‘Waarom straft de overheid zij die duurzaam vermageren?’

Wie duurzaam vermagert met een dieet, wordt gestraft omdat de gemeenschap de kosten niet terugbetaalt, schrijft sportarts Chris Goossens. De overheid betaalt echter wel chirurgie, de gemakkelijkste oplossing om te vermageren, en ook nog eens de figuurcorrectie achteraf.

In praktijk blijkt dat mensen die de moeite nemen om iets te doen aan hun overgewicht, en dus de sociale zekerheid, op termijn veel geld besparen, niet alleen bovenmenselijke inspanningen moeten leveren, maar ook in eigen geldbuidel moeten tasten. Niet één, maar twee keer. In eerste fase moeten ze geld uitgeven aan een dieet onder begeleiding van een dokter, diëtist, psycholoog… Om een voorbeeld te geven, bij het dieet dat Bart De Wever volgde (Pronokal) komt dat neer op 40 euro per kilogram gewichtsverlies. Geen klein bedrag. En andere dieetmethoden kosten vaak nog meer. Ook nadien is het niet voorbij voor de patiënten, als ze iets willen doen aan hun overtollige huid moeten ze opnieuw een hele hoop geld ophoesten. Dit willen ze vaak niet enkel uit esthetische overweging, want ook pijn tijdens het bewegen door overtollige huid is absoluut geen pretje.

Pijn en schaamte maken vaak de beslissing voor hen. Hoewel dat slechts voor een deel van de patiënten geldt, zorgt dit voor frustratie en een gevoel van onrechtvaardigheid. Op zich zijn een dieet en plastische chirurgie misschien niet onmiddellijk zaken die het publiek graag terugbetaald ziet. In de ogen van velen is vetzucht immers de eigen schuld. Letterlijk eigen schuld dikke bult. Maar dat valt over veel kwalijke ziekten te zeggen en de waarheid is veel genuanceerder.

Wat écht zou moeten tellen voor de volksgezondheid is dat deze mensen zelf iets deden aan een risico dat de sociale zekerheid bedreigt. Een prioriteit overigens volgens het WHO. Want één op twee Belgen (57%) kampt met overgewicht. Mensen met overgewicht kosten de sociale zekerheid op termijn een vermogen aan medicijnen voor hypertensie, diabetes en andere gerelateerde chronische aandoeningen. Die medicijnen mogen de burger dan goedkoop lijken omdat ze bijna geheel terugbetaald worden, maar de feitelijke rekening loopt fors op als een doosje bloedrukpillen van 1 euro de gemeenschap in werkelijkheid 4 euro kost.

De gemeenschap betaalt de gemakkelijkste oplossing om te vermageren

De grote oneerlijkheid zit hem in het feit dat patiënten met een body mass index (BMI) van 35 met diabetes of van meer dan 40 een operatie volledig terugbetaald krijgen. Als zij vervolgens last hebben van schaamte door overtollig huid dan wordt ook de plastische chirurgie volledig terugbetaald. De gemeenschap betaalt dus wél de gemakkelijkste oplossing om te vermageren en ook nog eens de figuurcorrectie achteraf. Nochtans is dit voor de sociale zekerheid de duurste oplossing. Een volledig verkeerd effect zou kunnen zijn dat patiënten zich volproppen tot aan een BMI van 40 om in aanmerking te komen voor zo’n gratis operatie. Mij stoort vooral dat mensen die duurzaam vermageren door een enorme wilsinspanning en zelfdiscipline niet op die hulp kunnen rekenen. Amper één ziekenfonds betaalt een klein beetje terug van de begeleiding. Onderzoek wees echter uit dat zonder mentaliteitswijziging de resultaten vaak van erg korte duur zijn. Recent Spaans onderzoek, zoals gepubliceerd in Endrocrine, bewees dat bijvoorbeeld het Pronokal-dieet, aangevuld met het Omega-3-vetzuur DHA, de ontstekingen in het vetweefsel tenietdoet, waardoor men gemakkelijker op het bereikte gewicht blijft na het vermageren. De eter blijkt sneller verzadigd omdat het vetzuur DHA de cellen doet verdwijnen die het gevolg zijn van een laaggradige ontsteking in de vetlagen. Die laaggradige ontstekingen (lipoinflammatie) zijn het gevolg van verdikken. Kortom dik zijn veroorzaakt dikker worden en die infernale draaimolen stopt dankzij deze nieuwe ontdekking. De belangrijkste consequentie hiervan is dat het moeilijkste aan afvallen, namelijk het mager blijven en volhouden, gemakkelijker wordt.

Hoe schrijnend is het dan niet dat personen die zich hun leven lang schaamden voor hun overgewicht, zich nu opnieuw moeten schamen voor overtollige huid? Nochtans hebben ze de sociale zekerheid veel kosten bespaard voor obesitas-gerelateerde ziekten zoals diabetes en hartfalen. De beste en de meest gemotiveerde volgers van een dieet die hun vermagering uit eigen zak betalen, worden dus dubbel gestraft in vergelijking met zij die voor een minder duurzame vermagering door chirurgie kiezen. Bovendien verwerft die laatste groep ook geen mentaliteitswijziging of andere levensstijl.

De beleidsmensen zouden deze ongelijkheid beter aanpakken in plaats van patiënten die op een duurzame en volhoudende manier afvallen te straffen. Overtollige huid weghalen kost letterlijk stukken van mensen. Nochtans kan zo’n ingreep levens veranderen. Als er ooit een terugverdieneffect bestaat dan zit dat in het bestrijden van de obesitas-epidemie. Obesitas is immers een medische aandoening. In België is 57% te dik en lijdt 14% aan obesitas. De voorbije vijf jaar ging 240 miljoen euro uit de sociale zekerheid naar gastric bypass operaties. Let wel, dit voor amper 50.000 patiënten. De politiek moet meer inzetten op de preventie van obesitas, de ziekte van de toekomst. We moeten mensen opnieuw ‘leren’ eten en met hun eetverslaving leren omgaan.