Factcheck: ja, de gemiddelde Belg stoot nog steeds meer uit dan de gemiddelde Chinees

Rook komt uit een met kool gestookte elektriciteitscentrale in de buurt van de Chinese stad Datong, op 2 november 2021. © NOEL CELIS/AFP via Getty Images

In het duidingsprogramma De afspraak zei VRT-journalist Veerle De Vos dat de gemiddelde Belg ‘dubbel zo veel’ uitstoot als de gemiddelde Chinees. Volgens socialemediagebruikers klopt dat niet wanneer je kijkt naar de gemiddelde uitstoot per inwoner. De Vos verwijst weliswaar naar de uitstoot voor consumptie. Daarvoor blijkt de gemiddelde uitstoot zelfs meer dan dubbel zo groot.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op maandag 4 december 2023 schoof VRT-journalist Veerle De Vos aan tafel bij het duidingsprogramma De afspraak. Ze werd uitgenodigd in verband met de laatste aflevering van de podcastreeks ‘China voorbij de de muur’ van De Vos en haar collega op de buitenlandredactie, Tom Van de Weghe. In de aflevering ‘Kan China het klimaat redden?’ gaat De Vos dieper in op de rol van China in zowel de klimaatcrisis als de klimaattransitie.

In de De Afspraak deed De Vos volgende uitspraak: ‘De gemiddelde Belg stoot nog altijd bijna twee keer zo veel uit als de gemiddelde Chinees.’ Dat leidde tot consternatie op sociale media. Zo deelden verschillende accounts op X grafieken en data over de gemiddelde uitstoot per capita die het tegendeel zouden beweren (hier en hier). 

Maar klopt het nu dat de gemiddelde Belg nog altijd dubbel zo veel CO2 uitstoot als de gemiddelde Chinees? En wat leert de gemiddelde uitstoot per inwoner ons daarover?

China is de fabriek van de wereld

De kijker wordt in de aflevering met allerhande cijfers om de oren geslagen. Presentatrice Phara de Aguirre steekt van wal door een grafiek met de verhouding tussen in de wereldwijde CO2-uitstoot te tonen (39:55). In de grafiek is duidelijk merkbaar dat China de uitstootranglijst aanvoert. Met 31 procent – meer dan het driedubbele van het Europese aandeel – steekt het Aziatische land er met kop en schouders bovenuit.

Daarna kaatst ze de bal terug naar De Vos. ‘Hoe komen ze aan zo’n hoog percentage?’, vraagt De Aguirre (40:31). De Vos antwoordt dat Chinezen nu eenmaal met heel veel zijn. ‘Ik zei het daarnet al. Als je het per persoon zou berekenen: de gemiddelde Belg stoot nog altijd bijna twee keer zo veel uit als de gemiddelde Chinees.’ ‘China blijft nog altijd de fabriek van de wereld’, gaat ze verder. ‘De vervuiling die daarmee gepaard gaat, wordt bij China geteld en niet bij onze uitstoot’, duidt ze bovenstaande cijfers.

Uitstoot per inwoner gelijk

Maar kloppen de cijfers die De Vos in haar optreden in De afspraak aanhaalt? Volgens sommige X-gebruikers (hier en hier) alvast niet. Zij verwijzen naar relatieve cijfers over de uitstoot per inwoner. Dat is de uitstoot van een volledig land, gedeeld door het aantal inwoners van een land. De data van de Europese Commissie die een socialemediagebruiker aanhaalt, tonen inderdaad een andere verhouding dan ‘dubbel zo veel’. 

Wanneer we de uitstoot per inwoner van België en China vergelijken via de tool van Our World in Data, zien we dat daarvoor de verhouding inderdaad helemaal anders ligt. China had in de tweede helft van de vorige eeuw een veel lagere uitstoot per inwoner dan België. Sinds 2000 is die echter in snel tempo beginnen toenemen terwijl die voor België voor het eerst sinds de jaren 1980 terug begon te dalen. In 2022 stootte China voor het eerst meer CO2 per inwoner uit dan België.

Maar die uitstoot per inwoner neemt ook productie in rekening die niet voor de interne markt bestemd is. Via mail laat De Vos ons weten dat ze enkel de CO2 bedoelt die geproduceerd wordt voor consumptie in China. ‘De uitstoot door de productie van exportgoederen kan niet op het conto geschreven worden van de levensstijl van de “gemiddelde Chinees”‘, zegt ze. Volgens Our World in Data is het interessant om de uitstootdata voor handel te corrigeren. Uit die data blijkt dat de uitstoot door consumptie voor België lager ligt dan voor productie in België. Voor China is het tegendeel waar.

Uitstoot door consumptie meer dan dubbel zo groot

Daarom is het beter om te kijken naar de CO2-uitstoot van consumptie per inwoner. Ook die data zijn terug te vinden bij Our World in Data. Uit die data blijkt dat de consumptie-uitstoot per inwoner voor België steeg tot 2008. Daarna begon die gestaag af te nemen, al steeg ze opnieuw in 2021. Rond 2000 begon de Chinese consumptie-uitstoot  sneller te groeien, maar die versnelling zwakte in 2011 alweer af. Sindsdien is er iets meer dan 1 ton CO2 per inwoner bijgekomen.

In 2021 – de meest recente data van Our World in Data – stootte de gemiddelde Belg 17,2 ton CO2 uit door zijn consumptie. Voor de gemiddelde Chinees was dat maar 7,2 ton CO2. Het verschil bedroeg in 2021 dus maar liefst 10 ton CO2 per inwoner. Deze data geeft dus aan dat de gemiddelde Belg meer dan dubbel zoveel uitstoot dan de gemiddelde Chinees.

Uit het mailverkeer met De Vos leren we dat ze haar ‘dubbel zo veel’ haalde uit een artikel van De Standaard uit 2020. ‘De ecologische voetafdruk per Chinees in globale hectare was 3,6 hectare in 2016. Een Amerikaan neemt 8,1 hectare in, een Belg 7,5’, lezen we daar. Ze verwijst dus naar data uit 2016 over de ecologische voetafdruk. Die ecologische voetafdruk is weliswaar niet hetzelfde als de CO2-uitstoot per inwoner voor consumptiedoeleinden.

Wanneer we de cijfers van de ecologische voetafdruk zelf opzoeken, lijkt die verhouding van ‘dubbel zo veel’ wel nog steeds stand te houden. Volgens het Footprint Network ligt die voor België op 7,2 hectare per persoon en voor China op 3,5 hectare. De gemiddelde Belg heeft dus meer dan dubbel zo veel hectare grond nodig om zijn consumptie te voorzien.

Conclusie
– In het VRT-duidingsprogramma De afspraak deed journalist Veerle De Vos deze uitspraak: ‘De gemiddelde Belg stoot nog steeds dubbel zo veel uit als de gemiddelde Chinees.’ Ze verwijst in de aflevering niet naar concrete data.
– Socialemediagebruikers trekke dat in twijfel en verwijzen naar de CO2-uitstoot per inwoner.
– De Vos wijst echter op de uitstoot door consumptie van de inwoners van een land. Die is inderdaad groter voor de gemiddelde Belg dan voor de gemiddelde Chinees. Het verschil is niet dubbel zo groot, maar zelfs meer dan dubbel zo groot.
– De uitspraken van Veerle De Vos in De afspraak zijn dus eerder waar.

Bronnen
Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 18 december 2023.

Partner Content