Moeten niet-Belgen ook bij federale verkiezingen stemrecht krijgen?

EU-burgers in het buitenland kunnen niet deelnemen aan de nationale verkiezingen van het land waar ze wonen. Een Europees burgerinitiatief wil daar verandering in brengen.

De laatste plenaire zitting van het Europees Parlement voor de verkiezingen zit erop. Het is beduidend rustig aan de Esplanade voor het reusachtige parlementsgebouw in Brussel. Uit een speaker galmt Lay all your love on me van ABBA. Aanstekelijke deuntjes van Eurovisiewinnaars moeten voorbijgangers naar het geïmproviseerde stemhokje van ‘Voters without borders’ lokken.

Een groep jongeren van over heel Europa verzamelt er symbolisch stemmen in een felblauw geschilderde stemdoos. 27 gekleurde ballonnen die vastgeknoopt zijn aan een witte tent stellen de lidstaten van de Europese Unie voor.

‘We moeten onze democratie levendig houden’, vindt Tony Vinables, die met denktank ECIT zijn schouders mee onder het burgerinitiatief zet. ‘Een sterker Europees burgerschap is een manier om onze democratie te beschermen tegen bedreigingen van buitenaf. Universeel stemrecht is dus cruciaal.’

16 jaar

Het stembiljet bundelt de drie belangrijkste eisen van ECIT en Voters Without Borders.

• ‘Moeten alle EU-landen stemrecht vanaf 16 jaar invoeren?’
• ‘Mogen EU-burgers aan alle verkiezingen deelnemen in het land waar ze wonen?’
• ‘Moeten niet-EU-burgers in Europa dezelfde politieke rechten krijgen als EU-burgers?’

De 19-jarige Kim Kellner steekt haar enthousiasme voor de eerste stelling niet onder stoelen of banken. In haar thuisland Oostenrijk zijn 16-jarigen al stemgerechtigd sinds 2007. ‘Voor mijn part mag de leeftijd zelfs nog lager liggen. De thema’s waar jongeren van wakker liggen, komen anders niet genoeg op de politieke agenda. Het zou een positieve evolutie zijn mocht het Oostenrijkse voorbeeld doorgetrokken worden naar alle Europese lidstaten.’

Bewegingsvrijheid

Meer dan 13 miljoen EU-burgers wonen in een andere lidstaat. Ze mogen deelnemen aan lokale en Europese verkiezingen, maar niet nationaal of regionaal stemmen voor het land waar ze wonen. Sebastian Berchesan, uitvoerend directeur van de ngo Stand up for Europe is ook aanwezig op de actie aan het Parlement. ‘De vrijheid om je te bewegen is een fundamenteel Europees recht. Ik ben geboren in Roemenië maar woon en werk in België. Ik ben bezorgd om beleidsmaatregelen in België, maar ik kan mijn stem niet laten horen in de nationale verkiezingen.’

De jongeren van Voters Without Borders hopen hun eisen aan het Europees Parlement te kunnen overbrengen. Ze hebben alvast de steun van enkele Europese Parlementsleden, onder wie Alin Mutata van Renew Europe.

Toch mislukte een vorige poging om de vereiste 1 miljoen handtekeningen te verzamelen om de eisen op de agenda van het Parlement te zetten. ‘Door dit soort evenementen te organiseren, hopen we meer bewustwording bij het publiek te creëren. We blijven ervan overtuigd dat we deel uitmaken van een historische strijd’, laat Vinables optekenen.

Niet-EU-burgers

Het lijkt niet makkelijk om voor de derde eis, volledig stemrecht voor niet-EU-burgers, draagvlak te vinden. Vinables gelooft echter in zijn zaak. ‘Vrouwenstemrecht was vroeger ook controversieel. Zodra je aankomt in een land, betaal je er ook belastingen, op eten in de winkel bijvoorbeeld. Dan is het niet meer dan logisch dat je er ook meestemmen.Als het kan voor de lokale verkiezingen, waarom dan niet voor de nationale?’