Uitgever Vic van de Reijt heeft er erg lang over gedaan, maar zijn Elsschotbiografie is dan ook een pareltje van lucide vertelkunst waarin een nog nooit eerder gepubliceerd gedicht van de geëngageerde Elsschot opduikt.

Over Willem Elsschot publiceerde hij al in 1981 zijn eerste stukje. Met een licht gevoel voor overdrijving, aldus Vic van de Reijt, zou je dus kunnen stellen dat hij dertig jaar met Elsschot is bezig geweest. Pas vanaf 2003, toen hij een werkbeurs opnam voor het maken van dit boek, kwam de biografie in een stroomversnelling. Twee jaar geleden is hij dan begonnen met alles uit te schrijven.

Van de Reijt: De biografie mocht hooguit de helft van het Verzameld Werk van Elsschot beslaan. Het is helemaal niet moeilijk om een boek van 1000 bladzijden te maken. Dat is heel makkelijk zelfs. Maar een heldere geest als Elsschot verdient een heldere biografie. Ik heb duidelijk geprobeerd in mijn stijl een hommage aan Elsschot te brengen: ik heb de korte formulering verkozen boven de langdradige uitweiding.

Vreemd wel dat uw biografie niet in 2010, in het Elsschotjaar, is verschenen.

Van de Reijt: In Vlaanderen leefde de Elsschotherdenking heel erg, maar in Nederland stukken minder. Ik wou de laatste slag maken en nieuwe studies, die verschenen in het Elsschotjaar, van onder anderen Eric Rinckhout die toch heel wat nieuws opdook, op die manier meenemen. Het thema van de Nederlandse Boekenweek hier in maart is de biografie en daar heb ik me op gefocust.

In hoeverre verschilt uw biografie van andere biografische Elsschotboeken?

Van de Reijt: Voor de eerste keer wordt er in een Elsschotbio uitgebreid uit diens zakenarchief geciteerd. Dit is het eerste boek waarin de schrijver en de zakenman gelijkwaardig worden behandeld, én waar de familieman langskomt. Er wordt eveneens ingezoomd op Elsschot als Belgisch staatsburger. Het taboe tussen De Ridder, de zakenman, en Elsschot, de schrijver, dat Elsschot maar al te graag zelf cultiveerde, wordt opgeheven.

Biografen pronken graag met onthullingen over hun onderwerp. Was alles al niet gezegd over Elsschot?

Van de Reijt: Als ik de publiciteit zou willen opzoeken, hoefde ik maar te twitteren: ‘Onbekend gedicht van Elsschot opgedoken in biografie.’ Ik heb het dan over het gedichtje opgedragen aan meester Edgar Boonen waar Elsschot-onderzoekers zich jaren lang druk om hebben gemaakt. Het gaat om een konterfeitsel dat de naam gedicht nauwelijks verdient, een gelegenheidsgedichtje dat ik zou hebben kunnen opblazen tot wereldnieuws (Van de Reijt citeert in zijn biografie het hele gedicht uit 1951 dat nog nooit werd gepubliceerd en alleen in kladhandschrift bestond. Het is echter duidelijk geen Borms bis: zie kaderstukje, nvdr). Maar daar voel ik niets voor. Mij gaat het om de geïntegreerde aanpak die ik hier voorsta: dat is het vernieuwende.

Was Elsschot zelf een liefhebber van biografieën?

Van de Reijt: Niet dat ik weet, nee. Elsschot las meer dan we denken, vooral Franse literatuur, maar hij hield het bij romans en verhalen.

Frank Hellemans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content