Factcheck Factcheck: nee, deze fotocollage bewijst niet dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inhuurde tijdens een ziekenhuisbezoek
Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze munitie komt niet uit Nederland Een foto van een raket met daarop de boodschap ‘Wraak voor MH-17’ circuleert online. Sociale mediagebruikers geloven dat de boodschap door een Nederlander op het projectiel werd geschreven en zo werd geleverd aan Oekraïne. Dat klopt niet. Het gaat om een echte foto, maar de munitie op de foto is niet afkomstig uit Nederland. Ze …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze virale strandvideo toont geen Oekraïense aanval op gebied bezet door Russen 11,6 miljoen mensen hebben op TikTok een ontploffing gezien in de haven van de zuidoostelijke Oekraïense stad Berdjansk. Verschillende socialemediagebruikers denken dat het gaat om een aanval van Oekraïense verzetsstrijders. Dat klopt niet. Alles wijst erop dat de ontploffing een ontmijningsoperatie van het Russische leger was, dat sinds 27 februari de stad in handen heeft. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel is nooit op de Amerikaanse nieuwssite Vox verschenen Online circuleert een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse nieuwswebsite Vox, met de titel ‘Beste witte vrouwen, witte baby’s zijn witte suprematie’. Maar het screenshot is vervalst. Dergelijk artikel is nooit op Vox verschenen. Op 8 juni tweet een man een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zit geen foetusweefsel in smaakversterkers ‘Wacht maar tot de normies erachter komen dat de dode kinderen via abortus verwerkt worden en gekweekt als smaakversterker voor supermarktproducten’, lezen we in een Telegrambericht. ‘Complottheorie? Zoek maar cellijnen HEK 293 op’, lezen we verder nog. De term normies is een internetterm die verwijst naar mensen die ‘niet afwijken van het algemeen geaccepteerde discours’. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontmanteling van een 5G-antenne in Peru In een video die circuleert op Twitter en Telegram zien we hoe arbeiders met een oranje kraan (0:08) een communicatiemast ontmantelen (hier en hier gearchiveerd). De mast lijkt bedekt te zijn met boombladeren. Volgens socialemediagebruikers zouden we de ontmanteling van een 5G-antenne zien. ‘In Peru worden 5G-antennes uit de lucht gehaald omdat het publiek zich …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze cijfers over de menselijke impact op de klimaatopwarming kloppen niet Online circuleert een afbeelding die de invloed van de mens op de CO2-uitstoot en de klimaatopwarming miniem inschat. Dat klopt niet. Volgens academici is de menselijke CO2-uitstoot voor 80 procent verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Op 27 april post een Nederlandse man een afbeelding van een reeks opeenvolgende vragen over CO2 en de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet de vader van WEF-voorzitter Klaus Schwab in nazikostuum Online circuleert een fotocollage van WEF-voorzitter Klaus Schwab en een Duitse nazi-officier, die Schwabs vader zou zijn. Dat klopt niet. De foto toont de Duitse generaal-majoor Walter Dybilasz, niet Schwabs vader Eugen. Op Twitter circuleert een fotocollage van WEF-voorzitter Klaus Schwab en een foto waarop Schwabs vader in nazikostuum te zien zou zijn (hier en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen transport van Finse tanks naar de Russische grens Uit een video die op sociale media circuleert, leiden veel mensen af dat Finland tanks naar de Russische grens transporteert. Dat klopt niet. De tanks in de video worden naar een dorpje in het westen van Finland gestuurd waar een militaire oefening plaatsvond. Op 4 mei wordt in de Nederlandstalige Telegramgroepen ‘Waarheid, Eindtijd en Profetie’ …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video over euthanasie is niet van het Wereld Economisch Forum Op 25 mei post een Twittergebruiker een foto van WEF-topman Klaus Schwab, met als bijschrift: ‘Deze man zou graag willen dat ouderen mensen euthanasie laten doen, omdat we met te veel mensen op aarde zijn, volgens hem. Wel dat hij dan het voorbeeld neemt, en zelf euthanasie pleegt. Samen met zijn 95-jarig vriendje Soros.’ (hier …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen enscenering van een schietpartij in Oekraïne Tussen 12 en 14 mei wordt in verschillende Nederlandstalige Telegramgroepen een video gedeeld waarin we een groep mensen zien, gekleed in witte kledij met rode vlekken (hier, hier en hier gearchiveerd). De video is afkomstig van een Duits Telegramkanaal en heeft een Duits bijschrift (hier gearchiveerd). Dat klinkt als volgt: ‘Zo wordt de schietpartij in …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs van verkiezingsfraude tijdens de Franse presidentsverkiezingen Op 15 mei retweet Thierry Baudet, de voorzitter van de Nederlandse politieke partij Forum voor Democratie (FvD) een filmpje waarin we mensen vanuit een vrachtwagen strooibriefjes op straat zien gooien (hier gearchiveerd). De politie komt ter plaatse en probeert de actie stil te leggen. ‘Frankrijk, verkiezingsfraude!’, lezen we in het bijschrift van de originele tweet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames van een anti-Israëlische propagandavideo Op Telegram, Twitter en Facebook circuleert een video waarin een jongen op de grond ligt, met een plas bloed naast hem (hier, hier en hier gearchiveerd). Zijn been is geplooid. Rond hem zien we verschillende mensen die deel lijken uit te maken van een filmploeg en de jongen aanwijzingen geven over zijn lichaamshouding. We zien …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, dit is een recente foto van een verschroeid lijk nabij Charkiv Op 9 april post het Telegramkanaal Kees71 twee foto’s van wat een verbrand lichaam van een Russische soldaat lijkt te zijn (hier gearchiveerd). Omdat het om harde beelden gaat, hebben we ze wazig gemaakt voor we ze in dit artikel hebben opgenomen. Het bijschrift op Telegram luidt: ‘Op Oekraïense sociale netwerken circuleert deze foto en …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Zelensky verbood elf politieke partijen Volgens berichten op sociale media zou de Oekraïense president Volodymyr Zelensky elf politieke partijen verboden hebben. Dat klopt. Zelensky verbood de partijen naar eigen zeggen vanwege hun vermeende banden met Rusland. De beslissing dateert van 20 maart, iets minder dan een maand na het begin van de Russische invasie in Oekraïne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video geeft niet aan dat Oekraïense soldaten de Russische slachtpartij in Boetsja in scène zouden hebben gezet Online circuleert een video waarin Oekraïense soldaten lijken verslepen die verspreid liggen in de straten van het Oekraïense stadje Boetsja. Sommige socialemediagebruikers zien in de beelden een bewijs dat de slachtpartij in het stadje door de Oekraïners geënsceneerd werd. Dat klopt niet. De soldaten controleerden de lijken op boobytraps.
Nieuws Nieuws Van 'plandemie' naar geplande oorlog: complotdenkers verkennen Oekraïne Complotdenkers die eerder het bestaan van corona in twijfel trokken, hebben een nieuwe samenzwering gevonden in de oorlog in Oekraïne. Hoe komt het dat mensen erin slagen om twee verschillende crisissen moeiteloos in dezelfde complottheorie te passen? En waarom gaan sommige prominente covidsceptici niet mee in het Russische narratief? 'Complotdenkers keren terug naar hun eerste liefde.'
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze scène komt niet uit een Disneyfilm Online circuleert een seksueel getinte clip met tekenfilmfiguur Mickey Mouse in de hoofdrol. Volgens socialemediagebruikers zou het fragment afkomstig zijn uit een van de eerste Disneytekenfilms ooit. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde animatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Bill en Melinda Gates Stichting heeft geen 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' Online circuleert een foto van wat het 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' zou zijn. Dat centrum zou eigendom zijn van de Bill en Melinda Gates Stichting. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Oekraïense tank in Irak Online circuleert een foto waarop een Oekraïense tank in Irak te zien zou zijn. De foto zou genomen zijn in 2003, toen een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten Irak binnenviel. Dat klopt niet, en het gaat om een getrukeerde foto. De originele foto werd al in 1990 gemaakt, tijdens de eerste Golfoorlog. De Oekraïense vlag werd pas achteraf aan de foto toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen video van een brandende elektrische bus Online gaat een video van een hevig brandende bus viraal. Socialemediagebruikers geloven dat het om een elektrische bus gaat. Dat klopt niet. In de video zien we een Italiaanse bus die op methaangas reed en om een onbekende reden vuur vatte.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto toont wel degelijk vluchtelingen in Oekraïne Volgens socialemediagebruikers zou de Britse krant Financial Times een foto van Syrische vluchtelingen hebben gebruikt om een artikel over de Oekraïense vluchtelingenstroom te illustreren. Dat klopt niet. De foto werd wel degelijk in maart in de Oekraïense stad Lviv genomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet opgenomen in Canada, maar in Oekraïne Op sociale media gaat een nieuwsfragment van de Amerikaanse nieuwszender CNN viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers zouden de beelden in Canada opgenomen zijn, en niet in Oekraïne, zoals CNN stelt. In de video is namelijk een brandweerman te zien die een jas draagt met daarop Edmonton, de naam van een Canadees stadje. De beelden werden wel degelijk in de Oekraïense stad Lviv gemaakt. De brandweerman droeg een pak dat werd geschonken door een hulporganisatie uit Edmonton.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van Joe Biden Hapt de Amerikaanse president Joe Biden op een foto die op sociale media circuleert in de kaak van een meisje? Nee. Het gaat om de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador. De afbeelding is een screenshot uit een video die in maart 2020 op het officiële Twitteraccount van López Obrador werd gepost.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tweets zijn niet van protesterende Russische journaliste Op 14 maart heeft de Russische journaliste Marina Ovsyannikova tijdens een live nieuwsuitzending op een Russische staatszender geprotesteerd tegen de oorlog in Oekraïne. Komen tweets waarin zij de Russische bevolking zou oproepen tot protest van haarzelf? Nee, de tweets zijn afkomstig van een vals profiel.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïens winkelcentrum excuseerde zich in 2019 voor hakenkruis na vermeende computerhack Online circuleert een foto van een swastika in de hal van een Oekraïens winkelcentrum. Het beeld is echt maar niet recent. Het komt uit een video van februari 2019, en toont een trap met LED-lichtjes die tot een nazivlag zijn georkestreerd. Het winkelcentrum excuseerde zich voor het voorval, dat het gevolg was van een hacking van hun computersysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden van 'valse' lijkzakken werden niet in Oekraïne gemaakt Online circuleert een video van wat een nieuwsbericht over Oekraïne lijkt te zijn. In de lijkzakken op de achtergrond is overduidelijk een levende persoon te zien. Het gaat om een gemanipuleerde video. De beelden werden niet in Oekraïne gemaakt. Ze zijn van een Oostenrijkse zender en tonen een klimaatprotest in Wenen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze man is geen Amerikaanse journalist die in Oekraïne werd gedood Online circuleert een collage van twee tweets met het logo van de Amerikaanse nieuwszender CNN. In de tweets wordt dezelfde Amerikaanse man op twee verschillende momenten dood verklaard. De collage suggereert dat de berichtgeving van CNN niet betrouwbaar is. De tweets zijn echter afkomstig van nepaccounts, en de man op de foto is ook niet omgekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, protest van taxichauffeurs in Barcelona is geen steun aan Canadese truckchauffeurs Op sociale media circuleert een video die een colonne Barcelonese taxichauffeurs toont. Is die colonne een blijk van steun aan het Canadese truckersprotest, zoals in de video wordt beweerd? Neen, daarmee heeft het niets te maken. De Barcelonese taxisector organiseerde het protest naar aanleiding van een dispuut met Uber.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen steunbetoging voor het Canadese truckersprotest Online circuleert een filmpje waarop een manifestatie ter ondersteuning van het Canadese truckersprotest tegen de coronamaatregelen te zien zou zijn. Dat klopt niet. De video toont de verwelkoming van de IJslandse nationale voetbalploeg na hun doortocht op het Europees Kampioenschap van 2016.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze radar kan geen stormen of tsunami's veroorzaken Op Telegram en Twitter gaat een foto van een Amerikaanse radarinstallatie viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers kan de radar het weer beïnvloeden, volgens andere kan ze zelfs branden en tsunami's veroorzaken. Dat klopt niet. De radar detecteert raketaanvallen en maakt deel uit van een Amerikaans afweersysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze Duitse winkel bood zijn klanten kortingen aan per vaccinatie Een foto van een Duits reclamebord waarop wordt uitgepakt met tien procent korting per vaccinatie wordt online gretig gedeeld. De foto is echt, net als de actie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tweet van Pfizer waarschuwt niet voor de gevolgen van een coronavaccinatie Online circuleert een tweet van Pfizer, waarin het farmabedrijf waarschuwt voor beentromboses. Vaccinsceptici zien in de tweet een bewijs dat het coronavaccin van Pfizer tromboses veroorzaakt. Daarvoor bestaat echter geen enkel bewijs. De tweet kadert in Pfizers 'No Time To Wait'-campagne die Amerikanen alert wil maken voor vroege tekenen van bloedklonters.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden vanaf 5 maart afgeschaft Volgens een post op sociale media zouden vanaf 5 maart alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden opgeheven, waaronder de vaccinatieplicht. Dat klopt niet helemaal. Er is inderdaad sprake van verregaande versoepelingen vanaf 5 maart, maar aan de vaccinatieverplichting wordt voorlopig niet geraakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft geen onderzoek geopend naar Bill Gates en Klaus Schwab Volgens een afbeelding die online circuleert zou het Internationaal Strafhof een onderzoek hebben geopend naar de Amerikaanse miljardair Bill Gates en naar de voorzitter van het Wereld Economisch Forum, de Duitser Klaus Schwab. De beklaagden zouden zich hebben bezondigd aan misdaden tegen de mensheid. Dat klopt niet. Een Britse advocate diende inderdaad een klacht in bij het Strafhof, maar dat opende vooralsnog geen onderzoek.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Duitse boeren protesteren niet tegen de coronamaatregelen Bij een filmpje dat viraal gaat op Facebook en TikTok wordt in het bijschrift gesuggereerd dat er ook in Duitsland een protest is begonnen zoals het Canadese truckersprotest tegen de coronamaatregelen Dat klopt niet. Het filmpje toont een recent boerenprotest tegen een nieuw wetsontwerp over meststoffen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze groep artiesten kondigde niet aan Spotify te verlaten Een artikel gedeeld op sociale media stelt dat onder andere Bruce Springsteen en The Rolling Stones hun muziekcatalogus van het muziekplatform Spotify zouden hebben verwijderd. Dat klopt niet. Op moment van schrijven valt - op een deel van de muziekcatalogus van Joni Mitchell na - de muziek van alle bands vernoemd in het artikel nog te beluisteren.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Canadese premier Justin Trudeau heeft dit Facebookbericht tegen ongevaccineerden niet gepost Online circuleert een afbeelding van een Facebookpost die van de Canadese premier Justin Trudeau zou zijn. Het bericht bevat een oproep aan Canadezen om niet-gevaccineerde burgers sociaal te isoleren 'tot ze toegeven'. Maar er is geen bewijs dat de Canadese premier dit bericht zou hebben gepost.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je moet geen vaccinatiebewijs hebben om in te loggen bij Facebook Online circuleert een screenshot van wat een loginpagina zou zijn voor Facebook. Om in te loggen zou je een vaccinatiepas nodig hebben. Dat klopt niet. Volgens een woordvoerder van Facebook gaat het om een vervalste foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Reuters zetelt niet in de raad van bestuur van Pfizer In verschillende socialemediaposts wordt gezegd dat de directeur van het persagentschap Reuters ook in de raad van bestuur van het farmabedrijf Pfizer zetelt. Dat klopt niet. Wel is het zo dat de gewezen directeur van moederbedrijf Thomson Reuters al sinds 2014 in de raad van bestuur van Pfizer zetelt. De man, die in februari 2020 met pensioen ging bij Thomson Reuters, is ook nog altijd voorzitter van de raad van bestuur van de Thomson Reuters Foundation.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze jongen is niet verplicht om een examen buiten af te leggen omdat hij ongevaccineerd is Op een Oostenrijkse school zou een jongen verplicht zijn geweest om een test in de buitenlucht te maken omdat hij niet gevaccineerd was en geen masker droeg. Maar dat verhaal, dat op Twitter onder meer wordt verspreid door Thierry Baudet van het Nederlandse Forum Voor Democratie, klopt niet helemaal. De maatregel had met vaccinatie niets te maken, en het ging niet om een verplichte test. Over de mondmaskerdracht was er wel een dispuut tussen de school en de ouders.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Pfizer-ceo zei in januari dat eerste twee dosissen van het Pfizervaccin een zeer beperkte bescherming bieden tegen de omikronvariant Online circuleert een fragment uit een interview met Albert Bourla, de ceo van farmabedrijf Pfizer. In de video zegt de man dat twee dosissen van het Pfizer-vaccin een zeer beperkte bescherming tegen het coronavirus bieden. Dat klopt ook. Bourla had het daarbij specifiek over de omikronvariant van het virus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Reuters en Pfizer zijn geen 'eigendom' van hetzelfde bedrijf Volgens berichten op sociale media zouden het Britse persagentschap Reuters en het farmabedrijf Pfizer beide 'eigendom' zijn van de Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock. Dat is fel overdreven en misleidend. BlackRock heeft inderdaad aandelen van zowel Reuters als Pfizer, maar respectievelijk minder dan 1 en 5 procent van het totaal.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Bill Gates weigerde niet zijn kinderen te laten vaccineren Online circuleert de bewering dat de kinderen van Microsoft-oprichter en filantroop Bill Gates niet gevaccineerd zouden zijn. Die stelling is opvallend, aangezien Gates al jarenlang in vaccinonderzoek investeert. Maar ze klopt niet. Het bericht is afkomstig van een website die bekend staat voor het delen van misinformatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: 'Wandelen in de natuur helpt tegen eenzaamheid' In De Telegraaf lezen we dat een wandeling in de natuur kan helpen tegen eenzaamheid. Dat concludeert de Nederlandse krant uit een studie die werd uitgevoerd door onderzoekers van het departement Psychologie en Neurowetenschappen van de Britse universiteit King's College in Londen. Het onderzoek werd gepubliceerd in het wetenschappelijke magazine Nature. Maar klopt de conclusie …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, nieuwe moeders kunnen tot dertig procent van hun haar verliezen Kersverse moeders kunnen last hebben van haaruitval en dat verlies kan oplopen tot dertig procent.
