Gaat Di Rupo voor een indexsprong?

Zonder indexsprong in de openbare sector en voor de sociale uitkeringen kantelt de begroting verder in het rood.

Minister van Overheidsbedrijven en Ontwikkelingssamenwerking Paul Magnette vertelde de jongste dagen vreemde dingen. Zo schoffeerde hij behoorlijk zwaar de Europese Commissie en meer bepaald Olli Rehn, de Finse vice-voorzitter van de Europese Commissie en de commisaris verantwoordelijk voor Economische en Monetaire Zaken en de Euro. Rehn is zowat het symbool geworden binnen Europa van de onophoudelijke druk tot meer budgettaire discipline op de lidstaten.

Magnette trok niet enkel de democratische legitimiteit van Rehn en de Europese Commissie in twijfel, hij plaatste ook een levensgroot vraagteken achter de zin van een intens saneringsbeleid in de huidige context. Over beide thema’s is de discussie legitiem. De Europese instanties kampen inderdaad met een probleem op het vlak van democratische legitimiteit. Alle regeringsleiders binnen de EU en de eurozone sidderen voor mogelijke referenda onder hun bevolking. Tevens heeft Magnette een punt dat zwaar saneren temidden een recessie niet echt evident is. Maar …

Zonder krachtdadig begrotingsgbeleid, recessie of niet, glijdt België verder weg in het peleton van de probleemlanden binnen de eurozone. Daardoor zullen de rentevoeten voor ons land stevig verder oplopen. Dit bezwaart niet enkel de begroting maar jaagt ook de financieringskosten van onze banken verder op waardoor die het naar rendabiliteit en solvabiliteit ook weer moeilijker krijgen. Kortom, België heeft gewoon geen alternatief voor een rigoureus begrotingsbeleid.

Bovendien heeft, net zoals nogal wat andere Belgische excellenties, Paul Magnette het blijkbaar nog altijd niet in de smiezen dat ofwel de dagen van de budgettaire onafhankelijkheid van de lidstaten van de eurozone geteld zijn, ofwel die van de euro als eenheidsmunt. Het is het één of het ander (wat niet wegneemt dat er naast deze afstand van substantiële nationale soevereiniteit inzake begrotingsmateries ook nog heel andere dingen moeten gebeuren om de euro te redden). Dus wie het voortbestaan wil van de euro zal er moeten mee leven dat het basiskader van de begroting strak en afdwingbaar opgelegd wordt door de Olli Rehn’s van deze wereld. Als Paul Magnette een probleem heeft met het voortbestaan van de euro vernemen we dat graag.

Verder lijkt Luikenaar Paul Magnette zich niet echt bewust van de twee probleemdossiers waaromtrent hij de komende periode onvermijdelijk zwaar het bad zal in moeten met de Europese Commissie, namelijk de NMBS en Bpost. Binnen de Commissie groeit de neiging om deze Belgische dossiers die onder de bevoegdheid van de heer Magnette vallen, met een specifieke, en vooral aangescherpte, vorm van aandacht te gaan bekijken.

Magnette’s pirouetje vormde maar één van de vele incidentjes in en rond de regering di Rupo I. De inloopperiode van dit kabinet en vooral van de premier als orkestmeester blijft een moeilijk en pijnlijk proces. Typerend hiervoor is ook het feit dat het indexdossier formeel nog niet op de regeringstafel ligt. Tegelijk is het geroezemoes hierover oorverdovend. Het indexdossier is van groot belang voor de regering, niet enkel omdat het integraal en prominent deel uitmaakt van de discussie over de competitiviteit van ons land maar ook omdat het een lange schaduw werpt over de begroting van dit en volgende jaren.

Per eind januari zal de spilindex overtreden worden wat betekent dat in principe de sociale uitkeringen per 1 februari met 2% verhoogd worden en de overheidslonen ook met 2% per 1 maart. In het geval van de federale overheidslonen gaat het op jaarbasis om een massa van afgerond 9 miljard euro. Laat men de zaken gewoon op zijn beloop dan zal de factuur voor de overheid voor dit jaar verhogen met 150 miljoen (9 mia x 0,02 x 10/12). Voor de sociale uitkeringen gaat het op jaarbasis om 50 miljard en dus om een aanpassing van 920 miljoen euro (50 mia x 0,02 x 11/12).

De overschrijding van de spilindex kost de federale regering dus ruim 1 miljard euro voor dit jaar. Het regeerakkoord zegt dat de nodige reserveringen daarvoor werden gemaakt maar er kan grote twijfel over bestaan of dat zo is. Daarenboven zit de regering nu al met minstens 2 miljard euro extra inspanningen die moeten geleverd worden om de doelstelling van een deficit gelijk aan 2,8% van het BBP te halen. Het risico is heel reëel dat ook die 2 miljard wederom niet zullen volstaan.

Sommige regeringsparijen denken in deze context net niet luidop aan een indexsprong voor de ambtenaren en de sociale uitkeringen. Wil men nog iets doen terzake, dan zal de regering daar in ijltempo werk moeten van maken. Fons Leroy van de VDAB liet enkele dagen terug nog een veelzeggend ballonnetje op rond een indexsprong. Bij de PS rijzen echter nog altijd alle haren ten berge bij de gedachte aan een indexsprong. Zeker die van Paul Magnette.

Johan Van Overtveldt