Factcheck Factcheck: nee, deze Australische man belaagde niet 'de dokter die familielid een dodelijk covidvaccin had toegediend'
Factcheck Factcheck: nee, modebedrijf Hugo Boss schenkt geen 100.000 militaire uniformen aan Oekraïne
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen pakje mensenvlees Op 10 januari post een Facebookgebruiker een foto van wat een pakje met gehakt van mensenvlees zou zijn. Op het pakje lezen we ‘Het is mensenvlees!’ We zien ook een portret van ceo Fritz Pfeiffer met ernaast een quote van de man: ‘Kwaliteitsvlees gemaakt van mensen zoals u!’ In het bijschrift lezen we: ‘Het is …
Factcheck Factcheck Factcheck: oproep om hond aan leiband te houden komt niet van vermelde moslimorganisatie of stadsbestuur Op 8 januari 2023 tweet een Engelstalige man een foto van een flyer waarin mensen worden opgeroepen om hun hond aan de leiband te houden. ‘Wees alstublieft hoffelijk voor uw islamitische buren. Er wonen veel moslims in deze buurt. Hou uw honden alstublieft aan de leiband en weg van de moslims die hier wonen.’ (hier …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, krekelmeel is toegelaten binnen de Europese Unie Op 5 januari post een Nederlandstalig Telegramkanaal onderstaand bericht: ‘Uit de Europese Unie: Brussel heeft groen licht gegeven voor krekelmeel, om brood, pasta en koekjes te bereiden. De Europese Unie heeft ja gezegd tegen een nieuw voedingsmiddel: huiskrekelpoeder. De Europese Commissie heeft toestemming verleend voor het in de handel brengen van dit product voor een …
België België Nieuwe fase in Antwerpse drugsoorlog? 'Legalisering van cocaïne is niet dé oplossing' Luidt de dood van het 11-jarige meisje in Antwerpen een nieuwe fase in de Antwerpse drugsoorlog? Jelle Janssens: Jazeker. Deze zomer zijn er al escalaties geweest, maar het is de eerste keer dat er een onschuldig slachtoffer valt. Dat, in combinatie met de ontvoeringsdreiging voor minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, geeft wel aan dat …
Wereld Wereld Desinformatie veroorzaakt politieke chaos in Brazilië: 'Bestorming was tot in details geregeld' ‘Wat mijn toekomst betreft, zijn er drie mogelijkheden. De gevangenis, de dood of het presidentschap. En jullie weten dat ik niet in de gevangenis zal belanden.’ Voormalig Braziliaans president Jair Bolsonaro liet er in augustus geen twijfel over bestaan: hij zou de Braziliaanse verkiezingen koste wat het kost winnen. Dat was buiten zijn nemesis Lula …
Factcheck Factcheck Factcheck: lage cholesterol heeft geen bewezen negatieve effecten op je gezondheid Op 15 december post een Nederlandstalige vrouw onderstaand bericht op haar Facebookaccount (hier gearchiveerd). Volgens de post zou een ‘te laag cholesterolgehalte’ tal van negatieve gezondheidsgevolgen hebben. De post circuleert al sinds 2016 op Facebook. Eerder dit jaar checkte Knack al soortgelijke beweringen. Een man die zichzelf gezondheidstherapeut noemt beweerde toen op Facebook dat meer …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Amerikaanse bijsluiters van mRNA-vaccins tegen corona zijn alleen online te raadplegen Een video die online circuleert stelt dat de papieren bijsluiters van de mRNA-coronavaccins in de Verenigde Staten met opzet blanco worden gelaten. Dat klopt, en het is een gevolg van de Amerikaanse wetgeving die van toepassing is op de coronavaccins van Moderna, Pfizer & Johnson&Johnson. Vaccinproducenten zijn in de Verenigde Staten verplicht om online brochures …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs dat Zelensky een bezoek aan Bachmoet in scène zou hebben gezet Online circuleert een video van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die zou moeten bewijzen dat hij zijn recente bezoek aan de Oekraïense stad Bachmoet in scène zou hebben gezet. De video zou namelijk opgenomen zijn in Charkiv. Dat klopt niet. De gedeelde video toont Zelensky tijdens een bezoek aan de Oekraïense stad Boetsja begin april. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Peruaans protest tegen 'een globalistische staatsgreep van het WEF' Op sociale media circuleert een video van wat een Peruaans protest zou zijn tegen ‘een globalistische staatsgreep van het WEF’. Dat klopt niet. De beelden tonen een protest tegen de nieuwe Peruaanse regering onder leiding van de nieuwe president Dina Boluarte. Op 20 december post een Nederlandstalige man een video waarin een manifestatie in Peru …
Factcheck Factcheck Factcheck: onbekenden plaatsten omleidingsbord met Frans-Arabische tekst op Brussels kruispunt Socialemediagebruikers delen een foto van een Frans-Arabisch signalisatiebord in Brussel. Sommigen vragen zich af of het om een echt, officieel bord gaat, of dat het beeld bewerkt is. Officieel is het bord in elk geval niet, maar het gaat ook niet om een bewerkt beeld. Op de foto staat een omleidingsbord dat onbekenden op een …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de traditionele media hebben de tweets waarin Trump zijn aanhangers tot kalmte opriep niet genegeerd Op 20 december tweet een Nederlandstalige man een screenshot van twee tweets van voormalig Amerikaans president Donald Trump (hier gearchiveerd). De tweets dateren van 6 januari 2021, de dag waarop Trumpaanhangers het Amerikaanse Capitool in de hoofdstad Washington binnenvielen. ‘Alstublieft, steun de politie van het Capitool en de ordehandhavers. Ze staan aan de kant van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen verkiezingsuitslag, maar viering onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van wat een manifestatie zou zijn tegen de verkiezing van Lula da Silva als nieuwe president van Brazilië. Dat klopt niet. De video toont een massagebed in Rio De Janeiro dat plaatsvond tijdens de viering van de Braziliaanse onafhankelijkheidsdag op 7 september dit jaar. Op 13 december retweet een Nederlandstalige man …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze afbeelding geeft niet het vliegverkeer boven Qatar weer Op sociale media circuleert een afbeelding waarop het vliegverkeer boven Qatar te zien zou zijn. Dat klopt niet. De afbeelding is een cartoon van de Qatarese cartoonist Saad Almuhanadi. De cartoon verscheen op 15 november, in de Qatarese krant Al-Watan. Op 13 december deelt de Franstalige ecologische Facebookpagina Permavenir een afbeelding van wat het vliegverkeer …
Nieuws Nieuws Wie zijn de 'Reichsbürger' die een Duitse staatsgreep planden? 'Dit is geen randfenomeen' Wat weten we over de Reichsbürgerbeweging, waar de terreurgroep haar inspiratie haalde? Pia Lamberty: De Reichsbürgerbeweging is een verzameling van groeperingen en individuen die de huidige Duitse federale staat niet als legitiem beschouwen. Ze geloven dat het Duitse Rijk dat bestond tussen 1871 en 1918 nog steeds de legitieme staat is, en willen dat herstellen. …
België België Asbestfonds koopt verantwoordelijkheid van vervuilers af De regering-Verhofstadt II, die het Asbestfonds eind 2006 oprichtte, legde bij wet vast dat het dezelfde werking zou hebben als het Fonds der Beroepsziekten, het huidige Fedris, waar het AFA deel van uitmaakt. Dat houdt in dat mensen die een vergoeding van het AFA ontvangen geen aansprakelijkheidsprocedure kunnen aangaan tegen het bedrijf dat of de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het klopt niet dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk Een virale video waarin de Italiaanse premier Giorgia Meloni stelt dat 14 Afrikaanse landen de helft van hun exportinkomsten moeten afdragen aan Frankrijk in ruil voor het drukken van geld, klopt niet. Wat wel klopt is dat de landen, die lid zijn van de CFA franc-zone, in ruil voor een vaste wisselkoers van hun eigen …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recent Braziliaans protest tegen de verkiezingsuitslagen, maar viering Onafhankelijkheidsdag Online circuleert een video van een Braziliaanse massamanifestatie die op 15 november tegen de verkiezingsresultaten zou hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. De video toont een manifestatie voor de Braziliaanse Onafhankelijkheidsdag die op 7 september plaatsvond. Op 16 november post een man een 21 seconde durende video op Facebook van een massamanifestatie in Brazilië (hier gearchiveerd). …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van de kleinste vogel ter wereld Op 25 november post een Engelstalige man ‘De kleinste vogel in de wereld is de zunzuncito, ook bekend als de bijenvogel’, lezen we in het bijschrift bij de foto. De foto wordt ruim 22.300 keer geretweet en 196.900 keer geliket (hier gearchiveerd). De foto circuleert ook op Facebook (hier en hier gearchiveerd). Als de foto …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Braziliaanse microcefalie-uitbraak werd niet door vaccin veroorzaakt Online circuleert de bewering dat de Braziliaanse uitbraak van microcefalie, die plaatsvond in 2015, door een vaccin tegen kinkhoest, tetanus en difterie werd veroorzaakt. Dat klopt niet. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het zikavirus, overgedragen door besmette muggen, aan de oorsprong van de uitbraak lag. Op 20 november post een Twittergebruiker een afbeelding van een …
Gezondheid Gezondheid Asbestfonds vergoedt lang niet iedereen: 'Aantal kankers door asbest wordt zwaar onderschat' Te weinig slachtoffers vinden hun weg naar het Asbestfonds. Bovendien, menen experts, wordt het aantal longkankers veroorzaakt door asbest zwaar onderschat.
Gezondheid Gezondheid Hoe gevaarlijk is asbest? 'Wolken stof vielen op ons neer bij elke slag met onze wapenstok, maar in die tijd wisten we niets over asbest’, vertelde Jesús Ropera Calcerrada, een 73-jarige man uit Spaans Baskenland. Tijdens zijn werk in het Baskische dorpje Beasáin verwijderde hij asbest uit treinwagons, met een koevoet en een wapenstok. Hij en zijn collega’s werden …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Franse president Macron werd niet geslagen na APEC-conferentie Socialemediagebruikers delen een video van de Franse president Emmanuel Macron die geslagen wordt. Velen denken dat het om recente beelden gaat, maar dat klopt niet. De beelden zijn echt, maar tonen een incident dat op 8 juni 2021 plaatsgreep. Een man sloeg Macron in het gezicht. Op 20 november post een Twittergebruiker een filmpje van …
België België Asbestattest voortaan verplicht Vandaag gaat de asbestattest verplichting in. Alle Vlaamse gebouwen, gebouwd voor 2001, die verkocht worden dienen over een asbestcertificaat te beschikken. Zo'n attest wordt toegekend nadat een gecertificeerd asbestexpert een asbestinventarisatie heeft opgemaakt. Tegen 2032 moet iedere gebouweigenaar van een woning of een gebouw gebouwd voor 2001 over een asbestattest beschikken. De maatregel is onderdeel …
België België Maar liefst 216 geheime asbestsluikstorten ontdekt in Vlaanderen Sinds 2020 zijn er in Vlaanderen meer dan 200 asbestsluikstorten ontdekt, blijkt uit onderzoek van Knack.
België België De asbestvervuiler betaalt niet: 'Vlaamse overheid laat zich oplichten door Eternit' Sinds 2004 saneert de Vlaamse overheid privégronden met asbestafval in de regio Kapelle-op-den-Bos. Dat kostte al 13,5 miljoen euro. De voornaamste vervuiler, Etex (het vroegere Eternit), zal daarvan maximaal 4,8 miljoen betalen.
Europa Europa 90.000 asbestdoden in de EU, maar Commissie zwakt voorstel asbestbeleid af Jaarlijks sterven in Europa 70.000 tot 90.000 mensen door asbestblootstelling op het werk. Hallucinante cijfers, die het groeiend aantal kankers door blootstelling op andere plaatsen zoals huizen, scholen en ziekenhuizen, niet meerekenen. Dat zet de Europese wetgevers onder druk. Vakbonden en het Europees Parlement hebben een initiatief voor een strenger asbestafbouwbeleid genomen. Dat wijkt af …
België België Dodelijk asbestafval in Boom: 'Onze kinderen speelden op een asbeststort van de Vlaamse overheid' Vlak naast een woonwijk in Boom ligt een voormalig asbeststort op een terrein van de Vlaamse overheid. Buurtbewoners eisen een volledige sanering, maar die kan nog jaren op zich laten wachten.
Wereld Wereld Verkiezingen in Brazilië: waarom Lula da Silva's derde ambtstermijn geen sinecure wordt Een kleine meerderheid van de Braziliaanse kiezers slaakte gisterenavond een zucht van opluchting, nu huidig president Jair Bolsonaro zichzelf niet opvolgt als president. Met 50,9 procent van de stemmen was het voormalig president Lula da Silva, die tot twee jaar geleden nog een gevangenisstraf uitzat na een veroordeling wegens corruptie, die de meerderheid van de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames van een Oekraïense nepvideo geregisseerd door Sean Penn Online circuleert een video van wat een filmopname zou zijn van een ‘fake’ Oekraïense oorlogsvideo, geregisseerd door de Amerikaanse acteur-regisseur Sean Penn. Dat klopt niet. De beelden tonen de opnames van de film Invasion Planet Earth uit 2013. Op sociale media circuleert een video van wat de opnames zouden zijn van een Oekraïense nepoorlogsvideo. De …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, hoofd van het Oekraïense leger draagt geen armband met hakenkruis Volgens socialemediagebruikers zou het hoofd van het Oekraïense leger een armband dragen waarin een swastika is verwerkt. Dat zou te zien zijn op een foto die de man zelf online postte. Maar dat klopt niet. Het gaat om twee gekruiste schakels, die door de slechte fotokwaliteit vervormd zijn. Sinds 13 oktober circuleert op Telegram een …
Klimaat Klimaat Europa wordt een woestijn: ‘Ons hele landbouwsysteem moet onder de loep’ Tot 70 procent van de Europese bodems is ongezond en valt ten prooi aan degradatie en verwoestijning. De klimaatverandering versnelt het proces, maar is niet per se de oorzaak van het fenomeen: ‘We moeten stoppen met de overexploitatie van onze natuurlijke rijkdommen.’
Wereld Wereld Waarom Colombia de war on drugs verliest Met een productie van 972 ton cocaïne in 2021 is Colombia nog altijd de grootste cocaïneproducent ter wereld. Ondanks het vredesakkoord met de guerrillabeweging FARC, dat een einde moest maken aan de vijftigjarige burgeroorlog, is de drugstrafiek toegenomen en blijft het geweld aanhouden. Knack sprak met Maria-Clara Torres en Liliana Dávalos, respectievelijk historica en professor evolutiebiologie aan de Stony Brook University in New York, over de Colombiaanse war on drugs en de gevolgen ervan voor mens en natuur.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, oud-ruimtevaarder Buzz Aldrin heeft de maanlanding niet ontkend Online circuleert een video waarin de Amerikaanse oud-ruimtevaarder Buzz Aldrin de maanlanding zou ontkennen. Dat klopt niet. Het fragment is uit zijn context gehaald. Op Telegram circuleert een video waarin voormalig Amerikaans ruimtevaarder Buzz Aldrin zou ontkennen dat de maanlanding ooit heeft plaatsgevonden (hier gearchiveerd). Aldrin en Neil Armstrong landden op 20 juli 1969 als …
Factcheck Factcheck Factcheck: deze beelden tonen gevolgen van ontploffing in Libanese haven, niet van NAVO-bombardement In maart circuleerde op sociale media een video van een verwoest Beiroet, met de bewering dat het zou gaan om beelden afkomstig uit de Oekraïense stad Charkiv. Uit factchecks bleek dat de beelden inderdaad uit de Libanese hoofdstad Beiroet afkomstig waren. Dezelfde video circuleert nu opnieuw, maar dit keer met de boodschap dat we de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen geen Frans protest tegen de NAVO en de oorlog in Oekraïne Op sociale media circuleert een video van een woelige protestbetoging die in Parijs zou hebben plaatsgevonden. De betoging zou tegen de NAVO en de oorlog in Oekraïne gericht zijn. Dat klopt niet. De protestmars, die afgelopen zondag inderdaad in Parijs werd gehouden, wilde meer aandacht vragen voor de stijgende levensduurte en de klimaatopwarming. Op 16 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze kaart toont geen geheim tunnelnetwerk in Nederland Online circuleert een landschapskaart van het Nederlandse kustgebied. Daarop zijn rode lijnen te zien die volgens sommige socialemediagebruikers een tunnelnetwerk voor mensenhandel voorstellen. Dat klopt niet. De kaart is een toekomstverkenning van hoe Nederland er uit zou kunnen zien na een sterke stijging van de zeespiegel. Met de rode lijnen worden mogelijke toekomstige wegennetwerken voorgesteld. …
Nieuws Nieuws Na de eerste ronde van de Braziliaanse verkiezingen: 'Het bolsonarisme gaat niet meer weg' De eerste ronde van de Braziliaanse verkiezingen pakte uit in het voordeel van oud-president Ignacio Lula Da Silva maar huidig president Jair Bolsonaro slaagde erin zijn verlies te beperken. Op 30 oktober volgt de tweede en finale ronde in de presidentsverkiezingen. Knack sprak met politiek analist Oliver Stuenkel van de Universiteit van Sao Paolo. Sommige …
Factcheck Factcheck Factcheck: video toont gewelddadig Italiaans protest tegen extreemrechts politicus, niet tegen hoge elektriciteitsprijzen Online circuleert een video van wat een gewelddadig Italiaans protest tegen de stijgende elektriciteitsprijzen zou zijn. Volgens berichten op sociale media zou het protest in Genua hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. De video werd in 2019 in Bologna gemaakt en toont een protest tegen de extreemrechtse politicus Roberto Fiore. Op 19 september wordt in het …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Russen worden niet verplicht achteraan te zitten in Letse bussen Online circuleert een foto van een Lets-Russische sticker die zou aangebracht zijn in Letse bussen. Daarop staat te lezen dat Russischsprekenden achteraan in de bus moeten gaan zitten. De foto is echt, maar de sticker is niet door de Letse openbaarvervoermaatschappij aangebracht. Op 18 september wordt in het Nederlandse Telegramkanaal Berichten uit Donbass, dat 3000 …
Factcheck Factcheck Factcheck: Zwitserse affiche die oproept tot verklikken van medeburgers is niet echt maar gefotoshopt Op sociale media circuleert een poster die van de Zwitserse overheid zou zijn, waarin wordt opgeroepen om Zwitserse burgers te verklikken die hun huis boven de negentien graden verwarmen. De afbeelding is gemanipuleerd. Het Zwitserse federale departement voor Energie zegt dat de overheid nooit zulke posters heeft verspreid. Op 12 september verspreidt een Nederlandstalige Twitteraccount …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen vluchtelingenstroom van Turkije naar Duitsland in 2022 Op Twitter en Facebook circuleert een video van wat een karavaan van 40.000 Syrische vluchtelingen zou zijn. De karavaan zou vanuit Turkije op weg zijn richting Duitsland (hier en hier gearchiveerd). In een tweet lezen we: “Konvooi van licht”, bestaande uit 40.000 vluchtelingen die in Turkije waren, begon zijn mars richting Duitsland’. Tonen deze beelden …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het covid safe ticket is niet opnieuw verplicht vanaf 1 november Op 4 september wordt in het Telegramkanaal De Waarheid op 1, dat 4300 gebruikers telt, een screenshot gepost van wat de website van een horecazaak lijkt te zijn (hier gearchiveerd). ‘Beste gast, gelieve te noteren dat vanaf 1 november u een covid safe ticket dient te tonen bij het betreden van een horecazaak. Dus ook …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont niet hoe EU-politici uitbundig hun loon vieren Op Twitter circuleert een video waarin EU-politici uitbundig hun loon aan het vieren zouden zijn. Dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt tijdens de laatste dag van het World Forum of Democracy 2021 en tonen EU-parlementsleden die dansen tijdens een concert van de Bosnische band Dubioza Kolektiv. Op sociale media wordt een video gedeeld van …
