‘Turkije verlamt de NAVO: één op de twee dossiers komt er niet door’

De zuivering van het Turkse leger zet ook het functioneren van de NAVO op de helling.

In de maanden na de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016 ging het regime van president Recep Tayyip Erdogan met de grove borstel door het staatsapparaat. Onder de meer dan 150.000 ontslagen bevonden zich ook honderden NAVO-officieren die tijdens de coup in Europa verbleven. Het gaat vooral om hoogopgeleide kemalisten, wier westerse oriëntatie conflicteert met de islamistische visie van het regime. Als bolwerk van secularisten gold het leger tot voor kort als voornaamste tegenkracht voor de steeds autoritairder opererende Erdogan.

De militairen die vorig jaar in verscheidene ontslaggolven aan de deur werden gezet zijn vervangen door nieuwe officieren, die slecht blijken te functioneren. Zo spreken ze vaak amper Engels – een absolute vereiste om binnen de NAVO te kunnen werken – en missen ze door hun jonge leeftijd duidelijk ervaring, waardoor ze voortdurend moeten overleggen met Ankara. Dat leidt tot vertragingen in de besluitvorming, waardoor de NAVO aan slagkracht verliest.

Bovendien zijn de nieuwe officieren zeer wantrouwig ten opzichte van hun collega’s. Terwijl er vroeger een gemoedelijke sfeer hing tussen de verschillende partnerlanden, mijden de Turken nu alle contact met de delegaties van andere landen, met wie ze nota bene een alliantie vormen. ‘Ze hebben vaak een Euraziatische mindset’, zegt een Turkse officier, die tot voor kort op het operationele hoofdkwartier werkte en de interne keuken goed kent. ‘Veel van de huidige Turkse officieren zijn niet geschikt om voor de NAVO te werken. Ze hebben meer sympathie voor Rusland dan voor het Westen.’

‘Het merendeel van de nieuwe officieren komt uit de inlichtingendiensten’, zegt een bron bij de NAVO. ‘Sommigen dragen een officieel kenteken. Anderen werden herkend door collega’s die nog met de Turkse inlichtingendiensten hebben samengewerkt.’ Omdat de nieuwe officieren ervaring en knowhow missen, vraagt de Turkse delegatie systematisch uitstel om overleg te plegen met het hoofdkwartier. ‘Eén op de twee dossiers komt er niet door omdat de Turken het blokkeren. Turkije verlamt de hele NAVO.’

Er is veel onvrede over de positie van Turkije in de trans-Atlantische alliantie. Zo blokkeert Turkije sinds november een samenwerkingsakkoord met Oostenrijk, dat als niet-NAVO-lid deelneemt aan bepaalde missies. Ook andere partnerlanden zoals Finland worden door Ankara geblokkeerd.

Bij Buitenlandse Zaken ziet men voorlopig geen probleem met de nieuwe Turkse officieren. ‘We hebben inderdaad gemerkt dat er redelijk wat verloop is bij de Turkse delegatie. Maar het staat elk land vrij om zijn eigen personeelsbeleid te voeren.’