‘Beste Paul Magnette, wat ik zie is een uitverkoop van het socialisme tegen braderieprijzen’

‘Oorlog is voor socialisten geen zaak van principes meer, maar een leuke business oportunity’, werpt Matthias Somers (SP.A) Waals minister-president Paul Magnette (PS) voor de voeten. ‘Het is onzin te beweren dat u nu kunt zeggen dat de wapens die u verkoopt niet in verkeerde handen zullen vallen.’

Geachte minister-president,

Geachte heer Paul Magnette,

Ik schrijf u naar aanleiding van het debat dat gisteren gevoerd werd in het Waals Parlement, waar u de verdediging op zich nam van FN, de Waalse grootfabrikant van wapentuig allerhande, en van de wapenverkoop aan Saoedi-Arabië in het bijzonder. U zult al wel begrijpen dat ik u niet schrijf om u geluk te wensen, en om u mijn steun aan u en de zaak die u daar verdedigde te bekennen. Die brieven blijven vaker wel dan niet ongeschreven. Deze brief bleef niet ongeschreven.

Misschien zult u bij het lezen van deze brief menen dat ik hem aan de verkeerde persoon richt. Anderen hebben minstens evenveel bloed aan hun handen als u, en zij verdienen dus minstens zoveel pek en veren als u — u hebt daarin gelijk, al is het mij niet duidelijk hoe dit de bloedschuld van u zou wegwassen. Maar vooral, geachte minister-president, u bent een voorman van de socialistische beweging. En dat maakt dat u mij in zekere zin nabijer bent dan die anderen, nabij genoeg om een brief aan te richten, want ook ik reken mij tot die socialistische beweging. En wat ik zie is een uitverkoop van het socialisme tegen braderieprijzen.

U verkwanselt de pacifistische boodschap, omdat oorlog de fabrieken gaande houdt. En met die uitverkoop van het socialisme schaart u zich in de rangen van die andere zogenaamde socialisten en sociaal-democraten die wel nog de juiste woorden lijken te kennen om hun 1 mei-toespraken mee te doorspekken, maar voor wie die woorden elke mogelijke betekenis hebben verloren. Wat socialisten in Frankrijk doen, in Denemarken, in Nederland, ook hier — ik hoef u er niet aan te herinneren. Verbaast het u dan dat wanneer mensen horen spreken over gelijkheid en broederlijkheid, over vrijheid en over vrede, zij alleen een kikker zien die zijn wangen wel bol kan blazen, maar niet verder komt dan wat loos gekwaak?

Er was een tijd, nu meer dan honderd jaar geleden, dat het socialisme en de sociaal-democratie pacifistische bewegingen waren. Mannen, vrouwen, en kinderen liepen in Frankrijk en in Duitsland, in België en in Nederland, in Italië en in de Verenigde Staten zij aan zij op met één slogan: Tegen oorlog, voor vrede. Oorlog, dat was het ene volk dat het andere uitmoordde opdat de dikbuikige en hooghoedige kapitalist fortuin kon maken met wapenverkoop en woekerwinsten. Waar bent u, geachte minister-president? Loopt u mee op, of zet u uw hoge hoed op?

Het is jammer genoeg waar. Het socialistische, pacifistische front verkruimelde alsof het niets was van zodra de nationalistische krachten hun duivels ontbonden in de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog. U kent Jean Jaurès natuurlijk goed. U bewondert hem, verwijst graag en veelvuldig naar zijn erfenis. U weet ook hoe hij aan zijn eind is gekomen, en waarom. Neergekogeld door een nationalist, die het pacifisme dat Jaurès tot op de laatste dag van zijn leven bleef belijden niet kon verkroppen. De dag na de moord op Jaurès startte Frankrijk de mobilisatie voor de grote orgie van geweld die volgde. En nu? Nu is oorlog voor socialisten, voor u, geen zaak van principes meer, maar een leuke business opportunity. En die kikker, die kwaakte over vrede.

Ik kan uw bezorgdheid natuurlijk wel begrijpen. Bij FN staan heel wat jobs op het spel. Het is niet vanzelfsprekend om tegen die mensen, tegen die gezinnen, tegen een hele gemeenschap te zeggen: wij moeten hard nadenken over de toekomst van deze fabriek, maar wij zullen een toekomst vinden — een toekomst die niet gekocht wordt met bloed. Maar dat durft u niet. Of ziet u echt geen toekomst voor een Waalse industrie die niet geschraagd is op wapenhandel, op de productie en verkoop van tuigen ontworpen en gefabriceerd om te doden? Die wapenindustrie moet beschermd worden, vindt u. En om die wapenindustrie te beschermen, verschuilt u zich achter drogredenen.

Want het is, dat weet u heel goed, geachte minister, onzin te beweren dat u nu kunt zeggen dat de wapens die u verkoopt niet in verkeerde handen zullen vallen. Ten eerste kan een socialist en pacifist u voor de voeten werpen: wapens horen in niemands handen thuis. Het zijn moordtuigen, met zorg ontworpen om op zo doeltreffend mogelijke wijze dood en verderf te zaaien.

Lichtzinnigheid of schijnheiligheid

Ten tweede getuigt het van een aan waanzin grenzende lichtzinnigheid, als het niet schijnheiligheid is, te beweren dat wapens verkocht aan Saoedi-Arabië in de ‘juiste’ handen vallen. Het is de vijand van uw vijand, zegt u, en Saoedi-Arabië is een ‘stabilisator van de regio’. Heeft het Jemen dan gestabiliseerd door het plat te bombarderen? Zijn de Jemenitische mannen, vrouwen, kinderen die sterven onder Saoedische kogels dan uw vijanden? Ja, het is een bondgenoot, zoals u ze noemt, in de strijd tegen IS en tegen Assad. Nadat ze eerst zelf de meest perverse vorm van het Islamisme in de regio hebben gepropageerd, en nadat ze zelf eerst elk intern protest in bloed hebben gesmoord.

En ten derde — maar laten we u misschien een pluim geven. Uw fabriek, FN, levert vakwerk, dat wordt wereldwijd erkend. En u bent er zelf ook trots op. Ik zal u even citeren, woorden die u uitsprak in het Waals Parlement begin december vorig jaar. U had het daar over

… des armes envoyées par la Belgique au Qatar en 1979, il y a presque 40 ans. … Il se fait que nous avons un savoir-faire wallon de grande qualité et que ces produits ont une durée de vie très longue.

Wapens van FN zijn niet alleen bijzonder efficiënte wapens, ze gaan ook bijzonder lang mee. Hetzelfde wapen dat u vandaag verkoopt, zal niet alleen morgen gebruikt kunnen worden om een andere mens te doden, maar ook overmorgen, volgende week, volgende maand, volgend jaar, volgend decennium, ja zelfs over veertig jaar nog. U zult dan 85 jaar zijn, ik 70, en het geluid van die wapens die nu van de fabrieksband rollen zal nog steeds knetteren in de nacht. En u durft met de hand op het hart beweren, geachte minister-president, dat die wapens nooit in verkeerde handen zullen vallen?

U durft met de hand op het hart beweren dat hetzelfde wapen dat u vandaag verkoopt aan misschien niet uw vriend, dan toch wel een geallieerde, zoals u Saoedi-Arabië noemde, dat ditzelfde wapen dat morgen wordt ingezet bij het onderdrukken van intern protest in dat oliekoninkrijk, baken van democratie en stabiliteit in de regio, of in Jemen (uw vijand, minister-president?), dat de loop van dat wapen over een jaar, over twee jaar, over tien of twintig jaar, niet gericht zal zijn op de borst van uw vriend? Dat kunt u niet. En uw woorden die ik eerder al citeerde, getuigen daar ook van. U sprak ze immers uit in een debat in het Waals Parlement naar aanleiding van het nieuws dat wapens van FN in handen waren gevallen van IS. En IS, zoals u weet, zal geen moment aarzelen om die wapens van FN, hier in België gemaakt, in te zetten tegen uw en mijn vrienden.

Het enige wapen dat geen onschuldige kan doden, geachte minister-president, is een wapen dat nooit gemaakt werd. Verwijt mij dat ik zwijgend de andere kant opkeek toen de ene mens de andere het hoofd insloeg — maar u kan men verwijten dat u de hamer levert in ruil voor een glimmende munt.

Bent u de dikbuikige en hooghoedige kapitalist, bent u de kwakende kikker — of bent u socialist, erfgenaam van Jaurès?

Met vriendelijke groeten,

Matthias Somers