Een veelschrijfster is ze niet, Hedda Martens (1947): na haar veelgeprezen debuut Sjibbolet en andere verhalen (1982) liet ze nog slechts twee andere verhalenbundels verschijnen. Nu is er dan De postbode, een roman. Zij het geen gewone. Zomin als Martens’ verhalen doorsnee waren. In Sjibbolet verkenden ik-personages met grote behoefte aan veiligheid behoedzaam de buitenwereld, of keerden er zich van af, in een op zijn manier spannend, zeer bewust binnenvettersproza: overlevingstochten in woorden. Een naald op het water (1992), waarin met een scherp oog werd gekeken naar het huiselijke en alledaagse, en de vijftig Monsieur Teste-verhalen in Iemandsland (alle beginnend met ‘Iemand heeft/is/wil/weet (…)’, 2005) leidden tot omschrijvingen in de kritiek als ‘meesterlijk gewoeker op de vierkante centimeter’ ( NRC). Geen spectaculaire intriges en bloedstollende cliffhangers dus – maar ook geen clichéproza.

Dat is in De postbode evenmin te bekennen, maar dit boek heeft bovendien een bepaald ónalledaags, zeg maar gerust sprookjesachtig verhaal. De naamloze, ‘veelgeroemde’ stad waar het is gesitueerd troont ‘stralend op de allerhoogste berg’ van een al even naamloze, ‘wonderbaarlijk mooie’ landstreek. Geen kaarten wijzen de weg erheen en alleen de argeloze of de reiziger die eigenlijk heel ergens anders naartoe wilde kan er komen. In de stad, met haar schitterende musea waar zelfs vernietigde kunstwerken toch nog te bewonderen zijn, is Baudelaires luxe, calme et volupté gerealiseerd als ‘luxe, kalmte en volop thee'(G. Bomans): er bestaat geen onrust, geen verval, geen gebrek, wie honger heeft, hoeft maar naar de film te gaan en aan te schuiven in een scène waarin er gegeten wordt – maar bepaald vrolijk zijn haar bewoners niet: er heerst een opvallend gebrek aan ‘geestdrift en blijde verbazing’.

Zoals dat gaat in gedroomde paradijzen die toch werkelijkheid worden. Kan schoonheid, kan kunst de wereld redden? Vraag het Marie en Felix, Jo-sine, Steven en Mona V., de hoofdrolspelers in dit bijzondere verhaal. Vraag het de liefde. En vraag het de postbode uit de titel, die de verbinding met ons soort werkelijkheid moet onderhouden.

HEDDA MARTENS, DE POSTBODE, QUERIDO, AMSTERDAM/ANTWERPEN, 174 BLZ., 18,95 EURO.

Herman Jacobs