Binnenkort flexi-jobs in de zorg? Beke wil optie bestuderen

Vaccinatie in Woonzorgcentrum Sint-Pieters in Puurs-Sint-Amands in 2020. © Isopix

Als het van de zorgkoepels afhangt, breidt het systeem van flexi-jobs uit naar de zorgsector. Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) wil de mogelijkheid bespreken, federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) staat dan weer niet te springen.

Het water staat de zorg aan de lippen. Net als het onderwijs kampt de sector met grote personeelstekorten. Er staan ruim 2.300 vacatures voor verpleegkundigen open. Er worden ook meer dan 1000 zorgkundigen gezocht.

Die hoge nood zorgt voor creatieve voorstellen. Een opmerkelijk schot voor de boeg kwam er van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka en Vlozo, de koepel van de onafhankelijke private woonzorgcentra. In een opiniestuk op Trends.be schoven de organisaties woensdag een verregaande flexibilisering van de personeelsnormen naar voren.

Een van de oplossingen: breid het systeem van flexi-jobs uit naar de zorg. ‘Er moet iets gebeuren’, zegt Vlozo-woordvoerder Jeroen Andries aan Knack. ‘Vandaag nemen verpleegkundigen vaak taken over van zorgkundigen, zoals de bediening van eten. Dat kan efficiënter. Uiteraard moet er een minimum aan kwaliteitsvereisten zijn. Waarom zou een boekhouder die 4/5de werkt geen dag kunnen meedraaien in een woonzorgcentrum?’

Ook koepel Zorgnet-Icuro is voorstander. ‘De arbeidsmarkt staat in brand’, zegt woordvoerder Lieve Dhaene. ‘Het zou mogelijk moeten zijn voor gepensioneerden om in een flexi-statuut enkele uren per week onbelast bij te verdienen.’

Het systeem van flexi-jobs bestaat sinds 2015. De regeling was in de eerste plaats bedoeld voor de horeca en werd verkocht als een van de wapens tegen zwartwerk.

Werknemers die minstens 4/5de werken en gepensioneerden kunnen onbeperkt bijverdienen. Wie bijklust betaalt geen belastingen of sociale bijdragen. De werkgever betaalt een verlaagd tarief van 25 procent werkgeversbijdragen. In 2018 werd de regeling uitgebreid naar de detailhandel – denk aan slagers, bakkers, grootwarenhuizen, maar ook kappers en fitnesscentra.

De regeling wordt al sinds haar begindagen kritisch bekeken door de bonden. De drie grote vakbonden ABVV, ACV en ACLVB trokken in 2015 naar het Grondwettelijk Hof tegen de voor hen ongelijke behandeling van flexi-jobbers, maar haalden bakzeil. De kritiek luidt dat flexi-jobs een bedreiging voor de vaste tewerkstelling vormen omdat ze goedkoper zijn dan volwaardige werknemers. Vorige maand pleitte ACV-topman Marc Leemans nog voor hogere sociale bijdragen op flexi-jobs.

We moeten ons afvragen welke neveneffecten flexi-jobs zullen hebben op de klassieke tewerkstelling.

Gezondheidseconoom Jeroen Trybou (UGent)

Neveneffecten

De uitbreiding naar een sector als de zorg zal dus niet zonder slag of stoot verlopen. Onbelast bijklussen in een café lijkt toch iets anders dan meedraaien in een rusthuis. Maar volgens de zorgkoepels zijn creatieve oplossingen nodig. ‘Uiteraard is er nood aan een minimum aan kwaliteitsvereisten’, zegt Vlozo, ‘maar de manier waarop kan nog bekeken worden.’

Volgens gezondheidseconoom Jeroen Trybou (UGent) is het goed dat er wordt nagedacht over nieuwe manieren om meer mensen aan het werk te krijgen, zeker wanneer de vergrijzing alleen maar toeneemt. ‘We moeten ons echter afvragen welke neveneffecten flexi-jobs zullen hebben op de klassieke tewerkstelling’, zegt hij.

Trybou vindt het belangrijk dat de huidige zorgmedewerkers die half- of deeltijds aan de slag zijn gestimuleerd worden om meer te werken. ‘De subsidies om personeel aan te trekken zijn voorhanden, maar het probleem is dat de mensen er niet zijn.’

Nieuwe profielen

Minstens even noodzakelijk is de aanpassing van de regels voor wie wat mag doen. Zo mogen enkel verpleeg- en zorgkundigen bijvoorbeeld eten geven aan mensen met slikproblemen, waaronder mensen met dementie. Dat is onhoudbaar, zegt Zorgnet-Icuro.

‘Stel, uw moeder is zorgafhankelijk’, zegt professor Trybou. ‘Dan mag u haar thuis helpen bij het eten en naar het toilet gaan. Maar vanaf u een zorgsetting binnenkomt, mag u niks doen als u niet gediplomeerd bent. Vandaag hebben we echter niet meer de luxe om al te veel regels toe te passen.’

Volgens Zorgnet-Icuro is de versoepeling niet alleen tout court broodnodig, maar ook een voorwaarde voor de invoering van flexi-jobs. Anders zal het moeilijk blijven om nieuwe profielen aan te trekken.

Wouter Beke (CD&V) op 6 oktober 2021.
Wouter Beke (CD&V) op 6 oktober 2021.© Belga

Koele minnaar

Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) zegt niet meteen nee tegen het voorstel van flexi-jobs in de zorg. ‘Gezien de krapte moeten we alle mogelijkheden bestuderen’, zegt zijn woordvoerder. ‘Cruciaal is dat we de kwaliteit van zorg en de arbeidsvoorwaarden te allen tijde kunnen garanderen.’

Beke wil alle potentiële geïnteresseerden de mogelijkheid bieden om aan de slag te gaan. ‘Om de grote hoeveelheid openstaande vacatures in de zorg terug te dringen, is er een uitgebreid overleg met de sector. We bekijken elke opportuniteit.’

Federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) staat dan weer niet te springen. Zijn partij is al langer een koele minnaar van het systeem van flexi-jobs. Het kabinet-Dermagne noemt het voorstel een ‘verkeerde oplossing voor een reëel probleem’ en zet liever in op volwaardige contracten. Er wordt verwezen naar de verbeterde loonvoorwaarden. Ook de Vlaamse regering bereikte begin dit jaar een akkoord met de sector over hogere lonen en meer personeel. Bovendien heeft het kabinet geen weet van een concrete vraag vanwege de sociale partners.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content