‘Het huidige systeem van gedeeltelijke terugbetaling is onnodig ingewikkeld’, schrijft Patrick Engelhardt. Hij roept op om de patiënt aan het roer van zijn behandeling te zetten.
In het federale parlement keurde de Commissie Financiën op initiatief van Jan Bertels (SP.A) 200 miljoen extra op jaarbasis goed voor bijkomende financiering van de geestelijke gezondheidszorg. Dit budget is voorzien om de financiële randvoorwaarden te creëren om de toegang tot de eerstelijnspsycholoog te vereenvoudigen.
Het is een eerste stap, doch goede psychologische zorg behoeft meer dan financiering. Het huidige systeem van gedeeltelijke terugbetaling is onnodig ingewikkeld. Wat heeft de patiënt en psycholoog nodig om dit project wel te doen slagen?
Ingewikkeld en tal van onnodige drempels
In 2018 trok Minister De Block 22,5 miljoen per jaar uit voor eerstelijnspsychologische zorg. Bij de uitrol hiervan moesten wij vaststellen dat er weinig naar de burger en de psychologen geluisterd werd. Ook de uitbreiding tijdens de pandemie veranderde fundamenteel niks aan het falen van dit project. Zowel de verplichte doorverwijzing door een arts als het diagnostisch label werken drempelverhogend. De burger kan niet rechtstreeks bij de klinisch psycholoog van zijn keuze terecht. Verder moet de psycholoog zich ‘contracteren’ bij een ziekenhuis, er is overbodige administratie, enkel voorgeschreven behandelingen kunnen en er is een onleefbare vergoeding voor de psycholoog. De ziekenhuizen houden de touwtjes van deze ambulante zorg in handen.
Hoopvolle tekenen
Verleden week stemde het parlement een resolutie, op initiatief van Els Van Hoof CD&V, om de geestelijke gezondheidszorg toegankelijker en laagdrempeliger te maken. Hier werden de bakens uitgezet om in de toekomst een meer gelijkwaardige benadering van de geestelijke gezondheidszorg ten aanzien van de somatische gezondheidszorg mogelijk te maken. Middelen worden vrijgemaakt en structuren opgezet. Dit zijn hoopvolle tekenen. Niettegenstaande kunnen een aantal randvoorwaarden nu al aangepast worden om het project van Minister De Block te doen slagen.
Randvoorwaarden voor goede zorg
Sinds 2016 is er een wet die klinisch psychologen als autonoom gezondheidszorgberoep erkent. De aanpassing van een aantal wetten die zekerheid, erkenning en waardering zouden geven voor de psycholoog en de patiënt kunnen nu al aangepakt worden.
Zorg voor juridische zekerheid
Momenteel is er geen duidelijk wettelijk kader rond het beroepsgeheim. Het wordt tijd dat er juridische zekerheid komt om in eer en geweten patiënten confidentialiteit te kunnen verzekeren. Dit is een vereiste die nodig is mensen vrijuit te laten spreken en biedt de beste garantie het zelfbeschikkingsrecht van mensen te eerbiedigen.
Maak de zorg toegankelijk ongeacht de problematiek
Een psychiatrische diagnose kan stigmatiserend en drempelverhogend zijn. Momenteel dient een arts een angststoornis, depressie of alcoholverslaving vast te stellen. Het sluit mensen uit die met andere problematieken te kampen hebben, bvb. relationele problemen tgv de lockdown. Mensen die met zichzelf in de knoop zitten, dienen, ongeacht hun problematiek, bij een psycholoog terecht te kunnen.
Zet de patiënt aan het roer voor zijn behandeling
Goede zorg vertrekt vanuit de vraag van de persoon en niet vanuit een voorgeschreven procedure. Belangrijk is dat patiënten erkenning krijgen dat zij de expert over hun eigen leven zijn. De psycholoog is de expert in de werkwijze, die hij of zij op de patiënt gaat afstemmen. Financier de consultaties zo dat de patiënt zelf kan kiezen bij welke psycholoog hij aan de slag wenst te gaan. Zet de patiënt aan het roer, zodat die een psycholoog kan kiezen die bij hem past.
Rechtstreekse toegang voor iedere burger tot de klinisch psycholoog
Alle burgers hebben recht op gefinancierde klinisch psychologische zorg. Zorg voor de juiste randvoorwaarden. Laat psychologen de vrijheid om vanuit de hulpvraag van de persoon te vertrekken. Sloop de verplichte doorverwijzing en financier de klinisch psycholoog rechtstreeks via het RIZIV.
Klinisch psychologen kunnen op 4 à 8 sessies nuttig werk leveren, zoals de ernst van problemen in te schatten en mensen te motiveren. Complexere problemen vragen meer tijd en geduld. Verkeerde verwachtingen creëren rond ‘psychologische behandelingen’ zet zowel de patiënt als de psycholoog onder druk.
Wie weet vormen de veranderingen die door de crisis opgeroepen worden een kans om als maatschappij met respect, aandacht en zorg naar mensen die psychisch lijden te kijken. De beschikbare middelen dienen eerlijker verdeeld te worden. Dan kunnen meer klinisch psychologen, in samenwerking met andere gezondheidszorgwerkers, aan de slag om mensen goede zorg op maat te bieden. Zet de patiënt aan het roer van zijn behandeling. Dan kan hij, op het moment dat hij er klaar voor is, een psycholoog kiezen die met hem aan de slag gaat om zijn problemen aan te pakken.
Patrick Engelhardt is erkende klinisch psycholoog en psychotherapeut. Hij is oprichter en eigenaar van de groepspraktijk Psygroup te Brussel en lid van de divisie zelfstandige praktijkvoering VVKP.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier