Walter Pauli

Dehaenes zoektocht naar een nieuwe zinvolle bezigheid brengt soortgelijke inspanningen van Ruud Lubbers in herinnering.

Ook toen zijn politieke afscheid nog niet in zicht was, klaagde Jean-Luc Dehaene erover dat Belgische politici niet op een uitstapregeling kunnen terugvallen zoals in het buitenland. Toch valt ook elders de omschakeling soms zwaar. Zo zou het fin de carrière van Ruud Lubbers wel eens leerzaam kunnen zijn voor Dehaene. Want ook al zijn de Belgische ex-premier en de voormalige Nederlandse minister-president niet de dikste vrienden en al komen ze uit een ander milieu (dokterszoon Dehaene is gewend aan burgerlijk comfort maar niet aan familiaal fortuin; Lubbers stamt uit een puissant rijke ondernemersfamilie), toch winnen de gelijkenissen het van de verschillen.

Op het eerste gezicht hadden/hebben ze beiden alles mee: allebei christen-democraat, jarenlang premier geweest en voor stabiliteit gezorgd in opeenvolgende regeringen en zo tot staatsman uitgegroeid. En allebei spraken ze op het hoogtepunt van hun politieke loopbaan al openlijk over het einde daarvan. Dehaenes favoriete slagzin: “Ik besef dat ik hier in een Bijzonder Tijdelijk Kader zit.” Lubbers, wat omslachtiger: “Mijn vader heeft altijd gezegd: ‘Ruud, je moet niet piekeren over je toekomst.’ Daarom zit ik ook niet te denken aan wat ik zo nodig moet gaan doen als ik straks geen minister-president meer ben.”

Maar dat binnenlands prestige blijkt evenwel niet zo makkelijk internationaal te verzilveren. Zeker bij Ruud Lubbers lukte dat niet, die dan ook steeds driftiger op een hoge functie aasde. Eerst zag hij zich als nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, en toen Helmut Kohl en François Mitterrand onder hun tweetjes hadden bedisseld dat uitgerekend Dehaene de baan zou krijgen, deed hij erg opgeladen. Daarna mikte Lubbers op de functie van secretaris-generaal van de NAVO, en samen met hem heel Nederland. Want hoewel het CDA van Lubbers in de oppositie zat, vond de nieuwe paarse coalitie dat hij het land (en dus de nieuwe regering) vanuit Brussel nog prima diensten kon bewijzen. Dat leek te lukken. Lubbers mocht zelfs naar Washington, maar daar vond Warren Christopher hem “te licht” en verkoos een zwaarder kaliber, Willy Claes. Nederland protesteerde met klem, net zoals Kok op de Europese top te Korfoe al luide bezwaren had bij de canapé-politiek van Fransen en Duitsers.

Het parcours van Dehaene is – voorlopig – gelijklopend. Eerst kon hij naar de Europese Commissie. Voorzitter Romano Prodi wilde hem er graag bij hebben (Dehaene heeft in de EVP altijd Prodi gesteund en niet Berlusconi), beloofde hem zelfs een zware portefeuille, maar de Belgische regering had een andere kandidaat. Daarna polste Dehaene zelf, discreet maar vlijtig, naar zijn kansen als secretaris-generaal van de NAVO. Nu steunde de nieuwe paarse coalitie hem voluit. Louis Michel: “Dehaene is een troef voor België, iets waar ons land internationaal nood aan heeft.” Maar weer lagen de VS dwars en kozen, samen met Tony Blair, voor de Brit George Robertson. En in Evere protesteerde België tegen de canapé-politiek van Britten en Amerikanen.

Met het NAVO-échec liep het voor Lubbers af, en verder staat Dehaene voorlopig niet. Toch zou het vreemd zijn mocht hij zich, zoals Lubbers, zomaar schikken in andere – mindere – bezigheden. Lubbers is nu hoogleraar globalisering aan de Katholieke Universiteit van Tilburg, pleegt af en toe een recensie in de hoog aangeschreven boekenrubriek “Republiek der Letteren” van Vrij Nederland en blijft vooral actief in het zakenleven, als mede-eigenaar van zijn familiale participatie-maatschappij HIM. Dehaene is geen academicus en al evenmin een bevlogen literator. En vooral: hij zal zijn dagen wellicht niet kunnen vullen met het beheer van zijn familiaal patromonium. Dat wil zeggen: met het verhuren van zijn Zeebrugse appartement met uitzicht-op-zee, voor 25.000 frank per veertien dagen.

Walter Pauli

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content