Minder dan een halfjaar na de vorige stresstest maakt het nieuwe Europese bankenexamen heel andere slachtoffers.

Eind oktober besliste de Europese top van staatshoofden en regeringsleiders om de kapitaalvereisten voor de Europese banken nog strenger te maken. De leiders zijn immers als de dood dat de schulden- crisis van de overheden ook de banken zou doen wankelen. Daarom werd toen beslist dat banken tegen einde 2012 een kernkapitaalratio van minstens 9 procent moeten kunnen voorleggen en dat de Europese bankregulator EBA een nieuwe test moest uitvoeren, met strengere criteria. De EBA liet er geen gras over groeien. Minder dan een halfjaar na de vorige test werden opnieuw 71 grote banken in Europa onder de loep genomen.

De nieuwe stresstest, dat wist men vooraf, zou vooral pijnlijk zijn voor banken die veel Europees staatspapier in portefeuille hebben. Dat komt omdat het overheidspapier, dat banken in portefeuille houden, voortaan tegen de marktwaarde wordt geteld en niet tegen de theoretische waarde die op het papier staat. Voor landen waaraan de markten twijfelen, zoals Griekenland, Portugal, Italië en ook België, ligt de marktwaarde aanzienlijk lager dan de nominale waarde. Vroeger golden staatsobligaties immers als onwankelbaar en mochten banken de obligaties in hun portefeuille beschouwen als risicoloos. Die illusie is inmiddels doorbroken en dat werpt een heel nieuw licht op de werkelijke financiële toestand van de banken.

In totaal komen de onderzochte Europese banken zo’n 115 miljard euro aan kapitaal tekort om hun risico’s naar behoren af te dekken, zo stelt de EBA vast. Omdat de meeste banken vooral beleggen in obligaties van het eigen land, doen de grootste problemen zich voor in de landen met de zwakste overheden: Griekenland en Spanje. Maar ook banken uit andere landen zijn soms sterk geëngageerd in die zwakke landen en daardoor moeten ook Duitse en Italiaanse instellingen behoorlijk wat extra kapitaal zoeken.

Voor de beursgenoteerde Frans-Belgische groep Dexia wijst de stresstest uit dat ze ruim 4 miljard euro bijkomend kapitaal zal moeten aantrekken. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier niet om Dexia Bank België, dat door de Belgische staat werd overgenomen. De Belgische bank slaagde wel voor de test. We hebben het hier over de restbank. De verwarring zal verminderen als de Belgische bank, zoals aangekondigd, een nieuwe naam krijgt. Ook die andere Frans-Belgische bank, BNP Paribas, moet op zoek naar 1,5 miljard euro. Wat wel minder is dan de ruim 2 miljard euro waarvoor eerder gevreesd was.

Overigens kunnen de betrokken banken behalve voor het aantrekken van vers kapitaal ook kiezen voor het alternatief: het verkopen van activa (zoals dochterondernemingen of onderdelen van hun kredietportefeuille). Waar het op aankomt, is dat de verhouding tussen hun kapitaal en hun uitstaande risico’s verbetert en dat kan dus ook door de risico’s af te bouwen. Dexia kan bijvoorbeeld de Turkse dochter verkopen. Hopelijk niet al te overhaast, want waarnemers vinden die Turkse dochter veel te goed om ze aan weggeefprijzen te dumpen.

Luc Baltussen