‘Straffeloosheid is verleden tijd’ (Turtelboom en Di Rupo)

Meer veroordelen krijgen een enkelband, de wachtlijsten bij justitie worden korter en er komen extra gevangenisplaatsen, laten minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) en premier Elio Di Rupo (PS) weten.

Via werkstraffen, probatie en elektronisch toezicht worden alle straffen langer dan zes maanden tegenwoordig uitgevoerd in ons land. Bovendien gebeurt dat ook sneller. “Van straffeloosheid is geen sprake meer”, maakten Justitieminister Annemie Turtelboom (Open VLD) en premier Elio Di Rupo (PS) zich sterk.

De oppositie is echter niet overtuigd. Turtelboom gaf na de ministerraad een stand van zaken over de Belgische strafuitvoering. “Alle straffen langer dan zes maanden worden op maat uitgevoerd”, klopte ze zich op de borst. Bovendien worden gevangenisstraffen ook onmiddellijk uitgevoerd, “tenzij de veroordeelde in aanmerking komt voor elektronisch toezicht”.

Elektronisch toezicht

Die ’tenzij’ is niet onbelangrijk, aangezien de gevangenissen nog steeds overvol zitten. Een stijging van het aantal voorwaardelijke straffen, werkstraffen en elektronisch toezicht biedt daar soelaas. Bovendien gaat het ook sneller. Zo slonken de wachtlijsten voor dergelijke alternatieve straffen op een jaar tijd van 4.873 tot nog 712.

Sneller is operationeel moeilijk, aldus de minister. Concreet verdubbelde het aantal personen onder elektronisch toezicht op anderhalf jaar tot 1.760, wat dit jaar zo’n 4.700 uitgevoerde straffen zou moeten opleveren (plus 32 procent). Bovendien slonken de wachtlijsten voor elektronisch toezicht op een jaar tijd van ruim tweeduizend naar nog een kleine honderd wachtenden. Afhankelijk van de regio duurt wachten op een enkelband nu gemiddeld drie tot zeven weken, luidt het.

Werkstraffen

Turtelboom verwacht daarnaast dat het aantal werkstraffen zal afklokken op 10.837, of dertien procent meer dan vorig jaar. Ook hier daalde de wachttijd met een kwart, tot nog een dikke zestig dagen.

“Doordat het systeem beter werkt, zien we ook dat rechters weer vaker een werkstraf gaan opleggen”, argumenteerde Turtelboom. Hetzelfde geldt trouwens voor de voorwaardelijke straffen, waar de wachttijd met ruim twintig procent terugviel tot nog tachtig dagen. Met naar verwachting zo’n 7.500 gevallen zou dit jaar ongeveer een vijfde vaker probatie worden opgelegd.

Di Rupo: ‘Ex-gevangen mogen geen gevaar zijn voor maatschappij’

De keuze voor alternatieve straffen gebeurt trouwens zeer bewust, beklemtoonden Turtelboom en Di Rupo. “Het leidt tot niets om een gevangenisstraf van één jaar uit te voeren”, aldus Turtelboom, wijzend op de grotere kans op recidive.

“Ik vind niet dat straffen noodzakelijk in de gevangenis moeten plaatsvinden. Strafdifferentiatie is voor ons een belangrijke prioriteit.” “Je mag niet vergeten dat mensen op een dag weer vrij komen”, onderstreepte ook Di Rupo die “pedagogische dimensie”.

“Je moet dus straffen, maar vooral ook zorgen dat mensen nadien geen gevaar meer zijn voor de maatschappij, dat ze niet herbeginnen. We moeten ons hoeden voor al te simplistische uitspraken daarover.”

N-VA: ‘Enkelbanden, de grote verdwijntruc’

Oppositiepartij N-VA had eerder in de Kamer nog kritiek geuit op de groeiende keuze voor enkelbanden. “Een grote verdwijntruc”, oordeelde Sophie De Wit, aangezien straffen met enkelband veel korter zouden zijn dan de uitgesproken gevangenisstraf.

“De facto een serieuze strafvermindering.”

“Klopt niet”, reageert men bij Turtelboom. “Ook in de gevangenis kan men vervroegd vrijkomen, vandaar het verschil. Het belangrijkste is dat alle uitgesproken straffen vandaag een gevolg krijgen.”

Plaatsgebrek

Al toonde ook MR-Kamerlid Marie-Christine Marghem van de meerderheid zich deze week niet mals voor Turtelboom. Ze erkende tijdens het Kamerdebat over de ‘state of the union’ dat er inderdaad meer alternatieve straffen worden uitgevoerd, maar onderstreepte dat de overbevolking van de gevangenissen daar allerminst mee wordt aangepakt.

“Elektronische enkelbanden worden immers gebruikt voor straffen korter dan drie jaar, straffen die hoe dan ook niet uitgevoerd werden bij gebrek aan plaatsen.” (Belga/AVE)