Hoewel het nog twee jaar wachten is op verkiezingen, neemt de zenuwachtigheid in de Wetstraat al toe. In mei 2024 staan de Europese, federale en regionale verkiezingen op de agenda, voor de provincie-, gemeente- en districts- raden mogen we op 13 oktober 2024 naar de stembus. Alleen de federale verkiezingen kunnen eerder plaats- vinden, mocht de regering-De Croo vallen. Wat niet ondenkbeeldig is. In elk geval is de campagne begonnen, niet alleen om kiezers te winnen maar ook om binnen de eigen partij een goede plek op de verkiezingslijst te veroveren. Nervositeit troef dus, met als gevolg dat er op regeringsvlak niets meer dreigt te gebeuren.
De drijvende motor achter dat alles zijn de opiniepeilingen. Wat u ook denkt over de waarde van politieke peilingen, de uitslagen maken deel uit van de politieke realiteit. Dat bleek vorige week nog maar eens toen Joachim Coens opstapte als voorzitter van de CD&V, toen bleek dat zijn partij volgens een peiling van VRT en De Standaard op nog maar 8,7 procent van de stemmen kon rekenen en de kleinste partij in Vlaanderen was geworden. Er werd zelfs niet gewacht op de uitslag van de volgende peiling, die over vijf weken verschijnt bij VTM en Het Laatste Nieuws.
Ook bij andere partijen neemt de zenuwachtigheid toe. Bijvoorbeeld bij Groen, dat wegzakt in de peilingen. Daar riep parlementslid Kristof Calvo de federale regeringspartijen op ‘om een nieuw regeerakkoord te schrijven’. Dat er niet zal komen. En wat gaan Calvo en Groen dan doen? De regering-De Croo heeft nu 87 van de 150 Kamerzetels. Groen is met zijn negen zetels niet nodig. Zouden Calvo en Groen uit de regering stappen waarvan ze vinden dat het regeerakkoord niet meer up-to-date is?
Ook bij de N-VA heerst zenuwachtigheid. Niet zozeer over wie nu de grootste partij is – het Vlaams Belang of de N-VA –, wel over hoe ze ooit weer in de federale regering raken. Daarvoor lanceerde parlementslid en burgemeester van Lubbeek Theo Francken een idee. Wat als het Vlaams Belang nu eens niet opkwam voor de federale verkiezingen en Tom Van Grieken opriep om voor de N-VA te stemmen? Ook dat zal niet gebeuren. En stel hypothetisch dat het toch zou gebeuren: samen behalen ze nu in de peiling 45 procent van de Vlaamse stemmen, goed voor 58 op 150 Kamerzetels. En dan? Dan niets.
Opvallend is dat zowel Calvo als Francken niet meer tot de absolute top van de partij behoort. Meer nog, hun ego’s hebben ferme kneuzingen opgelopen. Calvo werd geen minister, Francken geen ondervoor- zitter. Calvo stelde zich de afgelopen weken geen kandidaat om Meyrem Almaci op te volgen, Francken niet om Lorin Parys op te volgen. Beide zijn zelfs geen fractievoorzitter. Hun oproepen zijn weinig meer dan overspannen aandachts- kreten van langs de zijlijn.
Veel gekker moet het niet worden. Wel serieuzer. De federale regering met Groen zou eindelijk werk kunnen maken van wat nu al in het regeerakkoord staat, zoals de pensioenhervorming. En de fiscale hervorming. De Vlaamse regering onder leiding van N-VA’er Jan Jambon zou gewoon kunnen beginnen met regeren. Bij de N-VA klinkt het steeds luider dat Bart De Wever beter minister-president was geworden.
Ook bij de liberalen heerst er grote spanning. Niet alleen omdat de partij rond de 10 procent hangt in de peilingen, maar vooral door de uitspraken van Bart Tommelein, Vlaams parlementslid en burgemeester van Oostende. Ook al geen topper meer, al werd hij twee jaar geleden nog gesteund door het liberale establishment toen hij kandidaat was voor het voorzitterschap van Open VLD. Dat hij verloor van Egbert Lachaert. Hij vroeg zich vorige week in Knack af of ‘een puur liberale partij nog zin heeft’. Een veel pertinentere vraag dan die van Calvo en Francken.
