N-VA als nationaal probleem

‘De kracht van verandering’. Versta: de kracht van hetzelfde. Overal Bart De Wever.

Zelfs wie politieke peilingen met enige scepsis bekijkt, moet erkennen dat er door alle resultaten slechts één rode draad loopt. De N-VA behaalt scores die variëren van meer dan 40 (RTBF/La Libre Belgique) tot boven de 35 procent (VTM-De Morgen). Zelfs als we een foutenmarge in acht nemen is het duidelijk op welke partij veruit de meeste Vlamingen zouden stemmen als er vandaag parlementsverkiezingen zouden worden gehouden. Wat dát is de vraagstelling.

Ook wanneer er gepeild wordt naar specifieke gemeenteraadsverkiezingen – altijd de Antwerpse – ligt de N-VA op kop. Zij het dat de marge tussen Bart De Wever en Patrick Janssens geen 25 à 30 procent bedraagt (het verschil in de peilingen tussen N-VA en SP.A), maar terugvalt tot 11 procent. Dat is nog altijd veel, maar met de foutenmarge meegerekend is de kloof al herleid tot 6 procent. Reken maar dat ook in Antwerpen de laatste campagnemaand nog hard zal zijn.

Máár: ook in Antwerpen gaat het over de N-VA. Net zoals elke tweet van de Gentse N-VA-kopman Siegfried Bracke tegenwoordig voor het hele land een halve staatszaak is. De N-VA heeft de gemeenteraadsverkiezingen nog niet gewonnen, maar ze bepaalt wel de campagne. Tenminste, in de nationale media.

Dat is ook de strategie van De Wever. Hij maakt van de gemeentelijke verkiezingen een nationaal referendum. Of dat netjes is, doet er eigenlijk niet toe. Zolang het de partijen niet verboden is om naar eigen goeddunken campagne te voeren, mag de N-VA uitspelen wie en wat ze wil. Tot in het kleinste dorp in de Noordenkempen toe, al ook kwam daar het laatste jaar geen enkele Waal voorbij. Zo bouwde Filip Dewinter vanaf de jaren negentig ook het VB uit: ook in provinciale buitengebieden zonder allochtonen waren er ineens her en der VB-gemeenteraadsleden.

Zo gaat dat. Elke partij speelt de eigen troeven uit. Traditioneel gaan gemeenteraadsverkiezingen om burgemeesters en schepenen versus hun lokale uitdagers. Het VB brak binnen met een nationaal thema. De N-VA gaat nog een stap verder, en versterkt die nationale inslag met één überkandidaat voor heel Vlaanderen. In elke gemeente neemt elke N-VA-lijstrekker dezelfde pose aan, dezelfde slogan ook: ‘De kracht van verandering’. Versta: de kracht van hetzelfde. Overal Bart De Wever.

Die N-VA-strategie past wonderwel bij de stemcomputer. Op een computer krijg je namelijk geen overzicht van alle kandidaten en alle lijsten, zoals op de papieren stembrief. Bij een stemcomputer vinkt men eerst de (nationale) partij aan. Pas daarna volgt de secundaire keuze: die van de (lokale) kandidaat. Men moet de kiezer in het stemhokje dus éérst naar de eigen lijst weten te lokken. Pas daarna rendeert de populariteit van kandidaat x of y. De N-VA zet voluit in op de eerste fase. Goed om te weten: de stemcomputer bedient op 14 oktober 60 procent van de kiezers. Het gaat om vrijwel alle steden en gemeenten ‘die ertoe doen’, met Gent als grote uitzondering. Het zal De Wever een zorg zijn indien het N-VA-resultaat tegenvalt in pakweg de Vlaamse Ardennen. Zolang hij maar wint in Antwerpen, en zijn partij scoort waar het anderen écht pijn doet. Dat is zijn gok.

Het is geen fout van de N-VA om een strategie uit te tekenen waarbij men mogelijk veel stemmen kan behalen. Het is aan de andere partijen om daarop een antwoord te vinden.

Walter Pauli