Wat is kunst? Stijn Van de Voorde heeft geen idee.
Stijn Van de Voorde trekt dezer weken langs de Vlaamse cultuurcentra om – ja, waarom eigenlijk? De presentator van Studio Brussel en columnist van De Morgen heeft een spreekbeurt in elkaar gestoken over hedendaagse kunst. Hij lijkt daarmee de pedagogische opdracht van de VRT op zich te hebben genomen, maar dat is niet het geval. PRACHTIG in zijn genre, zoals de voorstelling heet, is een cabareteske aanval op beeldende kunstenaars van wie de meeste mensen niet meer begrijpen waarmee ze bezig zijn.
Van de Voorde begint met Piero Manzoni, een Italiaan die blikken verkocht waarin hij zijn eigen uitwerpselen bewaarde. Daar wordt hard geld voor betaald, en op het einde van de voorstelling verkoopt Van de Voorde een soortgelijk blik dat hij zelf heeft geproduceerd. Tussendoor laat hij de meest onnozele werken passeren. Een kunstenaar die Wikipedia afdrukte en in een galerie tentoonstelde, een ander genie dat ten behoeve van de bezoekers van zijn vernissage in een bad met glasscherven kroop, en – uiteraard – een eindeloze reeks van schilderijen die uw kinderen hadden kunnen maken of die niet meer voorstellen dan één kleurvlak. Mag het publiek proberen te raden hoeveel miljoenen dollars daar toch voor zijn neergeteld. Lachen!
En er valt inderdaad wat af te lachen met hedendaagse kunst, waarop toch al de verdenking rust dat ze een statussymbool is voor de superelite, en dat ze voor de rest van de wereld helemaal niets meer betekent. Ik las nog maar net met veel plezier The Painted Word uit 1975 van Tom Wolfe, waarin de Amerikaanse sterschrijver de vloer aanveegt met de nieuwste stromingen in de schilderkunst en hun bewonderaars. Hij doet dat ongemeen geestig, maar de conservatief die hij is maakt in de eerste plaats ook een inhoudelijk, cultuurpessimistisch punt. Wolfe is een grote fan van de kunst die vóór de 20e eeuw werd gemaakt.
Wat wilde Stijn Van de Voorde vertellen? Ik heb geen idee, en ik gok dat hij daar zelf ook niet echt mee bezig is. Af en toe gooide hij er iets tussen als ‘Hier schuilt ongetwijfeld een heel goed verhaal achter’ of ‘Wel goed gevonden, hoor’, maar het ironische toontje dat wel meer televisie- en radiofiguren met hem delen ontdoet die zinnen van elke betekenis. De ernst waarmee Wolfe zijn cultuurpessimisme verdedigt, maakt bij hem plaats voor een lacherige conference zonder kern. Waarom zou iemand eigenlijk nog iets te vertellen moeten hebben? Gewoon, een gezellig avondje lachen met kunstenaars. Na drie van de artistieke ondingen waarmee Van de Voorde uitpakt, was de lol er voor mij helaas af. En dan stond me nog anderhalf uur meer van hetzelfde te wachten.
Peter Casteels
Na drie van de artistieke ondingen waarmee Stijn Van de Voorde uitpakt, was de lol eraf.
