De Kroonraad van Knack bestaat uit Mark Eyskens, Paul Muys, Jacques Rogge en Etienne Vermeersch. Hij wordt geraadpleegd over uitzonderlijke omstandigheden.
Mijnheer Muys, in eigen land zijn er over Brussel tussen Franstaligen en Vlamingen een paar prikken heen en weer geweest.
PAUL MUYS : Sommige Franstaligen stellen zich wat feller op, al beschouwen FDF en PRL het zelf niet als een prioritaire kwestie. Burgemeester François-Xavier de Donnéa zegt ook dat hij Brussel niet erkent als hoofdstad van de Vlaamse Gemeenschap, hoewel de Vlamingen er welkom zijn. En dat is dan nog een gematigde binnen de PRL, en een tweetalige. Aan Vlaamse kant wordt meer en meer gesproken over een confederaal model, waarbij men dan toch niet goed weet wat er met Brussel moet gebeuren. Dat zet kwaad bloed bij de Franstaligen.
De schrikkelnota van Van den Brande is in feite B zeggen waar men eerst A heeft gezegd. Als je toch federalisme hebt, lijkt het mij logisch dat daar ook fiscale bevoegdheid uit volgt. Ikzelf sta er niet om te juichen. Op gevaar af te worden versleten voor een reactionaire achternaloper van de Coudenberg-groep, ben ik al niet gelukkig met de eerste fase van de federalisering. Ik merk rondom mij dat veel mensen daar niet om gevraagd hebben. Ik zie er het nut niet van in om het kleine België, dat zelf al het resultaat is geweest van een ongelukkige secessie in 1830, nog verder op te delen en dan bovendien nog geen oplossing te hebben voor Brussel.
Ik wil de regio Vlaanderen wel aanvaarden, hoewel ik zelf een Brabander ben en Brabant een grotere realiteit vind dan het kunstmatige Vlaamse concept dat men ons heeft opgedrongen. Maar een Vlaamse regio heeft enkel een reden van bestaan in een ruimer Europees verband waarin de natiestaten verdwijnen. En zo ver zijn we nog lang niet. We zullen moeten afwachten wat de Intergouvernementele Conferentie zal doen met het Verdrag van Maastricht. Gaan we verder vooruit, of wordt er een stap terug gezet ? Ik hoor Dehaene stellen dat het veto-recht in de Europese ministerraad moet worden afgeschaft. Prima, ik ben het daar mee eens. Maar iedereen weet goed genoeg wie het er niet mee eens is.
Luc Van den Brande is de voorbije week in de Baltische staten op bezoek geweest. Hij probeert Vlaanderen internationaal bekend te maken.
MUYS : Hij doet zijn best, en zorgt er vooral voor dat die trips ruime aandacht krijgen in de nationale pers. Ik vermoed dat die public relations, de kans om zich te profileren als Mister Flanders, een belangrijke drijfveer zijn voor dat soort reizen. Hij doet maar. De Baltische staten zijn een heel mooi gebied, de moeite om eens te bezoeken. En als er handelscontacten mogelijk zijn, is er niets op tegen om die uit te werken. Maar ondanks dat blijf ik het een beetje potsierlijk vinden om diplomatieke experimenten te gaan voeren aan de Baltische Zee. Het zijn zelf jonge nationalistisch geïnspireerde staatjes, uiteraard verwelkomen die gelijkgestemde zielen. Het is toch typisch dat Van den Brande Catalonië en Tsjechië bezoekt, en bijvoorbeeld niet de Duitse Bondsrepubliek.
Volgend weekend wordt het Vlaamse parlementsgebouw plechtig geopend.
MUYS : Weer een symbolische stap voor de Vlaamse aanwezigheid in Brussel, die steeds meer in stenen wordt vastgelegd. In dit geval blijkbaar ook in glas. Ik lees dat Wivina Demeester het Conscience-gebouw heeft besteld bij de erven Charlie De Pauw, die zo Franstalig en intolerant zijn als maar kan. Maar dat speelt blijkbaar geen rol. Als er maar vasttapijt ligt en de liften geruisloos werken. Ik had liever gezien dat ze een wedstrijd hadden uitgeschreven voor architecten om eens een fatsoenlijk gebouw te zetten.
In een tijd waarin iedereen het moeilijk heeft, waarin bedrijven het water aan de lippen staat, waarin zovelen een ontoereikend pensioen hebben…, ervaar ik dit soort projecten als een uiting van de parmantigheid waarmee Vlaanderen zich een identiteit wil toemeten waarvan men zich kan afvragen of ze wel bestaat. Maar goed, van mij mogen ze hun ruimte hebben. Ik ga ze bij gelegenheid wel eens bekijken om te zien wat de architecten ervan gemaakt hebben. Ik ben sceptisch, maar ik ben bereid om mij van het tegendeel te laten overtuigen. De opening zal, zo neem ik aan, een media-event zijn met veel champagnekurken en feestlawaai, maar mij laat het koud. Ik vermoed dat het merendeel der Vlamingen er nogal cynisch tegenover staat.
Het zijn allemaal kleine elementjes die er op het ogenblik te veel aan zijn. Zeker als de parlementairen zichzelf ook weer eens een loonsverhoging hebben toegekend, om te compenseren dat ze nu op hun volledige inkomen belast worden. Dat doe je toch niet in een tijd waarin de liefde voor het politieke apparaat zacht gezegd niet zo groot is bij de bevolking, die zelf geen loonsverhoging krijgt en wacht op de volgende belastingverhoging.
Vorige week werd er actie gevoerd bij het Hoog Comité van Toezicht. Zij protesteren tegen loonsverlaging en tegen de splitsing van hun dienst, wat zij aanvoelen als het monddood maken ervan.
MUYS : Op het eerste gezicht leek het een corporatistische reflex, maar ik vrees inderdaad dat de politiek het Hoog Comité wil muilkorven. Het feit dat zowel de hoogste ambtenaar als de voogdijminister van de PS zijn uitgerekend de partij die het meest van het Comité te lijden heeft gehad , versterkt alleen mijn wantrouwen. Waarom haalt men een dienst die goed functioneerde, onder de voogdij van de eerste-minister vandaan om hem onder te brengen bij een bescheiden departement als Ambtenarenzaken ? Ik wil niet geloven dat dat om redenen van efficiëntie is gebeurd.
Opschudding was er ook rond de vrijlating van twee mannen die door de correctionele rechtbank één week eerder tot drie jaar cel waren veroordeeld wegens een aanslag op een veekeurder.
MUYS : Dat komt onbegrijpelijk over, in de huidige context is het zelfs een beetje stuitend. Ik begrijp wel dat die twee veroordeelden slechts vrij zijn in afwachting van hun beroep. Maar hoe frustrerend moeten dit soort beslissingen zijn voor de ambtenaren en voor de inspecteurs van het Instituut voor Veterinaire Keuring, die op gevaar van eigen leven hun werk proberen te doen ? Nu goed, De Kroonraad heeft niet het recht om de scheiding der machten ter discussie te stellen, en binnen dat systeem controleert de rechterlijke macht zichzelf. Het is een waarborg voor haar onafhankelijkheid, en dat is uiteraard ook van belang.
In Antwerpen is het proces tegen Raoul Stuyck begonnen. En tegen een hele rist vooraanstaande verdachten.
MUYS : Ik heb vroeger wel eens een interview afgenomen van Fons Geeraerts, die nu zijn ontslag als schepen heeft gegeven. Ik herinner mij hoe die heel overtuigend de vermoorde onschuld speelde. Ik had wel sympathie voor die man. Maar als je ondertussen ziet welke technieken er door Stuyck gebruikt zijn, kan Geeraerts moeilijk volhouden dat hij echt van niets wist of niets vermoedde. Met zo een naïviteit word je geen schepen, zelfs niet van de SP. Als ik de acteurs in deze zaak aan het Justitiepaleis zie defileren, zou het mij niet verbazen dat het grootste gedeelte van de aanklacht klopt.
Het was in elk geval een mooi beeld : Stuyck met al die fotografen en cameramensen rodom zich op wandel naar het gerechtshof.
MUYS : Hij heeft een speciaal postuur. Eerlijk gezegd : ik verwarde hem tot nu toe met die andere Stuyck, die in Jaargang 1 aan bod komt. Mijn eerste reactie, als ik die fotografen rondom hem zag, was : het zou wel iets discreter mogen. Maar aan de andere kant genoot hij misschien wel van zijn rol als meester-oplichter. Een crook, zoals de Engelsen zeggen, is vaak niet antipathiek in de omgang. Er waren veel eerlijke politici die antipathieker waren dan Van den Boeynants in zijn goede dagen van gratis pensen en compot. De charmante bedrieger die anderen best mee wil laten profiteren van wat hij zelf achterover heeft gedrukt. Niemand heeft er last van en we worden er beiden beter van. Die redenering heeft uiteraard haar charmes.
Zoals de zwartwerkers in de Carolus-Borromeuskerk sympathie wekken.
MUYS : Dat vind ik een belangrijke zaak omdat ze symptomatisch is voor alles wat fout gaat bij ons. De kerkfabriek die, wel wetende wat ze deed, zwartwerkers inschakelt en dan verklikt wordt door de neringdoeners uit de omgeving die zeggen : die zwartwerkers nemen het werk af van mensen die het in het wit doen.
Wel, ik denk dat dat niet opgaat. Als er geen zwartwerk zou zijn, zouden vele werkjes niet worden uitgevoerd. Dat heeft de overheid aan zichzelf te wijten : de mensen laten hun huis niet meer schilderen als ze daarop de volle pot aan BTW en weet ik veel wat moeten afdokken. Dat is gewoon niet meer te betalen. Geef de poetsvrouwen een statuut en een reglement, zoals vanuit socialistische hoek wordt geopperd, en het is ook met deze sector gedaan. Dan staan alle werkvrouwen zwart werkende zowel als wit werkende op straat. Zo simpel zal het zijn.
Pas op : ik wens geen pleidooi te houden vòòr het zwartwerk, en ik ga ermee akkoord dat men optreedt tegen georganiseerde uitwassen. Als je uit elk restaurant vier vijf mensen buiten haalt, die allemaal in het zwart werken, moet je maatregelen treffen. Maar doe dat dan ook. Neem maar eens een sector als de diamant, waar ze niet overlopen van fiscale ijver, om het zacht uit te drukken. Daar durft men niet aan te raken. Maar de geprepensioneerde die een likje verf komt geven in Carolus-Borromeus, pakken ze.
Dat is wettelijk en moreel gezien best verdedigbaar, maar ik zeg : denk vooral niet dat op die manier een arbeidsplaats vrij komt. Integendeel. Men moet eens eerlijk durven toegeven wat ieder van ons weet : zwartwerk is de olie die in deze overgefiscaliseerde staat het mechanisme nog een beetje draaiend houdt en het leven draaglijk maakt voor ontelbaren. Dat ze die vaststelling maar eens eerst maken en er dan de juiste conclusies uit trekken.
Op internationaal gebied staat woensdag in Egypte de spoedconferentie tegen terreur op de agenda. Een gebaar van steun aan Israël in de strijd tegen Hamas.
MUYS : En een waarschuwing aan de PLO natuurlijk, die dat blijkbaar goed begrepen heeft, als we de acties van dit weekend zien. Ik heb daar mijn bedenkingen bij. Het is niet verwonderlijk dat Yasser Arafat geen controle heeft over Hamas. Israël heeft indertijd Hamas gesteund tegen de PLO en zit nu met een organisatie en met middelen die het niet meer baas kan. Maar je zal niet tot een oplossing komen door zoals nu de grove borstel boven te halen in een chaotische samenleving als op de Westbank en in Gaza, waar de sociale perspectieven minimaal zijn. Je moet niet op zijn Amerikaans zeggen : ze hebben nu hun grond en hun verkiezingen en daarmee is de kous af. Nee, je moet die mensen een toekomst proberen te bieden.
Zoals alle nationalistische problemen is ook het geweld van Hamas een sociaal probleem van onderbetaalde Palestijnse arbeidskrachten. Van wie er velen hooggeschoold zijn. Zolang die mensen geen uitzicht hebben, zal het geweld blijven bestaan. Zeker als dat ongenoegen gecombineerd wordt met religieus fanatisme. Bovendien zitten in een Arabische samenleving zoveel gelaagdheden en zoveel gebrek aan autoriteit, dat zelfs een akkoord met de leiding van Hamas, of het uitschakelen van hun militaire leiders, geen garanties biedt. Ze moeten het anders aanpakken. Wie een interessante baan heeft en een redelijke levensstandaard, is volgens mij niet geneigd om behangen met bommen op een bus te stappen.
Ook China heeft van zich laten spreken met zijn militaire operaties voor de kust van Taiwan. Bent u ooit in Taiwan geweest ?
MUYS : Zeker. Een overbevolkt landje met een toen vergiftigd leefmilieu, al heeft men dat de jongste tijd verbeterd. Mij verbaast vooral hoe ongeduldig China in die zaak is. Dat ze al moord en brand schreeuwden toen de Taiwanese president Lee Teng-hui vorig jaar zijn oude Amerikaanse universiteit ging bezoeken, is opmerkelijk. China ziet dat Taiwan het economisch goed doet en van veel landen waardering krijgt. En Taiwan is zelf in veel ontwikkelingslanden actief. Die militaire manoeuvres zijn een uiting van een dolgedraaid nationalisme dat ik nogal gevaarlijk vind.
China krijgt volgend jaar Hongkong terug. Ongetwijfeld willen ze ook het economisch en strategisch belangrijke Taiwan weer inpikken.
MUYS : Het verschil is dat er voor Taiwan nooit een timing is bepaald. Toen de Britten Hongkong verwierven, dat was nog in de keizerlijke tijd van vorige eeuw, is al bepaald dat het na 99 jaar, in 1997, zou worden teruggegeven. Maar Taiwan kent uiteraard een heel andere geschiedenis. De Chinezen mogen niet vergeten dat ze voor hun eigen economische ontwikkeling veel te danken hebben aan Taiwan en Hongkong. Dus, waarom niet wat pragmatischer afwachten, in de plaats van raketten te gaan afschieten en te dreigen met een invasie als de verkiezingen niet aflopen zoals zij wensen ?
Koen Meulenaere
