een teken aan de wand.

Vooral in openbare diensten zoals ons onderwijs, onze ziekenhuizen en onze zorginstellingen voelen werknemers het wantrouwen, dat zich vertaalt in meer administratie en formulieren waardoor zij hun broodnodig onderwijs- of zorgwerk steeds moeilijker rond krijgen. Ze zijn met te weinig, en degene die er zijn, moeten te veel tijd in de papiermolen stoppen en ondertussen vaak nog horen dat ‘het veel en veel efficiënter kan’. Een zin die getuigt van een gebrek aan respect voor al wie het beste van zichzelf geeft in tijden waarin het steeds moeilijker wordt om alles bol te werken. Met alle gevolgen van dien: het aantal burn-outs piekt, we halen zelfs recordcijfers. Wist u al dat onze sociale zekerheid vandaag meer uitgeeft aan werknemers die uitvallen wegens ziekte dan aan werkloosheid?

Werknemers – ook in de privé – vragen geen opslag of extra vakantie, maar wel een normaal en leefbaar werkritme. Zij vragen gewoon een beetje respect. Niet alleen van hun werkgever, maar ook van de Vlaamse en federale regeringen. Zo noemden deze regeringen de Lijn ‘duur en inefficiënt’. De structuur zou en moest ‘herbekeken worden’: minder ‘waterhoofd’ en ‘bovenbouw’, meer chauffeurs en bedienden om de nieuwe structuur in goede banen te leiden. Wel, vandaag zijn 300 bedienden verdwenen en kregen alleen de directeurs opslag. Vandaag betaalt de busreiziger het gebrek aan dienstverlening cash: met duurdere tickets voor een bus die bijna altijd te laat is.

Niet alleen bij De Lijn voelen werknemers een gebrek aan respect. Ook elders willen mensen een kwaliteitsvolle dienstverlening geven – maar kwaliteit blijven leveren met steeds minder, wordt steeds moeilijker. Als ze dan hun stem verheffen worden ze weggelachen, zelfs geridiculiseerd. Stilaan lijkt het zelfs op een bewuste verrottingsstrategie: de druk, niet alleen in het openbaar vervoer maar ook in de zorg of in het onderwijs – zo opvoeren dat mensen uiteindelijk uitvallen, om daarna luidop te toeteren dat niks nog werkt en vervolgens te lonken naar de privé.

We weten niet of de drang naar privatisering van onze openbare diensten overal even sterk is, maar bij de politie is er alvast geen twijfel. Bevoegd minister Jan Jambon (N-VA) zei het zelfs zonder schroom op televisie. Dan vragen wij ons af: hebben werknemers in private bewakingsdiensten het dan zo veel beter? Alvast niet als we afgaan op de resem getuigenissen in onze mailbox van veiligheidsagenten die snelwegparkings bewaken, maar dan wel met een dagcontract. En als ze durven te vragen om een beter werkschema of een beetje meer zekerheid, dan worden ze de dag zelf nog ontslagen en vervangen door iemand anders. Zo simpel is het.

Dat mensen zich vandaag roeren, verbaast ons niet. Velen zijn hun trots en hun geloof kwijt, terwijl ze niet anders vragen dan een werkgever waarin ze voluit geloven, die het verschil maakt, en hen met respect behandelt. En hen respect geven, doe je niet zoals Bpost vorige week deed: honderden mensen hun C4 geven, terwijl de winstcijfers boomen. Ongetwijfeld zullen ‘ze’ weer zeggen dat ‘het onvermijdelijk was om concurrentieel te blijven’, ‘of om de toekomst van Bpost te vrijwaren’. Yeah, right.

In deze nieuwe tijden, in tijden van digitalisering en robotisering, is er een brede maatschappelijke visie nodig waarin werknemers en bedienden in de publieke en de private sector mee de vruchten plukken van het harde werk. Een visie die hen niet alleen beschermt, maar hun werk ook opnieuw werkbaar maakt. Maar bovenal is het tijd voor een hernieuwd vertrouwen in al die werknemers die zich elke dag keihard inzetten om mensen de best mogelijke dienstverlening te garanderen. Vertrouwen dat zich vertaalt in minder administratie en meer mensen daar waar de noden hoog zijn. Meer werkkrachten op het terrein. Meer onderwijzers, verplegers, opvoeders, buschauffeurs en politiemensen. Of dat nu is om u op tijd naar het werk te voeren, om uw kind het best mogelijke onderwijs te geven, om uw veiligheid te garanderen of u uw dagelijkse krant te bezorgen. Een sterke, kwaliteitsvolle publieke dienstverlening is iets waar socialisten voor strijden op 1 mei en alle andere dagen van het jaar.