Tussen Israël en Zweden woedt een felle diplomatieke oorlog. Israël eist dat Zweden zich verontschuldigt voor een krantenartikel. Zweden weigert.

Het begon met een artikel in de krant Aftonbladed. Die publiceerde vorige week een omstre-den bijdrage van haar medewerker Donald Boström in het Midden-Oosten. Boström zou in Palestijnse kringen hebben vernomen dat Israël een handel heeft opgezet met organen die van dode Palestijnen zouden zijn gestolen. De krant presenteerde geen bewijzen voor de beschuldiging, maar vroeg wel dat een onderzoek wordt ingesteld.

In Israël ging een storm van verontwaardiging op. De beschuldiging van orgaanhandel laat Israëli’s denken aan de antisemitische stereotype uit de middeleeuwen, toen joden ervan werden beschuldigd dat ze tijdens hun rituelen het bloed van christenen zouden drinken. De Israëlische regering eiste dat de Zweedse regering het artikel als ‘antisemitisch’ zou veroordelen. Premier Benjamin Netanyahu riep zijn Zweedse collega Frederik Reinfeldt vorige zondag persoonlijk op om de ‘bloedleugen’ aan de kaak te stellen. Hij vond voor zijn afgrijzen steun in de Is-raëlische pers, waar alleen de links-liberale krant Haaretz vond dat het beter was als het onderwerp snel van de voorpagina’s zou verdwijnen. De zondagskranten zetten het zware geschut in. De Zweden worden ‘huichelaars’ genoemd en ‘blonde racisten’, die van de ‘vrijheid misbruik maken om lasterlijke praat te verkopen’.

De extreemrechtse minister van Buitenlandse Zaken van Israël, Avigdor Lieberman, kon niet achterblijven en pookt het vuur al dagen op. Eerst vergeleek hij de voorzichtige reactie van de Zweedse regering al meteen met het ‘zwijgen’ van de wereld tijdens de Holocaust. Vervolgens beschuldigde hij Zweden van verregaande ‘hypocrisie’. In een interview op de Israëlische radio zei hij dat het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken in 2006 de publicatie van cartoons van de profeet Mohamed in een Deense krant had veroordeeld. Het zou die publicatie, volgens Lieberman, bovendien in een brief aan de regering van Jemen hebben betreurd.

De toenmalige Deense premier en huidig secretaris-generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen, hield toen tegenover het verzamelde protest van de Arabisch-islamitische wereld het been stijf. Op dezelfde manier blijft ook Frederik Reinfeldt erbij dat een publieke veroordeling van Aftonbladed de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting in Zweden zou aantasten. ‘Niemand kan van ons verlangen dat we tegen de tekst en de geest van onze grondwet handelen’, zei hij. ‘De vrijheid van meningsuiting is een pijler van de Zweedse samenleving.’

Het conflict blijft ondertussen niet beperkt tot woorden. Het bezoek dat de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt uitgerekend deze week aan Israël zou brengen, stond meteen op de helling. Bildt bleef welkom in Israël, als hij bereid was om prioritair over de kwestie van de orgaanhandel te praten. Dat is vervelend, want Zweden is op dit moment voorzitter van de Europese Unie. Bildt zou naar Israël reizen in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Europese raad voor Buitenlandse Zaken. Op de agenda stonden gesprekken over de omstreden uitbouw van Joodse nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever en de wederopbouw van de Gazastrook, die tijdens de oorlog van Israël met Hamas begin dit jaar zwaar werd gehavend. Het incident over het krantenartikel beperkt in die zin aanzienlijk de mogelijkheden van de EU-voorzitter om diplomatiek op het conflict in het Midden-Oosten te wegen.

Tegelijk breken ook voor auteur Boström harde tijden aan. De Israëlische radio meldde einde vorige week al dat minister van Binnenlandse Zaken Eli Jischai zijn verblijfsvergunning heeft ingetrokken.

© Der Spiegel

De extreemrechtse minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman pookt het vuur al dagen op.