Doe uw schenkingen op tijd: ‘Dat halfuur heeft duizenden euro’s gekost’

Tot op de dag voor je overlijden kun je nog giften laten registreren om successiebelasting te vermijden. Maar dat mag geen minuut te laat gebeuren, waarschuwt notaris Jeroen Uytterhaegen.

Onlangs kreeg ik een familie over de vloer die veel meer successiebelasting moest betalen dan ze had voorzien’, vertelt notaris Jeroen Uytterhaegen. ‘Het ging om een man met een zeer groot roerend vermogen, die dat vlak voor zijn dood nog aan zijn kinderen wilde schenken. Op die manier zou slechts 3 procent schenkbelasting verschuldigd zijn, in plaats van 27 procent successiebelasting.

‘De man lag al in het ziekenhuis en zijn einde naderde. Hij vroeg aan de artsen om zijn bankier op te bellen. Die kwam meteen langs en stelde de man gerust: zo’n “schenking” kun je ook zonder de tussenkomst van een notaris regelen, zolang je ze na de bankoverschrijving aangeeft bij het registratiekantoor.

‘Zo gezegd, zo gedaan. De man overleed en de kinderen kregen van de Vlaamse belastingdienst een uitnodiging om 3 procent schenkbelasting te betalen. Maar enkele maanden later, bij de aangifte van de nalatenschap, bleek dat ze op die “geschonken” gelden ook nog eens 27 procent successiebelasting moesten betalen. We zochten uit wat er was misgelopen, en al snel bleek dat de bankier de gift elektronisch had aangegeven bij het registratiekantoor op de dag voor het overlijden, om 12.27 uur.

‘Maar dat moet gebeuren vóór 12 uur. Hij was dus een halfuur te laat. We hebben de schenkbelasting nog in mindering kunnen brengen, maar de familie heeft door die laattijdige aangifte duizenden euro’s te veel betaald.’

Een schenking moet altijd heel specifiek zijn.

En dat hadden ze kunnen vermijden. ‘Als ze de schenking via notariële akte hadden geregeld, dan hadden we nog een hele dag de tijd, en zelfs nog de dag van overlijden zelf, uiteraard wel vóór het overlijden.In dat geval tellen de datum en het uur op de akte. En de werkdag van een notaris is om 12 uur ’s middags niet voorbij.’

Slappe koord

‘In veel gevallen worden we nog op de valreep opgeroepen om snel een schenking uit te voeren. Al is dat altijd dansen op het slappe koord: je komt terecht bij een cliënt die palliatief is, en zijn familie is emotioneel. Je wilt hen niet te veel storen, en toch moet je heel alert blijven. Want als je een fout maakt, kan de schenking achteraf aangevallen worden.

‘Is er bijvoorbeeld een huwelijkscontractregeling waar de kinderen niets over weten, of een testament? Kan de overledene zomaar alleen en vrij beschikken over zijn vermogen? Om zekerheid te hebben, moet je de familie en geliefden de kamer uit sturen en met de stervende spreken tijdens zijn laatste uur. Waarna je alles snel, duidelijk en uitvoerbaar op papier moet krijgen.’

In het ideale geval wordt zo’n schenking dus wat sneller uitgevoerd. Al valt het wel te begrijpen dat mensen er vaak lang mee wachten. ‘Een schenking moet altijd aanvaard worden én heel specifiek zijn. Veel mensen vertellen niet aan hun omgeving dat ze terminaal zijn, omdat ze geen medelijden willen. Stel dat je doodziek bent en een deel van je vermogen aan je buurvrouw wilt schenken, dan moet je haar ook zeggen dat je ziek bent. Waarom zou je haar anders 50.000 euro geven?’