Dertien weetjes over vrijdag de dertiende

Kennis maakt bang, zegt men wel eens. 13 weetjes over Vrijdag de Dertiende. Niet voor bijgelovige watjes.

Minstens één

Elk jaar is er minstens één vrijdag de dertiende. Maximaal komt deze combinatie drie keer op een jaar voor. In 2023 zijn er twee.

Nefaste combinatie

Vrijdag de dertiende is bijzonder omdat het de combinatie is van een ‘nefast’ getal en een ‘nefaste’ dag in de week.

Verstoorde harmonie

Waarom dertien precies een ongeluksgetal is, is niet zeker. Het is een oneven priemgetal en het komt na twaalf, dat bekend staat als een heel harmonisch getal. De toevoeging van één bij twaalf lijkt die harmonie te verstoren. Op het Laatste Avondmaal, waren ook dertien personen aanwezig. Jezus en de twaalf apostelen, inclusief Judas. Maar dat etentje met dertienen liep niet al te best af voor Jezus.

Doodstraf

Over de oorsprong van vrijdag als ongeluksdag bestaat ook geen zekerheid. Het is de dag waarop Christus gekruisigd werd en waarop de Romeinen hun doodsvonnissen uitspraken. Daarenboven werd in Engeland de doodstraf ook steeds op een vrijdag uitgevoerd. En op vrijdag 13 oktober 1307 werden alle Tempeliers op bevel van Philips de Schone gearresteerd. Deze arrestaties golden als het begin van het einde voor de Tempeliers. Niet veel later werd hun hele orde opgedoekt.

Angst voor vrijdag de dertiende

Mensen die te kampen hebben met een ziekelijke angst voor vrijdag de dertiende, lijden aan ‘Paraskevidekatriafobie’.

Beroemdheden

Beroemde mensen met Paraskevidekatriafobie waren Napoleon en Henry Ford, die weigerde om op een vrijdag de dertiende te reizen.

Onder een ladder wandelen

De Amerikaanse schrijver Nathaniel Lachenmeyer schreef een boek over het fenomeen. Daarin bespreekt hij uitvoerig ‘The Thirteen Club‘, een Amerikaans clubje dat rond het jaar 1880 ontstond om een einde te maken aan het bijgeloof. Dat trachtten ze te doen door bijeenkomsten te organiseren op vrijdag de dertiende waarop dertien gasten uitgenodigd waren. Samen aten ze een menu bestaande uit dertien gangen. Ook aan andere bijgelovigheden wou het clubje een einde aan maken. Ze wandelden onder een ladder door, betraden het gebouw met een openstaande paraplu en braken wat spiegels.

Startnummer 1313

Op de Olympische Spelen van 2004 in Athene was de Canadese Perdita Felicien een van de favorietes in de finale van de 100 meter horden. Bij de eerste horde ging het echter al mis: ze viel. Haar startnummer: 1313.

Economische schade

Vrijdag de dertiende heeft ook een invloed op de economie. In de Verenigde Staten gaan opvallend veel mensen niet werken, worden zakelijke transacties uitgesteld en is het opvallend minder druk in warenhuizen en op vliegreizen.

13 maanden

De patafysische kalender is een literaire kalender die 13 maanden telt van elk 29 dagen. De maanden beginnen steeds op een zondag, zodat elke maand een vrijdag de dertiende heeft.

Spreekwoorden

Er bestaan zelfs spreekwoorden die de ongelukkige betekenis van dertien perfect verwoorden: “Hij is er nummer dertien”: men ziet er hem liever niet dan wel. “Zo gaan er dertien in een dozijn”: gezegd van alledaagse, onbeduidende personen of zaken. Een zaak van weinig betekenis. “Twaalf ambachten, dertien ongelukken”: van alles proberen, maar nergens in slagen.

Speeraanval

De Finse speerwerper Tero Pitkamäki schrok enorm op vrijdag 13 juli 2007. Tijdens de atletiekmeeting Golden League Meeting in Rome gooide hij zijn speer recht in de zij van de Franse verspringer Salim Sdiri die het nipt overleefde.

Rampen

De recentste ramp op een vrijdag de dertiende deed zich voor in 2012. Het cruiseschip Concordia kapseisde vlakbij de Italiaanse kust, daarbij kwamen 32 mensen om het leven. Op vrijdag 13 oktober 1972 vonden twee grote rampen plaats. Bij de Andesvliegramp vielen 29 dodelijke slachtoffers. In Moskou stortte diezelfde dag een vliegtuig neer waarbij 176 mensen om het leven kwamen.