Zeven op de tien bedrijfswagens niet nodig voor het werk

Naar schatting hebben we met zijn allen zo’n 150.000 nieuwe auto’s gekocht voor, tijdens en na het autosalon. Geen recordcijfer, maar het jaar is niettemin goed begonnen. De discussies over de overlast door auto’s ook. Dit keer richten de pijlen zich op de bedrijfswagens. Om voor de hand liggende redenen.

De feiten op een rijtje: bijna een op de twee inschrijvingen van nieuwe auto’s in ons land staat op naam van een bedrijf, één op de vier beroepsactieve Belgen rijdt met een bedrijfswagen, hoewel zeven de op tien de meesten die niet echt nodig hebben voor het werk. Toch is op een willekeurige werkdag één op de twee auto’s op de Brusselse Ring een firmawagen. Schaf die gewoon af en het fileprobleem is van de baan, hoor ik u zeggen. Maar zo eenvoudig is dat niet: bedrijfswagens worden ook gebruikt om het salaris van de Belgen aan te dikken, zonder dat de staat daar beter van wordt.

Bedrijfswagen versus salariswagen

Dat vraagt om een woordje uitleg. Een huisdokter die zijn auto gebruikt om patiënten te gaan bezoeken of een stielman die met materiaal in de koffer op weg is naar een werf, die rijdt rond in een bedrijfswagen. Die wordt immers enkel of vooral gebruikt voor beroepsdoeleinden. België verschilt daarin niet met de buurlanden.

Waarmee België wel een unieke plaats inneemt, is met het grote aantal zogeheten salariswagens: 570.000 op een totaal van 1,1 miljoen. Het betreft een firmawagen al dan niet mét tankkaart. Die levert een werknemer gemiddeld 400 à 500 euro netto per maand op en is min noch meer een verkapte vorm van loon. Een werknemer met een brutoloon van 40.000 euro per jaar en een Golf TDI als bedrijfswagen moet ten minste 25 procent opslag krijgen om het gemis van die wagen te compenseren – door de hoge belastingdruk in ons land. De bedrijven zijn daarom op zoek gegaan naar creatieve oplossingen en het ter beschikking stellen van een bedrijfswagen is daar een voorbeeld van. In sommige sectoren rijdt quasi iedereen met een firmawagen, van laag tot hoog. Die wordt zowel voor woon-werkverkeer als voor privéverplaatsingen gebruikt, want in 70 procent van de gevallen hoort daar ook een gratis tankkaart bij. In onze buurlanden is een firmawagen een voorrecht voor directieleden en topkaders.

Hoe meer kilometers zij rijden, hoe meer voordeel zij halen uit hun firmawagen

Omdat werkgevers en werkgevers er hun profijt mee doen en de autosector in het algemeen en de autoverhuurmaatschappijen in het bijzonder er een dikke boterham aan verdienen, lijkt niemand geneigd om het systeem in vraag te stellen of te veranderen.

Louter vanuit mobiliteitsoogpunt zou het terugdringen van bedrijfswagens in het verkeer nochtans zinvol zijn. Als zovele honderdduizenden pendelaars met hun bedrijfswagen onderweg zijn, leidt dat onvermijdelijk tot eindeloze files. Bijna de helft van alle auto’s in de files rond Brussel zijn firmawagens. Het fileleed zou met 40 procent kunnen verminderen als 10 procent van de automobilisten op filegevoelige trajecten en piekmomenten zouden kiezen voor een alternatief vervoermiddel. Als 25 procent van de autopendelaars met de trein of de bus naar het werk zou gaan, dan zou het fileprobleem zelfs helemaal van de baan zijn. Zeven op de tien hebben hun bedrijfswagen trouwens niet eens nodig voor hun werk, aldus adviesbureau Towers Watson.

Toch blijft alles bij het oude. Om de eenvoudige reden dat hoe meer kilometers u rijdt, hoe meer voordeel u haalt uit uw bedrijfswagen. En hoe groter uw nettoloon. Waarom met de fiets naar de bakker gaan of met het vliegtuig op vakantie als het tanken toch op kosten van het bedrijf gebeurt? Minder dan 5 procent van de werknemers met een bedrijfswagen neemt de trein, tegen ruim een op de vier werknemers zonder firmawagen.

Het kankerverwekkend effect van diesel is 20 keer groter dan dat van benzine

Ook vanuit milieu- en verkeersveiligheidsoogpunt zou het zinvol zijn om het gebruik van bedrijfswagens terug te dringen De schadelijke gevolgen voor het milieu mogen inderdaad niet worden onderschat. De Belgische bedrijfswagenvloot bestaat voor 70 procent uit grotere modellen, die meer brandstof verbruiken en meer CO₂ produceren. 86 procent rijdt bovendien op diesel en stoot dus stikstofdioxide uit, wat zeer ongezond is voor de mens. Volgens dokter Christophe Depamelaere is het kankerverwekkend effect van diesel twintig keer groter dan dat van benzine. De hoge concentratie aan stikstof verklaart de slechte luchtkwaliteit in ons land in vergelijking met onze buurlanden. In een reactie wijst de machtige autolobby erop dat de CO₂ -uitstoot van de gemiddelde bedrijfswagen in ons land jaar na jaar daalt en sinds kort zelfs lager ligt dan die van het doorsnee privévoertuig. Volgens de automobielfederatie Febiac dragen bedrijfswagens nu meer bij aan de vergroening van het Belgische wagenpark dan privéauto’s. Dat is slechts ten dele waar, omdat die bewering geen rekening houdt met de hoeveelheid stikstofdioxide die diesels uitstoot. Febiac gaat ook voorbij aan het feit dat één op de vier bestuurders van een firmawagen zich geen eigen auto zou aanschaffen, wanneer hij of zij zelf moet opdraaien voor de kosten.

Tot slot het aspect verkeersveiligheid. Volgens Brits onderzoek veroorzaken chauffeurs van bedrijfswagens de helft meer ongevallen dan andere bestuurders. Waarom dat zo is? De meningen zijn verdeeld, maar het kan ermee te maken hebben dat de gevolgen én de kosten van roekeloos rijgedrag voor rekening van het bedrijf zijn. De OESO raamt de economische kosten van de files, milieuschade én verkeersongevallen op zo’n 1 à 2 procent van het bruto binnenlands product.

Een oplossing die alle betrokkenen bevredigt, die is nog niet voor morgen. Ondertussen zullen bedrijfswagens voor stik- en gespreksstof zullen blijven zorgen.