Dagboek uit Antarctica: ‘Plastic smog op een onbewoond continent’

Wij voeden de oceanen met rotzooi, en die rotzooi wordt aan ons teruggevoed, weet Elke Roelant. ‘Er zijn bij pasgeboren baby’s synthetische stoffen vastgesteld in het bloed.’

Antarctica! – Via de eilandjes tussen Brabant en Anvers Island bereiken we op 17 maart omstreeks 15u Antarctica. Het is verbluffend – adembenemend hoe de ijsbergen daar in alle stilte liggen. Een leeg continent, een plek op aarde die niet door de mens wordt bewoond, op een aantal onderzoekers na, en die daar in alle stilte, majestueus, elegant, krachtig, verbijsterend mooi opdoemt vanuit zee. Het is diep ontroerend om deze plek op aarde werkelijk te aanschouwen.

Het weer is veranderlijk, en kan van het ene moment op het andere omslaan, maar wij varen bij helder en rustig weer het continent tegemoet.

Hoe onaangeraakt dit continent ook is, slechts een 200-tal jaren geleden voor het eerst door mensenogen gezien: politiek is ook hier niet ver weg. Een Chileens onderzoeksstation wordt niet voor onderzoeksdoeleinden gebruikt maar wel onderhouden, om daarmee de territoriale claim van Chili te bevestigen. Het Antarctica Verdrag beschermt vooralsnog het continent, maar de claims die al gelegd zijn op het Antarctisch gebied worden niet losgelaten en door dit soort symbolische acties onderstreept.

Op ons programma staat ook een bezoek aan de E-base die door Robert Swan werd opgericht: een educatiestation dat volledig op hernieuwbare energie opereert. Het ligt vlak naast de Russische onderzoeksbasis, en wellicht zal het omwille van huidige verhoudingen in de wereldpolitiek niet wenselijk/mogelijk zijn dat we de E-base bezoeken.

Plastic smog

Marcus Eriksen, PhD, is één van de team members op deze expeditie. Hij doet wereldwijd onderzoek naar de aanwezigheid van microplastics in het zeewater en zeeorganismen. Hij is hier om te onderzoeken of de plastics die tijdens WO II voor het eerst werden geïntroduceerd en sinds 1955 massaal en in toenemende mate op de consumentenmarkt verschenen ook Antarctica hebben bereikt. Massa’s micropartikels drijven af uit de grote plastic soep en reizen zo ver als ze kunnen. Die microscopisch kleine partikels zou je ‘plastic smog’ kunnen noemen, en ze kunnen hele ecosystemen aantasten. Wij voeden de oceanen met rotzooi, en die rotzooi wordt aan ons teruggevoed. Er zijn bij pasgeboren baby’s synthetische stoffen vastgesteld in het bloed. Marcus is hier om te onderzoeken of de micropartikels intussen ook Antarctica hebben bereikt. (zie ook: www.5gyres.org)

Morgen, 18 maart, zullen we voor het eerst aan land gaan. Iedereen doorloopt een Bio Security Screening – een vast protocol voor iedereen die voet zet op Antarctica. Er mogen geen sporen van uitheemse organismen meegenomen worden aan land, dus ook geen voedsel, enkel water.