‘Een vaccin verdien je niet, een vaccin heb je nodig’

‘Niemand verdient een vaccin, vaccins zijn nodig. In de eerste plaats voor diegenen die het meeste risico lopen’, schrijft Jochen Nijs, gastro-enteroloog in het Sint-Trudo Ziekenhuis.

Maandagochtend, het 7 uur-nieuws op Radio 1 opent met de melding van een mogelijke uitbraak van de Britse variant van het coronavirus in Edegem. Het volgende item gaat over de start van vaccinatie van de zorgverleners in de ziekenhuizen. Mijn aandacht is plots gewekt. Een klein adrenalineopstootje gonst door mijn lichaam. Mijn activity tracker meet een kleine verhoging van mijn hartslag. Eindelijk zit het eraan te komen. Eindelijk komt die langverwachte vaccinatie dichterbij.

Over de volgorde van vaccineren valt het een en ander te zeggen. In België werd, net zoals in vele andere landen, beslist om eerst de bewoners van de woonzorgcentra te vaccineren. Een logische keuze, gezien deze kwetsbare personen de grootste druk op het zorgsysteem leggen bij uitbraken van het coronavirus.

Het lijkt mij logisch dat de zorgverleners, die dagelijks rechtstreeks in contact komen met covid-patiënten, mee op de eerste rij staan. Uit de nieuwsberichten van vorige week blijkt dit toch niet helemaal te kloppen. De verdeling van de vaccins over de wzc’s gebeurt op basis 5 dosissen per flacon voor het Pfizer-vaccin. Ondertussen is het duidelijk dat er in alle gevallen 6 dosissen kunnen worden uitgehaald, en soms zelfs 7. Dit overschot wordt dan gebruikt voor het zorgpersoneel in de wzc’s. En wat er dan nog overblijft werd in sommige gevallen uitgedeeld aan familieleden van bewoners.

Daar begint het fronsen van mijn wenkbrauwen. Ik gun iedereen zijn vaccin, maar een vaccin verdien je niet. Een vaccin heb je nodig. Laat ons de vaccins eerst geven aan diegenen die ze het meest nodig hebben. En dat zijn, naar mijn mening, niet de zorgverleners in de wzc’s, en al zeker niet de familieleden van de bewoners. De kwetsbare bewoners zijn immers al beschermd met hun vaccin. Diegenen die het vaccin het meest nodig hebben zijn die zorgverleners die dagelijks in contact komen met actieve besmettingen op covidafdelingen, afdelingen intensieve zorgen en, spoedgevallen, en ook de huisartsen.

In de covidcommunicatie wordt vaak de metafoor van een oorlog gebruikt. Men spreekt over de oorlog tegen het virus, het front enzovoort. Om die metafoor verder te trekken is het toch ongehoord dat de frontsoldaten moeten wachten op hun kogelvrijvest, terwijl dat het overschot aan kogelvrije vesten wordt verdeeld onder mensen die ver van de vuurlinie staan.

Sinds het begin van de pandemie zijn er twee momenten geweest waarop ik emotioneel werd. Het eerste moment was in maart, helemaal in het begin. Het was wachten op de stormvloed van patiënten en de angst sloeg toe.

Het tweede moment was eerder deze week, toen ik telefoon kreeg dat ik gevaccineerd zou worden. Echter tijdens het telefoongesprek werd duidelijk dat de vaccinatie voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld omdat Pfizer de levering van vaccins niet kan verzekeren. Een gevoel van opluchting maakt plaats voor een gevoel van teleurstelling, en ja, zelfs boosheid.

Een andere vaak gebruikte metafoor is dat we met deze epidemie ‘een marathon aan het lopen zijn’. Deze vergelijking gaat niet helemaal op. Bij een marathon weet je dat je na 42,195 km de finish bereikt. In deze marathon wordt de eindstreep telkens weer verlegd. Die onzekerheid maakt het erg moeilijk. Niemand wil sneuvelen vlak voor, waar straks de eindmeet blijkt te zijn.

Niemand verdient een vaccin, vaccins zijn nodig. In de eerste plaats voor diegenen die het meeste risico lopen.