‘Is Europa klaar voor de oplossingen die Macron voorstelt?’

Europa moet vlug leren om op eigen benen te staan. De Franse president Emmanuel Macron kijkt somber vooruit.

Een speech aan de Sorbonne en een interview in het weekblad The Economist. Goed een maand voor de Europese verkiezingen wilde Emmanuel Macron dat zijn boodschap over de toekomst van Europa goed zou worden gehoord. In een vorig gesprek met het Britse blad noemde hij de NAVO ‘hersendood’. Maar dat was voor de Russische aanval op Oekraïne en die veranderde, volgens de Franse president, de wereld. ‘Rusland’, zei Macron nu, ‘kent geen grenzen meer.’ En dus schetste hij een bijzonder donker beeld van wat Europa wacht als het niet snel de hand aan de ploeg slaat.

Macron herhaalde dat hij niet uitsluit dat het Westen soldaten naar Oekraïne stuurt. ‘We hebben in dit conflict te lang getwijfeld.’ Militair komt zijn boodschap erop neer dat Europa minder afhankelijk moet worden van de Verenigde Staten – ‘wie er straks ook in het Witte Huis woont.’ Economisch pleit hij voor een soort Europa Eerst-doctrine, die de achterstand die Europa tegenover Amerika en China opliep, moet overbruggen. Er is, zei hij, per slot van rekening weinig verschil tussen de manier waarop China zijn industrie steunt en de Inflation Reduction Act van Joe Biden, die massaal geld pompt in de Amerikaanse economie.

De vraag is alleen of Europa klaar is voor de oplossingen die Macron voorstelt. De Europese Unie ziet bij verkiezingen bijna overal winst voor populistische nationalisten. Die zorgen alleen voor verdeeldheid en neergang, vindt Macron. Het maakt in ieder geval dat weinig lidstaten in de Unie bereid zijn om Brussel meer zeggenschap te geven over hun fiscale en internationale politiek. Bovendien is de verstandhouding tussen Frankrijk en Duitsland vandaag slecht. Macron doet nochtans zijn best: hij inviteerde bondskanselier Olaf Scholz zelfs voor overleg in Parijs voor het bezoek van de Chinees Xi Jinping.

Maar meer dan om de thema’s die Macron aansneed, zijn de Fransen bij deze Europese verkiezingen bekommerd om hun koopkracht en de migratie. Thema’s waarop het Rassemblement National van Marine Le Pen en haar lijsttrekker, de jonge en populaire Jordan Bardella, hameren. Valérie Hayer, die de lijst van de president trekt, legt het nu in peilingen ook af tegen de socialist Raphaël Glucksmann. In de hoop om daar meer kiezers te vinden, schoof Macron fors op naar rechts. Die berekening pakt verkeerd uit: hij verliest nu meer kiezers op links dan hij er op rechts bij wint. Zijn apocalyptische blik op de toekomst valt ook in eigen land op een koude steen.●