Ferdinand Piëch, geniale strateeg of verbitterde oude man?

Ferdinand Piëch © AFP
Urbain Vandormael
Urbain Vandormael Expert autosector. Schrijft op Knack.be wekelijks over nieuwigheden in autoland.

Nog dertien keer slapen en Ferdinand Piëch mag tachtig kaarsjes uitblazen. Hoe en waar dat zal gebeuren, is geheim. De kleinzoon van de legendarische Ferdinand Porsche was tot voor twee jaar voorzitter van de raad van commissarissen van Volkswagen en alom present in de media. Sindsdien leeft hij teruggetrokken in de omgeving van Salzburg. Het nieuws van de dag is dat hij zijn VW-aandelen gaat verkopen. Sprake is van een transactie ter waarde van 1 miljard euro.

Hoe zou het met Ferdinand de Almachtige zijn? Niemand kan mij helpen. Tot voor twee jaar zat Ferdinand Piëch, kleinzoon van de legendarische Ferdinand Porsche, de raad van commissarissen van Volkswagen voor. In die hoedanigheid behoorde hij tot de machtigste automanagers ter wereld, binnen het Volkswagen-concern was zijn wil wet. De voorzitter was immers ook nog eens grootaandeelhouder van de grootste autobouwer ter wereld en dus ook multimiljardair. De patriarch van Wolfsburg was almachtig, bewonderd voor zijn technisch vernuft en strategisch inzicht én gevreesd voor zijn koele killersmentaliteit. Toen hij in het voorjaar van 2015 door een Israëlische informant op de hoogte werd gebracht van de sjoemelpraktijken van VW in de Verenigde Staten nam hij publiekelijk afstand van zijn gedoodverfde opvolger en jarenlange trouwe metgezel Martin Winterkorn. Nauwelijks een half jaar later nam die (gedwongen) ontslag als voorzitter van Volkswagen, weliswaar met uitzicht op een riante ontslagvergoeding.

Briljante strateeg

Piëch zelf bleef buiten schot, zoals in 2008. Toen leek het erop dat de kleine sportwagenbouwer Porsche autogigant Volkswagen zou overnemen. David die Goliath verslaat! Dat gebeurde met de instemming van de voorzitter van de raad van commissarissen van Volkswagen AG die toevallig ook grootaandeelhouder was van Porsche. De buitenwereld keek erna en begreep er niks van.

De coup zou de families Porsche en Piëch nog veel rijker hebben gemaakt dan ze al waren. Maar op de beslissende aandeelhoudersvergadering veranderde Ferdinand Piëch onaangekondigd het geweer van schouder, schoot Porsche-topman Wendelin Wiedeking bij wijze van spreken in de rug en kelderde zo de overname. Tot grote woede van zijn neven en nichten van de Porsche-familie die de miljardendeal aan hun neus zagen voorbijgaan.

Ferdinand Piëch, geniale strateeg of verbitterde oude man?

Enkele weken later raakte bekend dat Porsche-baas Wiedeking riskante financiële constructies had opgezet om de overname te kunnen financieren. Zijn mentor had echter lont geroken en kon op de valreep voorkomen dat zowel Porsche als Volkswagen onherstelbare schade zouden oplopen. Enkele jaren later verwierf de Porsche Automobil Holding SE alsnog de meerderheid van de stemgerechtigde aandelen van de Volkswagen, dit keer op een legale maar voor de buitenwereld onbegrijpelijke manier. De zoveelste meesterzet van superstrateeg Ferdinand Piëch die daarmee de zoveelste verzoening tussen beide families bewerkstelligde.

Wat bezielt de oude wijze man?

Ferdinand Piëch verkoopt zijn VW-aandelen aan de Porsche-familie.
Ferdinand Piëch verkoopt zijn VW-aandelen aan de Porsche-familie.© AFP

Het dieselschandaal heeft Volkswagen al ruim 30 miljard gekost en het laatste woord over de boetes en schadevergoedingen is bijlange nog niet gezegd. De rekening zal allicht nog (veel) hoger oplopen en dat heeft vanzelfsprekend een negatieve impact op de beurswaarde van de autogroep. En dus ook op de waarde van de Porsche Automobil Holding SE die 52,2 procent van de Volkswagen-aandelen in portefeuille heeft. Via voornoemde holding beschikt Ferdinand Piëch zelf over 7,2 procent van de VW-aandelen, wat hem tot multimiljardair heeft gemaakt. Om te voorkomen dat zijn kinderen – twaalf in totaal – na zijn dood gaan ruziën over de erfenis, had hij zijn vermogen ondergebracht in twee stichtingen, met een ingewikkelde structuur. Die constructie moet voorkomen dat één of meerdere van zijn kinderen hun aandelen zouden verkopen aan kapers op de kust.

In de nasleep van het dieselschandaal kwam het opnieuw tot heftige discussies tussen beide families. Die hebben ertoe geleid dat Piëch zijn Volkswagen-aandelen gaat verkopen. Gaat het om een zoveelste geniale strategische zet of om een boze reactie van een verbitterde oude man? Op de vooravond van zijn 80ste verjaardag heeft de pater familias een deal gesloten over de verkoop van zijn aandelen aan de familiale aandeelhouders. Sprake is van een transactie ter waarde van 1 miljard euro.

Kleinzoon van legendarische Ferdinand Porsche

Wie is die man die door vriend en vijand wordt bestempeld als de meest invloedrijke automanager van de voorbije vijftig jaar? Ferdinand Piëch werd geboren op 17 april 1937 in Wenen, als derde kind van de Weense advocaat Anton Piëch en Louise Porsche, dochter van Ferdinand Porsche – de geestelijke vader van de legendarische VW Kever.

Diens kleinzoon Ferdinand Piëch bracht zijn jeugd door in een Zwitsers internaat en studeerde machinebouw aan de ETH in Zürich. Zijn eindwerk over de ontwikkeling van een

Op de vooravond van zijn 80e verjaardag heeft de pater familias een deal gesloten over de verkoop van zijn aandelen aan de familiale aandeelhouders. Sprake is van een transactie ter waarde van 1 miljard euro.

F 1-motor in 1963 bezorgde de jonge ingenieur een job in de ontwikkelingsafdeling van Porsche. Zijn eerste project was meteen een voltreffer. Met de Porsche 917 – een racemonster met 1100 pk – won het merk alle grote uithoudingsraces in Europa en de VS.

De jonge Piëch dwong respect af door zijn technisch vernuft en tactisch inzicht, maar hij maakte ook vele vijanden door zijn haast ziekelijke drang naar perfectie en efficiëntie. In zijn neef Ferdinand Alexander – de geestelijke vader van de Porsche 911 – had hij echter een betrouwbare en intelligente medestander. Door een beslissing van de Porsche-familieraad verdwenen beide klasbakken echter uit de operationele leiding van het bedrijf.

NSU en Audi opstapje naar Volkswagen

Noodgedwongen stapte Ferdinand Piëch in 1972 over naar Audi NSU. Hij kreeg er een vrijgeleide voor de ontwikkeling van nieuwe modellen en motoren. In 1976 introduceerde hij de Audi 100 5E, de eerste personenauto met een vijfcilinder benzinemotor. Daarop volgden een dieselmotor met rechtstreekse inspuiting (TDI) en een innovatief systeem van vierwielaandrijving. Met Walter Röhrl aan het stuur reed de Audi Quattro de concurrentie op een hoopje en behaalde het merk de titel in het wereldkampioenschap rally.

In 1993 zette Ferdinand Piëch een nieuwe carrièrestap voorwaarts. Met de steun van de vakbond werd hij verkozen tot voorzitter van Volkswagen AG. Hij beloofde om van Volkswagen de nummer één in Europa te maken. Het merk verkeerde op dat moment in slechte papieren. In een publiek statement stelde de nieuwe voorzitter de toenmalige VW-directie persoonlijk verantwoordelijk voor de slechte gang van zaken, 23 topmanagers verloren hun baan. Om de kosten te drukken en de efficiëntie te verhogen, verplichtte hij de vier merken (Audi, Seat, Skoda en VW) tot meer samenwerking. Om meer synergie te bewerkstelligen, moest het aantal gemeenschappelijke onderdelen naar omhoog en het aantal productieplatformen naar omlaag.

Ferdinand Piëch wilde niet alleen meer auto’s verkopen en meer winst maken, hij wilde ook meer aanzien in de wereld voor Volkswagen. VW bouwde nieuwe fabrieken in Amerika en Azië en kocht Bentley, Bugatti en Lamborghini. Aansluitend gaf hij opdracht aan de Bugatti-ingenieurs om een supersportwagen te bouwen die Ferrari in de schaduw zou stellen. Zo gezegd, zo gedaan. De Bugatti Veyron – 1.000 pk sterk en meer dan 400 km/u snel – werd de nieuwe maatstaf. Kostprijs per stuk 5 miljoen euro, verkoopprijs per stuk: 1,2 miljoen euro. De voorzitter beval ook een luxueuze limousine te bouwen die kon concurreren met de BMW 7 en Mercedes S, maar dat feestje ging niet door. De Phaeton werd een commerciële flop.

Nadat Volkswagen de onbetwiste nummer één in Europa was geworden, wilde hij ook de nummer één in de wereld worden. En zo geschiedde.

Frau Ursula

Wie de privacy van zijn kinderen schendt, krijgt met Ferdinand himself én zijn advocaten te doen. En dat loopt meestal slecht af.

Succesvol in business, ongelukkig in de liefde. Ferdinand Piëch trouwde in totaal vier maal, één keer zelfs met zijn nicht en de laatste keer in 1984 met de Oostenrijkse Ursula Plasser. De struise blondine (1956) kwam in 1982 in dienst van de familie als kinderoppas en slaagde er in geen tijd in het hart van de pater familias te veroveren. Het echtpaar kreeg drie kinderen, daarmee brachten ze het aantal nakomelingen van de productieve ondernemer op twaalf.

Ferdinand Piëch en zijn echtgenote Ursula Plasser
Ferdinand Piëch en zijn echtgenote Ursula Plasser© AFP

Over de namen, beroepsbezigheden of privéleven van Piëch’s kinderen wordt in de media met geen woord gerept. Om een verklaarbare reden: wie de privacy van zijn kinderen schendt, krijgt met Ferdinand himself én zijn advocaten te doen. En dat loopt meestal slecht af.

Over Frau Ursula daarentegen is al heel veel geschreven, bijna altijd in positieve zin. Ze slaagde er niet alleen in het hart van haar man te veroveren, ze geldt ook als zijn vertrouwenspersoon en treedt geregeld op als zijn zakelijke adviseur. Meer dan waarschijnlijk ligt zij zelfs aan de basis van de beslissing om de VW-aandelen te verkopen. Naar verluidt krijgt zij na de dood van haar man het zeggenschap over de twee stichtingen waarin de pater familias zijn miljardenvermogen heeft ondergebracht – op voorwaarde dat zij niet hertrouwt. Zo heeft Ferdinand de almachtige het laten notuleren. Vroeg of laat zal ook die aan het kortste eind trekken en de geschiedenis ingaan als een van meest invloedrijke automanagers van de voorbije vijftig jaar. Ook zonder de familienaam Porsche is hij sowieso de meest authentieke nakomeling van Ferdinand de eerste.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content