Meerderheid in de Kamer voor wapenembargo tegen Saoedi-Arabië

De meerderheidspartijen en de groenen stemden voor. De PS en de sp.a onthielden zich.

De Kamercommissie Buitenlandse Betrekkingen heeft dinsdag een voorstel van resolutie goedgekeurd dat onder meer vraagt een einde te maken aan de verkoop van wapens aan Saoedi-Arabië. De meerderheidspartijen (N-VA, CD&V, MR en Open Vld) en de groenen stemden voor de tekst, terwijl PS en sp.a zich onthielden. Het debat tussen de Franstalige partijen verliep bij momenten behoorlijk geanimeerd.

Na de polemiek over de toetreding van de oliestaat tot de vrouwenrechtencommissie van de Verenigde Naties, hernam de commissie de bespreking van een resolutie van de groenen over de banden met Saoedi-Arabië. Benoît Hellings (Ecolo) en Wouter De Vriendt (Groen) pleitten er daarin voor de handelsrelaties met Saoedi-Arabië op te schorten in afwachting van een diepgaande analyse van de geldstromen van en naar het land.

Die tekst ging te ver voor de meerderheid, die dan een reeks amendementen indiende. Zo wordt nu gevraagd de diplomatieke, handels- en andere relaties “aan een diepgaande reflectie te onderwerpen”. De resolutie vraagt de gewesten ook te stoppen met wapens te verkopen aan Saoedi-Arabië. Zij zijn immers bevoegd voor de exportvergunningen.

Op de achtergrond spelen de belangen van de Waalse wapenindustrie ten opzichte van een land dat een slechte reputatie heeft op het vlak van de mensenrechten en dat betrokken is in het conflict in Jemen. Bovendien speelt de politieke constellatie een rol. PS en cdH vormen samen de Waalse regering, terwijl ze federaal in de oppositie zitten, terwijl voor de MR net het omgekeerde geldt.

De Franstalige socialisten herhalen hun pleidooi voor een Europese maatregel. Enkel dan zou een ingreep efficiënt zijn. “Gaat deze resolutie de zaken veranderen? Ik denk het niet. Ik ben er van overtuigd dat het debat op Europees niveau moet plaatsvinden. Daar moeten we de zaken in beweging krijgen”, stelde Gwenaëlle Grovonius.

De MR daarentegen vindt dat België het initiatief moet nemen, om zodoende de Europese geesten te laten rijpen. “Indien er geen stappen worden gezet door een lidstaat, weet u heel goed dat er Europees niets zal bewegen. We moeten naar een Belgische resolutie gaan die als lokaas kan dienen voor een Europees debat”, vindt Richard Miller.

De Kamer had een advies aan de regionale parlementen gevraagd. Het Waals parlement ging daar niet op in en wees op een bevoegdheidsprobleem, in tegenstelling tot Vlaanderen. Zowel liberalen als socialisten in het federale parlement betreurden dat.

De MR verweet de PS een ambigue houding. Het Waals gewest voerde wekenlang een felle strijd tegen het handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada (CETA), maar is een pak minder timide ten opzichte van Saoedi-Arabië als het over wapens gaat. “Wallonië, en zijn minister-president in het bijzonder, zouden zich groots getoond hebben door op zijn minst een debat te aanvaarden”, stelde Miller.

De Vlaamse partijen steunden de vraag om een embargo op zowel militaire goederen als voor militair gebruik, zoals gedefinieerd in een gemeenschappelijk Europees standpunt. Er ontspon zich echter een heel debat toen de PS de vraag stelde over de ‘dual use’-goederen. Dat zijn producten die eigenlijk in de civiele industrie gebruikt worden, maar die ook een militaire bestemming kunnen hebben. “De N-VA viseert slechts één bedrijf, een Waals bedrijf met name: FN”, sneerde Grovonius, die van Open Vld en de groenen de kritiek kreeg dat ze het debat op de communautaire spits wilde drijven.

Sp.a drong aan op meer duidelijkheid, maar ook na lange discussies en het herschrijven van de amendementen bleef de meerderheid gekant tegen het expliciet vermelden van “dual use”-goederen. Sp.a-Kamerlid Dirk Van der Maelen onthield zich daarop, met name omdat hij eerst zeker wil zijn dat ook die onder de uiteindelijk gebruikte noemer vallen. Er zal nu een juridisch advies gevraagd worden aan de diensten van de Kamer. Mogelijk wijzigt de sp.a haar stemgedrag dus nog bij de finale goedkeuring.

Het cdH was niet aanwezig tijdens het debat. PVDA toonde zich ook voorstander van een Europees embargo in plaats van een nationale maatregel. De extreemlinkse partij is naar eigen zeggen bezorgd over de werknemers en drong aan op compensaties.