Kookboek bij dementie: dit kan je zelf doen om het risico te verkleinen

Onderzoek toont aan dat gezond eten het risico op dementie kan verkleinen. Een onlangs verschenen boek geeft tips en recepten om dat in de praktijk te brengen.

Het slechte nieuws: omdat we steeds langer leven, krijgt naar schatting 1 op de 5 mensen ooit te maken met een vorm van dementie. Het goede nieuws: er zijn een aantal dingen die je zelf kunt doen om dat risico te verkleinen.” Aan het woord is Margaret Rayman, hoogleraar aan de universiteit van Surrey. Ze doet al jaren onderzoek naar de invloed van voeding op de gezondheid en is een van de auteurs van Kookboek bij dementie, de bestseller die vorig jaar in Groot-Brittannië verscheen en onlangs in het Nederlands werd vertaald.

“Wat je zelf in de hand hebt, zijn eenvoudige maatregelen met betrekking tot je levensstijl, zoals fysiek actief blijven, niet roken, op je gewicht letten, je cholesterolpeil en bloeddruk in de gaten houden. Maar er is ook een belangrijke rol weggelegd voor een gezond eetpatroon. Slim met voeding omgaan kan bijdragen aan de bescherming en het scherp houden van je hersenen bij het ouder worden.”

In Kookboek bij dementie lees je alles over voedingsstoffen en voedselproducten die tot gezonde hersenen leiden en dus preventief kunnen werken tegen dementie. De informatie is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, waarnaar ook uitvoerig verwezen wordt, én genuanceerd. “Het is duidelijk dat voeding weliswaar kan bijdragen aan een lager risico, maar dat die effecten geen keiharde garanties of grote beloften kunnen bieden”, aldus Margaret Rayman.

Onderwerpen als antioxidanten, polyfenolen, vetzuren en vitamines komen uitgebreid aan bod. Vooral antioxidanten zouden een beschermende invloed hebben op de hersenen, omdat ze celbeschadiging kunnen tegengaan. “Maar in het algemeen geldt: een voedingspatroon met veel vers fruit en verse groenten, onbewerkte granen, peulvruchten, vis, noten, zaden en oliën, zoals olijfolie, maar met weinig verzadigde vetzuren en weinig bewerkte producten biedt de beste combinatie van voedingsstoffen om je hersenen gezond te houden”, concludeert Margaret Rayman.

De wetenschappelijke inzichten uit het eerste deel van het boek worden in het tweede deel in de praktijk gegoten, in de vorm van 100 lekkere recepten, vooral gebaseerd op het mediterrane voedingspatroon.

Uit het boek: Libanese salade

400 g flageoletbonen uit blik (uitgelekt)

120 g radijsjes, in vieren gesneden

75 g gedroogde abrikozen, grof gehakt

120 g kleine pruimtomaten, in vieren gesneden

1/2 rode ui, gesnipperd

20 g verse munt, fijngesneden

20 g vers gehakte bladpeterselie

20 g verse bieslook, in stukjes gesneden

schil en sap van 1 citroen

2 el olijfolie

zout en versgemalen zwarte peper

Meng alle ingrediënten in een grote kom. Proef en breng indien nodig op smaak.

Dit is een ideaal bijgerecht, bijvoorbeeld bij kip of vis. Ook geschikt als lunch, door geroosterde cashewnoten of amandelen aan de salade toe te voegen. Het gerecht is rijk aan vitamine C, folaat, peulvruchten en polyfenolen.

Kookboek bij dementie is vooral preventief bedoeld. Maar ook mensen bij wie al dementie is geconstateerd, kunnen er baat bij hebben, omdat voeding een invloed kan hebben op het tempo waarin dementie zich ontwikkelt. En omdat geuren, kleuren en smaak belangrijke zintuigelijke prikkels zijn, waarvan mensen met dementie nog lang kunnen blijven genieten.

Bovendien is samen koken en eten een aangename sociale activiteit. “Kook samen, al dan niet onder het geniet van een drankje of praatje”, raadt de Nederlandse dementiedeskundige Ruud Dirkse aan in het voorwoord. “Mensen eten beter als hun zintuigen voorafgaand aan het eten al zijn geprikkeld door bijvoorbeeld geuren. Bij koken gebeurt dat veel meer dan bij het opwarmen van een maaltijd. En ook: samen eten, doet eten. Ik ben er een groot voorstander van dat mensen met dementie zo min mogelijk tafeltje-dekje krijgen en zoveel mogelijk samen met anderen blijven koken en eten.” (Carine Stevens)