Geen partner of kinderen? ‘Wacht niet tot je oude dag om je testament op te maken’

Eerst verlies je je man, later je dochter. En dan duiken er plots onverwachte erfgenamen op. Een cliënt van notaris Helena Verwimp kwam voor een zeer onaangename verrassing te staan.

‘Enkele jaren geleden werd ik in mijn praktijk geconfronteerd met een schrijnend verhaal’, vertelt notaris Helena Verwimp. ‘Alles begon met een gezin van drie: vader, moeder en kind. De vader stierf al op zijn vijftigste. De moeder erfde de helft van het huis en kreeg ook het vruchtgebruik, de dochter erfde de andere helft. Zij trouwde nooit, kreeg geen kinderen en bleef onder moeders vleugels wonen.

‘Tot zowat twintig jaar later het noodlot opnieuw toesloeg: de dochter overleed op haar veertigste. Op dat moment was haar moeder 71 jaar. Ze was uiteraard kapot van verdriet, en kreeg bovendien te maken met een zeer onaangename verrassing. Ze dacht dat zij de enige erfgename van haar dochter was, omdat die nooit een partner of kinderen had gehad. En dat het volledige huis op dat moment dus van haar was.

Maar een deel van de erfenis van haar dochter ging naar enkele neven en nichten van haar overleden echtgenoot, die ook erfgenamen waren van haar dochter. Mensen met wie ze al jaren geen contact meer had, en met wie ze nooit een goede band had gehad. Als iemand met een overlijden wordt geconfronteerd, is de erfenis vaak het enige tastbare waaraan die zich nog vastklampt. Als je die dan moet delen met verre verwanten, voelt dat heel wrang.’

Pesterijen

‘In dit geval mondde de situatie zelfs nog uit in pesterijen. Omdat de vrouw vruchtgebruik had van het huis, kon ze er gelukkig blijven wonen. Maar op een zeker moment werd ze te oud, en wilde ze naar een woonzorgcentrum. Omdat ze geen groot vermogen had, zag ze geen andere oplossing dan haar huis te verkopen.

‘Maar een deel van haar huis was dus “blote eigendom” van die verre familie. En die staken er een stokje voor: ze gaven geen toestemming om het huis te verkopen, ook al zouden zij dan een deel van de opbrengst opstrijken. Zij zagen het huis eerder als een goede investering, die in de loop der jaren alleen maar meer zou opbrengen.

‘De vrouw mocht haar eigen huis dus niet verkopen. Als vruchtgebruikster kon de weduwe de woning alleen maar verhuren en de huuropbrengsten gebruiken om het woonzorgcentrum te betalen. Intussen heeft ze zelf wel een testament opgemaakt. Na haar dood gaat haar erfenis naar een goed doel, en dus niet naar verre erfgenamen die ze amper kent.’

Onaanvechtbaar

Die ongelukkige situatie had makkelijk vermeden kunnen worden, zegt Verwimp. ‘Als de dochter een testament had laten opmaken waarin vermeld werd dat haar moeder de enige erfgenaam was, dan had die het huis volledig geërfd en kon ze het ook zonder problemen verkopen. Ik geef dat advies altijd mee aan mensen zonder partner of kinderen: wacht niet tot je oude dag om zo’n testament op te maken, maar doe het meteen. Wil je helemaal zeker zijn dat je wensen zonder al te veel discussies uitgevoerd worden, dan raad ik het notarieel testament aan. De notaris stelt dan je testament op, en zo’n testament is vrijwel onaanvechtbaar.’