In Europa heeft alleen Angela Merkel genoeg leiderschap om een oplossing voor de asielcrisis af te dwingen. Al heeft ze daarvoor Turkije en Erdogan nodig.
Op een bijeenkomst van haar partij zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel vorige week wat veel mensen vrezen, maar wat niemand nog maar durft te denken. ‘Als we niet uitkijken, is het straks weer oorlog in Europa.’ Merkel moest zich verweren tegen de kritiek dat ze de deur van Duitsland wijd openzet voor de vluchtelingenstroom uit Syrië. De christendemocraten voelen op hun rechterflank de druk van de antimigrantenpartij Alternative für Deutschland. Daarnaast wordt Merkel vooral in Centraal-Europa en op de Balkan verweten dat ze zich schuldig maakt aan ‘moreel imperialisme’, omdat ze andere landen met haar gul migratiebeleid een spiegel voorhoudt. Zeker dat laatste verwijt is niet fair. Het kan Duitsland moeilijk worden aangewreven dat het de Europese waarden wil uitdragen. En ook zonder die Duitse politiek zouden de vluchtelingen naar Europa gekomen zijn.
Merkel verdedigt nu de visie van Donald Tusk, de Poolse opvolger van Herman Van Rompuy als voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Tusk zei dat Europa zijn grenzen in zekere mate moet sluiten, als het zelf een open samenleving wil blijven. De bondskanselier heeft daarover nu ook een akkoord bereikt met haar coalitiepartners in Berlijn. Als Duitsland zijn grenzen deze zomer had gesloten, zoals andere landen hebben gedaan, dan was op de Balkan een onoverzichtelijke humanitaire crisis ontstaan. Er dreigden zelfs schoten te vallen tussen landen die de migranten als rotte aardappelen naar elkaar probeerden door te schuiven.
Om de druk op de Unie te verminderen, beloofde Merkel de Turkse president Recep Tayyip Erdogan daarom ook dat er weer werk wordt gemaakt van het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie. In ruil moet het land zijn best doen om vluchtelingen beter op te vangen, zodat ze niet meteen naar Europa verder reizen. Die belofte viel in slechte aarde, omdat Erdogan ervan verdacht wordt dat hij de oorlog met de Koerden in volle verkiezingscampagne aanblies voor electoraal profijt. De burgerlijke vrijheden worden ook na de verkiezingen in Turkije verder uitgehold.
Erdogan weet dat zijn Turkije nooit een volwaardig lid van de Europese Unie wordt, en Merkel weet dat ook. Toch moet ze op de een of andere manier met landen zoals Turkije en politici zoals Erdogan overeenkomsten sluiten, desnoods met de wasknijper op de neus. Na tien jaar aan de macht is zij de enige in Duitsland en in Europa die dat voor elkaar krijgt.
Hubert van Humbeeck
Ook zonder de gulle Duitse asielpolitiek zouden de vluchtelingen naar Europa gekomen zijn.
