Factcheck: nee, deze afbeelding geeft niet het vliegverkeer boven Qatar weer

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een afbeelding waarop het vliegverkeer boven Qatar te zien zou zijn. Dat klopt niet. De afbeelding is een cartoon van de Qatarese cartoonist Saad Almuhanadi. De cartoon verscheen op 15 november, in de Qatarese krant Al-Watan. 

Op 13 december deelt de Franstalige ecologische Facebookpagina Permavenir een afbeelding van wat het vliegverkeer boven Qatar zou zijn (hier gearchiveerd). In het bijschrift lezen we het volgende: ‘Luchtverkeer in Qatar gisteren. Daar moeten we nog de airco in de stadions aan toevoegen. Blijf een trui aantrekken, de verwarming uitzetten, fietsen, jezelf  verwarmen met kaarsjes en alles komt goed.’ Op de afbeelding zelf zien we een landkaart met daarboven verschillende vliegtuigjes die richting Qatar vliegen. De afbeelding lijkt op een printscreen van de website Flightradar24, waar je live vliegverkeer kan volgen.

De afbeelding met het Franse bijschrift wordt veelvuldig gedeeld op Facebook en Twitter. 

Ook op de Nederlandse website Dumpert vinden we de afbeelding terug (hier gearchiveerd), maar dan met een ander bijschrift (‘En hoe gaat het met de boycot van Qatar?’). Ruim 47.000 bezoekers van de website kregen de afbeelding, die op 22 november werd gepost, te zien.

In het laatste geval wordt de afbeelding gebruikt om te bewijzen dat er ondanks de oproepen om het wereldkampioenschap in Qatar te boycotten nog heel veel mensen naar het Arabische schiereiland vliegen. De Franstalige Facebookpost wil vooral de negatieve ecologische impact van het toernooi aanklagen. Voor beide stellingen zijn argumenten te vinden. Maar is de kaart die hier gebruikt wordt om die stellingen kracht bij te zetten, authentiek?

Toont de afbeelding effectief het vliegverkeer boven Qatar op 12 december? 

We nemen een screenshot van de afbeelding en geven die in op Google Afbeeldingen en Yandex. De zoekopdracht levert veel socialemediaposts op, maar geen enkele leidt tot verdere informatie over de afbeelding.  
Wel komen we terecht op een factcheck van de Syrische factcheckorganisatie Verify en een van de factcheckorganisatie Fatabyyano, die in zestien Midden-Oosterse en Noord-Afrikaanse landen actief is. Zij publiceerden hun factchecks in november, nadat de afbeelding op Arabische sociale mediaprofielen was beginnen te circuleren. Ook zij voerden een omgekeerde zoekopdracht uit op de afbeelding. Zo kwamen ze terecht op het Instagramaccount van de Qatarese cartoonist Saad Almuhanadi.

Almuhanadi deelde de afbeelding op 15 november. In zijn Instagrambio lezen we dat de man de vaste cartoonist is van de Qatarese krant Al-Watan. We surfen naar de website van de krant en bekijken de sporteditie van 15 november. Daar vinden we op pagina 24 de cartoon terug.

Op 15 november deelde de afbeelding ook op haar Facebookpagina.