De hooligans uit de samenleving weren, is simpel. Niets belet de overheid het te doen. Maar de overheid wil gewoonweg niet.
Ze hebben er dus één ei zo na doodgeklopt. Als u dit leest, is hij misschien overleden: Daniel Nivel, een agent van 43. Vader van twee kinderen, moet er dan worden bij gezegd. Want mocht hij geen vader van twee kinderen zijn, men zou de schouders ophalen nietwaar. En kijk, daar waren ze weer, de politieke leiders, om schande te roepen. Jacques Chirac: “Onaanvaardbaar en dramatisch geweld.” Vanuit Bonn viel Helmut Kohl in: “Een schande voor Duitsland.” En, ga nu even zitten, ze gaan er met kracht tegen optreden.
Wat een onverdraaglijke hypocrisie. Pas een kleine week vroeger waren er zware rellen met Engelse fans in Marseille, en met Duitse aan het Prinsenpark. Was men het wangedrag van Dortmundsupporters, twee maanden eerder in Madrid, al vergeten? Of het wangedrag van Madridsupporters in de marge van de Champions-Leaguefinale? Ja dus. Het is nooit erg genoeg om op te treden. Ook nu niet. Zelfs al heeft het Franse gerecht vorige week een paar van die geweldenaars tot één jaar cel veroordeeld, het merendeel wordt op de boot of de trein naar huis gezet en gaat vrijuit.
De Franse politieke wereld, minister van Binnenlandse Zaken Jean-Pierre Chevènement op kop, haastte zich om het Akkoord van Schengen vanonder het stof halen, als de grote oorzaak van het geweld in Marseille en Lens. Chevènement pleitte voor een verscherpte controle aan de grenzen met Duitsland en België. Dat idee werd verworpen door premier Lionel Jospin, maar niettemin in de praktijk omgezet, met het oog op Duitsland – Iran in Montpellier, en Engeland – Colombia in Lens. De belangrijkste grensposten waren trouwens al enkele weken opgefleurd door gewapende militairen.
Het Akkoord van Schengen zou geen Europees politiek akkoord zijn, indien het niet zijn eigen negatie bevatte. Artikel 2 geeft elk land het recht om na consultatie van de partners alsnog grenscontroles in te voeren, als de openbare orde of de nationale veiligheid in het gedrang zijn. En wanneer dat is, bepaalt elk land zelf. Het vrij verkeer van mensen in de Europese Unie is altijd een doorn in het oog van Parijs geweest. Onder meer omdat president Chirac een persoonlijke oorlog tegen het drugsgebruik voert, en niet machteloos wenst toe te zien hoe drugskoeriers uit Nederland ongestoord zijn land binnenkomen. Die Chirac heeft vaak ongelijk, maar niet altijd.
HET STRAFBLAD VAN WARNECKE
Tijdens deze wereldbeker trad de Franse grenspolitie een eerste keer in actie naar aanleiding van het politiek geladen duel tussen de Verenigde Staten en Iran. Ze verbood op zijn minst duizend Iraniërs zonder ticket om vanuit Duitsland de grens met Frankrijk over te steken. Uit vrees voor aanslagen, maar vooral voor politieke demonstraties. Stel je voor dat politieke opposanten spandoeken zouden uitrollen om de schending van de mensenrechten in Teheran aan te klagen. Wat uiteindelijk toch gebeurde, en een forse interventie van de ordetroepen in het stadion van Lyon uitlokte.
De Franse televisie heeft dat netjes uit beeld gehouden, en ontpopte zich aldus als propaganda-instrument in de plaats van als een informatiemedium. De beelden werden namelijk ook naar Teheran doorgestuurd, en aangezien Frankrijk daar heel wat economische belangen heeft, stoot men de Iraanse overheid liever niet voor het hoofd.
Werden Iraniërs zonder ticket aan de grens tegengehouden, dan konden Duitse hooligans zonder ticket probleemloos naar Lens opstomen. Hoewel de verschillende politiediensten lijsten hadden uitgewisseld met de namen van de beruchtste belhamels. Alleen stond bijvoorbeeld Markus Warnecke, die ervan beschuldigd wordt met minstens drie kompanen de Franse agent in een coma te hebben geslagen, daar niet op. Op het strafblad van deze man uit Hannover, tot in de details gepubliceerd door Bild Zeitung, was nochtans niet veel ruimte meer over. Misschien net voldoende voor het doodslaan van een agent.
Eind vorige week werd de grens wel dichtgedraaid, zowel aan Duitse als aan Franse kant. En zo zijn die paar Duitse en Britse hooligans merkwaardig genoeg bondgenoten van de eurosceptici. Niet toevallig in het kader van een wereldbeker voetbal, als hoogfeest van het nationale chauvinisme een gedroomd kader om het Europa van de staten weer wat te laten prevaleren op het federale Europa. Hadden Chirac en Kohl vóór de recente Europese top in Cardiff ook niet een gezamenlijk standpunt in die zin ingenomen?
Hooligans hebben maar één doel voor ogen: een normale samenleving onmogelijk maken. Of dat met een rechtse ideologie op de achtergrond gebeurt of niet, doet weinig terzake. De samenleving kan zich maar op één manier tegen deze bedreiging beschermen: door die kerels uit haar midden te verwijderen.
Maar het heeft geen zin dit te bepleiten, men doet het toch niet. Een of andere vreemde bij heeft de politieke en gerechtelijke verantwoordelijken gestoken: ze wíllen niet optreden tegen dit tuig. Telkens weer horen we dat de ergste vechtersbazen allemaal op steekkaart staan, en dat politieagenten als “spotters” met hen meereizen. Wat weerhoudt hen er dan van dit rapalje uit te sluiten?
Men hoeft geen criminoloog te zijn, men moet geen dertig studies gemaakt of gelezen hebben, om te zien dat alle oplossingen waarmee de experts ons al twintig jaar vervelen, niets uithalen. Er is maar één experiment dat men weigert te wagen: de geïdentificeerde hooligans voor een paar jaar in de gevangenis gooien. Misschien zullen zij er niet beter van worden, maar hun medeburgers ongetwijfeld wel. En het zal iets meer afschrikkingseffect hebben dan uit het land te worden gewezen, en als een held op Heathrow te worden opgewacht door fotografen en cameraploegen.
DE VERBROEDERING DER VOLKEREN
Ook de Fifa heeft zijn kop maar weer snel in het zand gestoken. Men had zowel Engeland als Duitsland stante pede naar huis moeten sturen. Het wereldbekerreglement van de Fifa stipuleert duidelijk dat de nationale federaties verantwoordelijk zijn voor het gedrag van hun supporters. “Maar”, zo schoof voorzitter Sepp Blatter onmiddellijk de verantwoordelijkheid af, “de herrieschoppers in Lens waren geen supporters.” En in Marseille ook niet natuurlijk. Het eeuwige excuus van de voetballeiders.
Het voortijdig vertrek van Engeland en Duitsland, zou tenminste een signaal geweest zijn waar niemand omheen kon. Wees er maar van overtuigd dat het probleem nadien snel zou worden opgelost. Het is pas toen de Engelse clubs na het Heizeldrama vijf jaar uit het Europese voetbal werden verbannen, dat de Engelse overheid het hooliganisme met tak en wortel heeft uitgeroeid. Althans voor wat de wedstrijden in Engeland zelf betreft.
De Fifa heeft het dus niet gedurfd. De wereldbeker is voorlopig zijn enige grote paradepaard, dat eens om de vier jaar de belangstelling van de hele wereld opeist. Duitsland en Engeland uitsluiten, zou een te zware slag zijn voor het prestige, en een financiële ramp voor het toernooi, de Fifa zelf, en alle betrokken partners.
Dus kregen we weer het gebruikelijke geblaat. De Duitse bondsvoorzitter Egidius Braun barstte, ondersteund door Uefavoorzitter Lennart Johansson, op een persconferentie in tranen uit. Een dag later moest Braun zich al in excuses uitputten tegenover zijn eigen bondscoach Berti Vogts, die verbolgen was over het feit dat Duitse bondsmensen zelf een terugtrekking uit het toernooi zouden hebben overwogen.
Zowel de politieke als de juridische overheid, hebben alle middelen in handen om op te treden tegen deze terreur van losgeslagen wilden. De ene maakt de wet, de andere beteugelt de overtredingen. Het kan niet onmogelijk zijn, zo hij al niet bestaat, een wet te maken die het opzettelijk en in groep plegen van gewelddaden bestraft met een forse gevangenisstraf. De verhoging van de parlementaire salarissen moge een voorbeeld zijn van hoe je zoiets met TGV-snelheid door alle vereiste instanties kan jagen.
Het probleem van het hooliganisme is daarmee ten gronde natuurlijk niet aangepakt. Daarvoor heb je een politiek beleid nodig dat problemen oplost vóór ze zich stellen, niet erna. Er is een brede waaier van initiatieven nodig. In de eerste plaats beter onderwijs, zodat iedereen tenminste de kans krijgt om zich intellectueel te wapenen tegen de verleiding van straatbendes. Verder zou het ook nuttig zijn mochten de leiders van grote clubs geen miljoenen geven om scheidsrechters om te kopen. En mochten spelers zich niet laten vallen om een onterechte strafschop of rode kaart uit te lokken.
En nu we toch bezig zijn: blaas dat voetbal niet zo op. Als de hele wereld, om zuiver commerciële redenen, vijf weken lang van ’s morgens tot ’s avonds geïndoctrineerd wordt met de wereldbeker voetbal, als het nationale chauvinisme via allerlei mechanismen van merchandising wordt opgevoerd naar een intensiteit die je anders enkel in oorlogstijd bereikt, dan lok je dat hooliganisme zelf uit.
Als de Olympische Spelen, al was het maar in beginsel, het feest van de internationale sport en van de verbroedering der volkeren zijn, dan is de wereldbeker voetbal radicaal het tegenovergestelde.
Koen Meulenaere
