De cijfers liegen niet. De terugloop van de Tesla-verkoop in Europa gaat onverminderd verder en neemt desastreuze afmetingen aan. Beterschap is niet meteen in zicht. Nieuwe modellen blijven uit en de grootspraak van topman Elon Musk vindt minder gehoor. Is het einde van Teslamania nabij?
Hoogmoed komt voor de val. Dat overkomt zelfs de allergrootsten. Dit keer lijkt Tesla-topman Elon Musk aan de beurt. De zelfverklaarde wereldverbeteraar van weleer is slachtoffer van zijn eigen grootheidswaan. Hij ligt bovendien op ramkoers met Trump, van wie geweten is dat hij de elektrische auto niet genegen is.
De president doet er alles aan om niet de klimaatverandering, maar de elektrificatie van het Amerikaanse wagenpark af te remmen. Zo heeft hij alle incentives en initiatieven die de aankoop van elektrische auto’s stimuleren afgeschaft. Daarmee schaadt hij ook de zakelijke belangen van Tesla-baas Musk, die hem vorig jaar mee in het zadel heeft geholpen.
Uitvinder-ondernemer met langetermijnvisie
De voorbije tien jaar kregen geen enkele manager en geen enkel automerk meer media-aandacht dan Musk en Tesla – soms gewild, soms ongewild. Tesla stond meer dan eens aan de rand van de afgrond, maar Musk slaagde er telkens in om vers kapitaal aan te trekken met beloften die hij de ene keer wel en de andere keer niet inloste.
Niet-Amerikanen kunnen moeilijk begrijpen dat de hogepriester van het ongebreidelde kapitalisme nooit ter verantwoording is geroepen voor zijn onorthodoxe manier van zakendoen, die meer dan eens de grens van het toelaatbare of wettelijke heeft overschreden.
De uitvinder-ondernemer, in 1971 in Pretoria geboren uit een Canadese moeder en Zuid-Afrikaanse vader, studeerde natuurkunde en economie aan de universiteit van Pennsylvania in de Verenigde Staten. Hij kwam voor het eerst in het nieuws door de verkoop van zijn internetbedrijf Zip2 en het online betaalplatform PayPal.
Met de opbrengst richtte hij in 2002 SpaceX op, dat intussen bemande capsules de ruimte instuurt voor zowel particuliere als overheidsbedrijven. In 2004 werd hij aandeelhouder van de Amerikaanse tech-start-up Tesla, genoemd naar de Kroatische uitvinder van de wisselstroommotor Nikola Tesla.
Musk profileerde zich op dat moment als een wereldverbeteraar met een langetermijnvisie die zich zorgen maakte over de toekomst van onze planeet. Quasi op zijn eentje bracht hij de elektrificatie van het wagenpark in een stroomversnelling.
Het is ook zijn verdienste dat de beurswaarde van Tesla naar recordhoogten steeg, waarmee hij de machtsverhoudingen binnen de internationale autowereld overhoop haalde en een nieuwe hiërarchie installeerde. Tegen alle voorspellingen in, en ondanks de boycot van overheidsinstanties en invloedrijke belangengroepen, groeide Tesla uit tot dé koploper op het gebied van elektrische aandrijving.
Daarnaast implementeerde Tesla efficiëntere productiesystemen, bouwde het een eigen netwerk van Superchargers uit en ontwikkelde het eigen batterijen. Het uitbouwen van een dealernet was nooit een streefdoel: te duur en te omslachtig. Software-updates gebeurden sowieso over the air, zonder tussenkomst van een dealer.
Tesla ontwikkelde en fabriceerde essentiële onderdelen zelf en was daardoor minder afhankelijk van Chinese toeleveranciers, die intussen vaak machtiger zijn dan hun klanten: Audi, BMW, Mercedes, Volkswagen en andere.
Tesla Model 3: slechtste leerling van de klas
Intussen weten we dat de zelfverklaarde wereldverbeteraar ons heeft voorgelogen en dat hij slechts één doel voor ogen heeft: de rijkste mens ter wereld zijn én blijven. Om dat te bereiken, zijn alle middelen goed.
Niet alle projecten lopen goed af; de meester-tovenaar laat ook steken vallen. In een poging de terugloop van de verkoop af te remmen, verlaagde Musk vorig jaar de nettoprijzen van een aantal modellen fors, waardoor die plots goedkoper werden dan tweedehandswagens. Daardoor kwam het businessmodel van de leasemaatschappijen, de grootste klanten van Tesla, zwaar onder druk te staan.
Bovendien is de technologische voorsprong van Tesla aanzienlijk kleiner geworden. Sterker nog: sommige Chinese autoconstructeurs hebben hun achterstand omgebogen in een voorsprong.
Tesla slaagt er ook niet in om zijn kwaliteitsproblemen op te lossen. Uit het TÜV-rapport 2025 van de gelijknamige Duitse autokeuringsdienst blijkt dat de Tesla Model 3 het hoogste defectenpercentage laat optekenen van alle onderzochte e-modellen die 2 tot 3 jaar oud zijn. Bij de modellen tot 5 jaar stijgt het defectenpercentage van 14,2 naar 19,7 procent.
Bij een vergelijkende test van 24 elektrische auto’s in winterse omstandigheden door de Noorse Automobielfederatie (NAF) blijkt bovendien dat de Tesla Model 3 zo’n 25 procent minder ver rijdt dan officieel wordt aangegeven.
Die onderzoeksresultaten tonen aan dat het slecht gesteld is met de betrouwbaarheid en duurzaamheid van dat model.
Musk en Tesla hebben ook vele believers ontgoocheld door gedane beloften niet na te komen. De marktintroducties van nieuwe modellen en baanbrekende technologieën worden stelselmatig op de lange baan geschoven.
Daarnaast namen een aantal fans aanstoot aan de openlijke steun van Musk aan de verkiezingscampagnes van Trump en enkele ultrarechtse partijen in Europa. Ook de drieste manier waarop hij begin 2025 als gevolmachtigde van de inmiddels herkozen president de publieke dienstverlening in de VS ontwrichtte, heeft veel kwaad bloed gezet.
Is het einde van Teslamania nabij?
Een en ander bleef niet zonder gevolgen. In 2024 verkocht Tesla bijna 1,8 miljoen voertuigen, minder dan in 2023. Ook de operationele winst liep terug tegenover het recordjaar 2023.
Zoals de zaken er nu voorstaan, wordt 2025 nog slechter voor het meest waardevolle automerk ter wereld. Zowel verkoop, operationele winst als beurswaarde zijn in vrije val. Tijdens het eerste semester van 2025 liep de verkoop in de Europese Unie met 44 procent terug – uitgerekend nu de verkoop van elektrische auto’s in Europa in de lift zit. In Duitsland nam Volkswagen de koppositie van Tesla over.
Maar ook elders in de wereld krijgt Tesla zware klappen, niet in het minst in China. Daar verloor Tesla de koppositie aan BYD, dat bezig is aan een wereldwijde opmars. Enkel in de Verenigde Staten houdt Tesla min of meer stand, maar voor hoelang nog? Veel hangt af van de afloop van de onderhandelingen over een nieuw handelsakkoord tussen Washington en Peking.
Wie minder auto’s verkoopt, maakt ook minder winst. In het geval van Tesla komt daarbij dat het al jaren procentueel minder winst per auto maakt omdat het grote kortingen toekende om zijn marktaandeel te behouden of te consolideren. Vooral in China vecht Tesla een keiharde concurrentiestrijd uit met talloze kleine en grote constructeurs.
Dat verklaart de opmerkelijke terugloop van de winst. In het tweede kwartaal van 2025 daalde die met 16 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2024, terwijl de operationele winst in 2024 al met meer dan de helft was verminderd tegenover 2022.
Tesla dreigt bovendien een van zijn belangrijkste inkomstenbronnen te verliezen. Om de vooropgestelde milieunormen te halen kopen automerken zogenaamde koolstofcertificaten van Tesla. Tijdens het eerste semester van 2025 waren die goed voor twee derde van de inkomsten van de fabrikant. Zij zijn dus van levensbelang voor Tesla, maar dreigen te verdwijnen door een eerdere beslissing van president Trump in zijn strijd tegen de elektrische auto.
Musk geeft niet thuis
Musk is dus aan zet, maar geeft voorlopig niet thuis. Hoogst ongewoon voor iemand die overloopt van zelfvertrouwen en al voor hetere vuren heeft gestaan. Er circuleren meerdere geruchten over zijn opvallende afwezigheid in de media. Het meest waarschijnlijke scenario is dat hij een deal met Trump onderhandelt om de emissiecertificaten alsnog te behouden.
In afwachting van een officieel statement van de grote baas namen wij contact op met de persdienst van Tesla met drie concrete vragen.
- Op vraag één (Heeft u een verklaring voor de terugloop van de verkoop en de winstmarge?) en vraag drie (Welke maatregelen gaat Tesla nemen om de teruglopende verkoop tegen te gaan?) kregen wij geen antwoord.
- Op vraag twee (Welke nieuwe modellen mogen wij verwachten?) liet persverantwoordelijke Victor-Jan Vanparijs schriftelijk weten dat Tesla recent een pilootproject in de VS heeft opgestart met robotaxi’s. In Europa is Full Self-Driving (FSD) nog niet beschikbaar. Tesla werkt hier samen met toezichthouders om goedkeuring te krijgen voor bestaande en nieuwe voertuigen. In meerdere Europese landen, waaronder Nederland, wordt FSD uitgetest. In de VS, Canada, China en Mexico is FSD – onder supervisie – al wel beschikbaar. Waarvan akte.
Geen voortijdige conclusies
Tesla is op basis van zijn beurswaarde nog steeds het meest waardevolle automerk ter wereld en geldt op meerdere terreinen als voorbeeld voor de Chinese constructeurs. Het is bovendien niet de eerste keer dat Tesla in moeilijkheden verkeert en dankzij Musk telkens weer uit de dood herrijst.
Ditmaal zijn de problemen echter omvangrijker en complexer. Wat ook meespeelt: Musk heeft door zijn politieke escapades veel van zijn geloofwaardigheid en charisma verloren bij zijn achterban. Met name in Europa en in ons land hebben vele believers hem de rug toegekeerd. Afwachten is daarom de boodschap.
